Το «Glamour Beasts», όπως ονομάζεται η έρευνα προτάθηκε για το βραβείο IRE(8 Ιανουαρίου 2013). Παρακάτω είναι επιστολή του David Boardman,Διευθυντή Σύνταξης της εφημερίδας Seattle Times.
Προς τους κριτές των βραβείων Ερευνητικών Δημοσιογράφων και Συντακτών (IRE):
“Στις ΗΠΑ τον Ιανουάριο του 2005, οι κακουχίες για τους ελέφαντες που ζούσαν στην αιχμαλωσία είχαν αρχίσει να γίνονται ολοένα και πιο εμφανείς: Ελέφαντες είχαν πεθάνει στους ζωολογικού κήπους στο Σικάγο, το Σαν Φρανσίσκο και αλλού, ενώ οι υπεύθυνοι του ζωολογικού κήπου του Ντιτρόιτ αποφάσισαν να μεταφέρουν τους ελέφαντες σε ένα μεγάλο καταφύγιο με ήπιο κλίμα. Για τους ζωολογικούς κήπους που είχαν ακόμα ελέφαντες – και μάλιστα πολλούς – τα γεγονότα αυτά προκάλεσαν έντονη ανησυχία. Ωστόσο, οι ελέφαντες προσέλκυαν πολλούς επισκέπτες και έκοβαν πολλά εισιτήρια.
Αντί, λοιπόν, να παραδεχτούν τα κακά νέα για όσα συνέβαιναν, οι εκπρόσωποι αυτών των ζωολογικών κήπων συγκεντρώθηκαν στο θεματικό πάρκο Walt Disney World, εκεί όπου «τα όνειρα γίνονται πραγματικότητα», και δημιούργησαν έναν φανταστικό κόσμο, που θα αγκάλιαζε και θα στήριζε το Κογκρέσο αλλά και το κοινό. Προσέλαβαν μια επιχείρηση διαχείρισης κρίσεων και το μήνυμά τους ήταν: οι ελέφαντες στους ζωολογικούς κήπους της Αμερικής ήταν «μεγάλη επιτυχία».
Ο Michael Berens από τους Seattle Times μίλησε ειλικρινά, διαψεύδοντας τους αιώνιους μύθους της βιομηχανίας των ζωολογικών κήπων.
Στην σειρά με τίτλο «Glamour Beasts» που αποτελείται από δύο μέρη, ο Berens ανέλαβε ένα τεράστιο έργο: τον εντοπισμό 390 ελεφάντων που πέθαναν σε διαπιστευμένους ζωολογικούς κήπους των ΗΠΑ τα τελευταία 50 χρόνια. Στη συνέχεια, παρέδωσε μία σπαρακτική αναφορά των προσπαθειών της βιομηχανίας των ζωολογικών κήπων να αναπαράγει αιχμάλωτους ελέφαντες, περιγράφοντας λεπτομερώς την ακρότητα των μεθόδων που εφαρμόζονταν καθώς και την παταγώδη αποτυχία τους.
Η έρευνα του Berens έδειξε ότι:
Για κάθε ελέφαντα που γεννιέται σε ζωολογικό κήπο, κατά μέσο όρο, δύο άλλοι πεθαίνουν.
- Το ποσοστό θνησιμότητας των νεογέννητων ελεφάντων στους ζωολογικούς κήπους είναι σχεδόν τριπλάσιο από αυτό των ελεφάντων που ζουν στην άγρια φύση.
- Οι περισσότεροι από τους ελέφαντες πέθαναν εξαιτίας των συνθηκών αιχμαλωσίας – όπως, για παράδειγμα, από χρόνια ασθένεια των ποδιών τους που συνδέεται με τις σκληρές επιφάνειες στους ζωολογικούς κήπους.
- Μισοί από τους ελέφαντες για τους οποίους υπήρχαν πλήρη στοιχεία πέθαναν σε ηλικία 23 ετών, κάτι που απέχει κατά πολύ από την αναμενόμενη διάρκεια ζωής των 50 έως 60 ετών.
Αυτοί είναι οι αριθμοί. Όμως ο Berens μίλησε για τις ιστορίες που κρύβονται πίσω από τους αριθμούς.
Η σε βάθος έρευνά του, επέτρεψε στον Berens να διηγηθεί την ταραχώδη ιστορία του Thonglaw, ενός αρσενικού ελέφαντα που πέθανε το 1974. Δείτε το διαδραστικό γραφικό του διαταραγμένου οικογενειακού δέντρου του Thonglaw και παρατηρήστε τις πορτοκαλί γραμμές που δείχνουν τον πατέρα να ζευγαρώνει με την κόρη, τον αδελφό με την αδελφή και πώς οι πέντε από τους έξι απογόνους αυτών των αιμομικτικών ζευγαριών τελικά πέθαναν πρόωρα.
Στη συνέχεια, σειρά έχει η Chai, ένας θηλυκός ελέφαντας στο ζωολογικό πάρκο Woodland του Σιάτλ. Την πήραν από την μητέρα της σε ηλικία ενός έτους, πριν ακόμα απογαλακτιστεί, και όταν ενηλικιώθηκε την υπέβαλαν σε 112 τεχνικές γονιμοποιήσεις. Τον σοκαριστικό αυτόν αριθμό αναγκάστηκε να παραδεχθεί ο ζωολογικός κήπος αφού ήρθε αντιμέτωπος με τα δικά του στοιχεία. Στην συνέχεια, η Chai μεταφέρθηκε σε άλλο ζωολογικό κήπο για να ζευγαρώσει, όμως απορρίφθηκε από την αγέλη, αλυσοδέθηκε από τους φύλακες και χτυπήθηκε με γάντζο. Τέλος, επέστρεψε έγκυος στο Σιάτλ, όπου έχασε το ελεφαντάκι της από μια καθαρά προβλέψιμη ασθένεια.
Η έρευνα του Berens βασίστηκε σε μια σειρά από ντοκουμέντα από τα εθνικά γενεαλογικά βιβλία για ελέφαντες από τα τέλη του 1800, τα ιατρικά ιστορικά του ζωολογικού πάρκου Woodland, τα αρχεία κτηνιατρείων και τα αποτελέσματα διαγνωστικών εργαστηρίων. Τα ημερολόγια των φυλάκων αποκάλυψαν παράξενα σκηνικά, όπως το «κυνήγι» για το ποιος από το προσωπικό του πάρκου Woodland έχει το «μακρύτερο χέρι» κατά την πρώτη απόπειρα τεχνητής γονιμοποίησης. Οι Times μαζί με τα ντοκουμέντα παρέχουν ένα πλήθος στοιχείων, όπως ένα βίντεο από βασανιστήριο και μία εύχρηστη βάση δεδομένων σχετικά με θανάτους ελεφάντων από το 1962. (Δείτε τα εδώ)
Η έρευνα επαινέθηκε από τους αναγνώστες και άλλα μέσα ενημέρωσης, με το περιοδικό Psychology Today να την αποκαλεί «εποικοδομητική» και την εφημερίδα Willamette Week να την χαρακτηρίζει «καταστροφική». Τα ντοκουμέντα του Berens πυροδότησαν μια λίστα υπογραφών από 7.500 άτομα, τα οποία ζητούσαν τη διεξαγωγή έρευνας για το πρόγραμμα του πάρκου Woodland για τους ελέφαντες. Το Δημοτικό Συμβούλιο του Σιάτλ, τα μέλη του οποίου έλαβαν χιλιάδες emails σχετικά με την έρευνα, απάντησαν συστήνοντας μια ομάδα εργασίας προκειμένου να επανεξετάσει τις συνθήκες περίθαλψης των ελεφάντων και να διερευνήσει κατά πόσον οι τρεις ελέφαντες του ζωολογικού κήπου θα πρέπει να μετακινηθούν σε καταφύγιο.
Συνέχεια στην έρευνα αποτελεί η ιστορία που αποκαλύπτει πώς ένα ελεφαντάκι που γεννήθηκε πρόσφατα σε ζωολογικό κήπο του Πόρτλαντ ανήκει πλέον σε ιδιωτική περιοδεύουσα παράσταση που διοργανώνει εκδηλώσεις που θυμίζουν τσίρκο. Αυτή η ιστορία οδήγησε τον διευθυντή του ζωολογικού κήπου την επόμενη μέρα σε συνέντευξη Τύπου, κατά την οποία επιβεβαίωσε τις συμβατικές λεπτομέρειες, τονίζοντας τις προσπάθειες που θα καταβληθούν για να κρατήσουν το ελεφαντάκι.
Μέσα από την εμπεριστατωμένη και πρωτοφανούς σπουδαιότητας ανάλυσή του, ο Berens μίλησε για την αλήθεια που κρύβεται πίσω από τη βρόμικη ιστορία της αιχμαλωσίας ελεφάντων και αποκάλυψε στο κοινό και τους νομοθέτες το απατηλό μήνυμα της βιομηχανίας των ζωολογικών κήπων (μια εκστρατεία που, παρεμπιπτόντως, έλαβε το «Πλατινένιο Βραβείο» από την PR News για τη διαχείριση κρίσεων). Είμαι περήφανος που το «Glamour Beasts» προτάθηκε για το βραβείο IRE”.
Ελέφαντες πεθαίνουν σε ζωολογικούς κήπους της Αμερικής. Από τον MICHAEL J. BERENS
Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960, λίγοι Αμερικανοί είχαν δει από κοντά ένα ελεφαντάκι. Πάνω από 40 χρόνια είχαν περάσει από τότε που ένας ελέφαντας είχε γεννηθεί στη Βόρεια Αμερική και τότε, μόνο σε τσίρκο – ποτέ σε ζωολογικό κήπο.
Όμως το καλοκαίρι του 1960 στο πάρκο Woodland του Σιάτλ, συνέβη το εξής απίστευτο: Ένα αρσενικό 6,8 τόνων, ο Thonglaw, ζευγάρωσε με ένα πολύ μικρότερο θηλυκό, την Belle, η οποία έμεινε έγκυος. Οι φύλακες του ζωολογικού κήπου δεν ήξεραν ότι η περίοδος κύησης των ελεφάντων διαρκεί 22 μήνες και έτσι αγνόησαν τελείως την εγκυμοσύνη της. Χωρίς να ξέρουν, μετέφεραν τα παχύδερμα ζώα σε ζωολογικό κήπο του Πόρτλαντ, στο πλαίσιο μιας συμφωνίας ανταλλαγής.
Τον Απρίλιο του 1962, στον ζωολογικό κήπο του Πόρτλαντ, η Belle γέννησε ένα αρσενικό ελεφαντάκι, τον Packy, του οποίου η φήμη ξεπέρασε τα σύνορα της χώρας. Το περιοδικό Life παρουσίασε ένα 11σέλιδο αφιέρωμα σχετικό με τη γέννηση. Παιχνίδια, ρούχα και βιβλία με την εικόνα του χαριτωμένου μωρού πωλούνταν μανιωδώς σε όλη την χώρα.
Το κοινό φάνηκε να έχει ένα μοναδικό δέσιμο με τους ελέφαντες, αυτούς τους ευγενείς γίγαντες που εμφανίζουν πολλά ανθρωπόμορφα χαρακτηριστικά. Οι ελέφαντες ζουν σε οικογένειες, έχουν πολύ καλή μνήμη και εκπληκτική αυτογνωσία καθώς μπορούν να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη. Βιώνουν τη θλίψη και την αγάπη, τον πόνο και το φόβο. Ο μικρός Packy έγινε το μωρό όλων και η προσέλευση του κοινού στο ζωολογικό κήπο του Όρεγκον εκτοξεύτηκε, με επισκέπτες από όλο τον κόσμο να περιμένουν στην ουρά που έφτανε το μισό μίλι. Οι ταμειακές εισπράξεις εκτινάχθηκαν στα ύψη μαζί με τις δωρεές.
Ήταν προφανές ότι οι ελέφαντες, τα μεγαλύτερα στον κόσμο χερσαία θηλαστικά, ήταν πράγματι «glamour beasts», αστέρια του box-office που βοήθησαν την ανάπτυξη των ζωολογικών κήπων της Αμερικής από τον 20ό αιώνα μέχρι τις αρχές του 21ου. Σε όλη τη χώρα, ένας αγώνας δρόμου για την αναπαραγωγή ελεφάντων μόλις είχε αρχίσει.
112 ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ
Ο γιατρός Dennis Schmitt από το Σπρίνγκφιλντ του Μιζούρι, παρατηρώντας μέσα από μια οθόνη τοποθετεί έναν σωλήνα στο εσωτερικό του αναπαραγωγικού συστήματος της Chai, την ώρα που ο βοηθός του, Cody Dalton, εγχέει το περσινό σπέρμα από έναν ελέφαντα-δότη. Ο φύλακας του ελέφαντα, Peter McLane, βρίσκεται στα αριστερά. Για να συλλάβει η 33χρονη πια Chai έγιναν συνολικά 112 προσπάθειες τεχνητής γονιμοποίησης.
Σύμφωνα με τους υπαλλήλους, η απόπειρα αυτή θα ήταν καλή όχι μόνο για τους ζωολογικούς κήπους, αλλά και για τα ασιατικά και αφρικανικά είδη που έχουν υποστεί τεράστια πίεση στο φυσικό τους περιβάλλον. Οι ζωολογικοί κήποι θα συμβάλουν στην προστασία και αναπαραγωγή των ελεφάντων, εξήγησαν.
Πενήντα χρόνια αργότερα, οι Seattle Times σκοπεύουν να εξετάσουν τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας. Παρά την επιμονή της βιομηχανίας των ζωολογικών κήπων να αποδείξει το αντίθετο, η προσπάθεια έχει παντελώς αποτύχει.
Το παιχνίδι της τύχης δεν είχε καλό τέλος
Μπορεί να πέρασαν δεκαετίες, όμως το Σιάτλ έχει πια το δικό του ελεφαντάκι. Το 2000, η Hansa, ένα θηλυκό ελεφαντάκι από την Ασία γεννήθηκε στο ζωολογικό πάρκο Woodland, μαγεύοντας αμέσως το κοινό. Όμως, εξήμισι χρόνια αργότερα, όταν βρέθηκε νεκρή στο πάτωμα του αχυρώνα νωρίς ένα πρωί, οι υπάλληλοι του ζωολογικού κήπου ήξεραν ότι το παιχνίδι της τύχης είχε αποτύχει.
GLAMOUR BEASTS: Η ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑΣ ΕΛΕΦΑΝΤΩΝ
Αιτία του θανάτου θεώρησαν τον ιό του έρπητα των ελεφάντων, γνωστός ως EEHV, που είχε αρχίσει να μαστίζει τους νεαρούς ελέφαντες σε μερικούς ζωολογικούς κήπους των ΗΠΑ. Ο ιός που μεταδίδεται με την επαφή, μπορούσε να μην εκδηλωθεί για χρόνια και στη συνέχεια να εξελιχθεί τόσο γρήγορα που να καταστρέψει τα εσωτερικά όργανα σε λίγες μόνο ώρες.
Ήξεραν ότι ο ιός είχε μολύνει ελέφαντες μέσα στο ζωολογικό κήπο του Σπρίνγκφιλντ στο Μιζούρι, όπου είχε μεταφερθεί η μητέρα της Hansa προκειμένου να αναπαραχθεί. Φοβήθηκαν ότι θα μπορούσε να βρει το δρόμο πίσω στο Σιάτλ, αλλά τα συν “υπερτερούν των αρνητικών,” είπαν, και αποφάσισαν να το διακινδυνέψουν.
Εκτός αυτού, το διευθυντικό όργανο της βιομηχανίας ζωολογικών κήπων, η Ένωση Ζωολογικών Κήπων και Ενυδρείων (AZA), είχαν εγκρίνει μεταξύ τους το σχέδιο του Σιάτλ. Η AZA ήθελε απελπισμένα την αναπαραγωγή ελεφάντων, με την ελπίδα να ανατρέψει ή τουλάχιστον να επιβραδύνει την ανησυχητική μείωση του αριθμού των ζώων στους ζωολογικούς κήπους της Αμερικής.
Δημοσίως, η βιομηχανία ζωολογικών κήπων ισχυριζόταν- και εξακολουθεί να το ισχυρίζεται μέχρι και σήμερα- ότι «οι ελέφαντες αναπτύσσονται κανονικά στους ζωολογικούς κήπους». Είναι ένα μήνυμα που επανειλημμένα στέλνουν οι υπάλληλοι της ΑΖΑ, διαλαλώντας το στα δελτία ειδήσεων και επιδεικνύοντάς το μέσα από πρόσφατη διαφημιστική εκστρατεία προς τους νομοθέτες και τις ρυθμιστικές αρχές. Όμως ξέρουν ότι δεν είναι αλήθεια. Και ότι δεν ήταν ποτέ. Αντίθετα, η προσπάθεια των ζωολογικών κήπων τα τελευταία δέκα χρόνια να διαφυλάξουν και να προστατέψουν τους ελέφαντες έχει αποτύχει. Οι ανεπαρκείς συνθήκες χειροτερεύουν και οι υπεύθυνοι των ζωολογικών κήπων αρνούνται τα ολοένα και αυξανόμενα επιστημονικά στοιχεία που αποκαλύπτουν ότι οι περισσότεροι ελέφαντες δεν ευημερούν σε συνθήκες αιχμαλωσίας, όπως αποκάλυψαν οι Seattle Times.
Το συνολικό ποσοστό θνησιμότητας των νεογέννητων ελεφάντων στους ζωολογικούς κήπους συγκλονίζει, καθώς αγγίζει το 40 τοις εκατό – ποσοστό σχεδόν τριπλάσιο από τους ελέφαντες που ζουν στην ασιατική ή αφρικανική άγρια φύση.
Επιπλέον, ο ίδιος τύπος ιού που σκότωσε την Hansa εντοπίστηκε τώρα σε δώδεκα ζωολογικούς κήπους, μετά την μεταφορά των ελεφάντων σε όλη την χώρα στην προσπάθεια αναπαραγωγής των πολυπόθητων απογόνων.
Οι Times έκαναν την πρώτη στο είδος της έρευνα για τους θανάτους 390 ελεφάντων σε διαπιστευμένους ζωολογικούς κήπους των ΗΠΑ τα τελευταία 50 χρόνια. Διαπίστωσαν ότι οι περισσότεροι από τους ελέφαντες πέθαναν από τραυματισμό ή ασθένεια που συνδέεται με τις συνθήκες της αιχμαλωσίας τους. Άλλες αιτίες ήταν τα χρόνια προβλήματα των ποδιών που προκλήθηκαν από τις σκληρές επιφάνειες πάνω στις οποίες στέκονται αλλά και οι μυοσκελετικές διαταραχές εξαιτίας της αδράνειας, καθώς οι ελέφαντες έμεναν ακινητοποιημένοι ή αλυσοδεμένοι για ημέρες ή ακόμα και εβδομάδες.
Από τους 321 θανάτους ελεφάντων, για τους οποίους οι Times είχαν πλήρη αρχεία, οι μισοί ήταν ηλικίας 23 ετών, δηλαδή, πολύ μικρότερη από την αναμενόμενη διάρκεια ζωής τους, που είναι τα 50 με 60 έτη.
Για κάθε ελέφαντα που γεννιέται σε ζωολογικό κήπο, κατά μέσο όρο, δύο άλλοι πεθαίνουν. Με αυτούς τους ρυθμούς, οι 288 ελέφαντες που ζουν στους ζωολογικούς κήπους των ΗΠΑ ενδέχεται να «εκλείψουν δημογραφικά» μέσα στα επόμενα 50 χρόνια, επειδή θα υπάρχουν πια πολύ λίγα γόνιμα θηλυκά για να αναπαραχθούν, σύμφωνα με έρευνα της βιομηχανίας των ζωολογικών κήπων.
Στον αγώνα που ξεκίνησε με τη γέννηση του Packy, οι ζωολογικοί κήποι στη δεκαετία του 1960 και 1970 από απερισκεψία ζευγάρωσαν πατέρα με κόρη, αδελφό με αδελφή, πρακτικές που εγκαταλείφθηκαν έκτοτε. Σήμερα, οι μεταξύ τους μη συμβατές γραμμές αίματος αυτών των απογόνων εξακολουθούν να εμποδίζουν τις προσπάθειες ασφαλούς αναπαραγωγής.
Το πάρκο Woodland και οι υπάλληλοι της βιομηχανίας των ζωολογικών κήπων υπερασπίζονται την αιχμαλωσία ως ένα εργαλείο επιστημονικής προόδου από το οποίο επωφελούνται τόσο οι ελέφαντες που ζουν στην αιχμαλωσία όσο και αυτοί που ζουν ελεύθεροι στην άγρια φύση. Επιπρόσθετα, υποστηρίζουν ότι τα εκθέματα ζωντανών ζώων είναι ο καλύτερος τρόπος ενίσχυσης της ευαισθητοποίησης του κοινού και άντλησης κεφαλαίων για να μπορέσουν να συντηρηθούν.
«Προσπαθούμε να σώσουμε τους ελέφαντες στους ζωολογικούς κήπους», δήλωσε ο Bruce Bohmke, επικεφαλής των επιχειρήσεων στο πάρκο Woodland. «Ποτέ δεν θα κάναμε κάτι για να βλάψουμε τους ελέφαντες», είπε. «Είναι χαρούμενοι εδώ.»
Ο Steve Feldman, εκπρόσωπος της AZA , είπε ότι ο σύλλογος με την πάροδο του χρόνου έχει βελτιώσει τις προδιαγραφές διαβίωσης των ελεφάντων στους ζωολογικούς κήπους. Αυξήθηκε έτσι ο ζωτικός χώρος τους, οι επιφάνειες του εδάφους στους ζωολογικούς κήπους έγιναν πιο μαλακές για να μειωθεί ο πόνος στα πόδια και τις κλειδώσεις και περιορίστηκε η χρήση αλυσίδων και γάντζων. Τέλος, μια μακριά λαβή με δαγκάνα χρησιμοποιείται τώρα σαν εκπαιδευτικό εργαλείο για να κεντρίσει, να σπρώξει και να χτυπήσει τους ελέφαντες.
Ο Feldman είπε ότι πολλοί φύλακες θεωρούν ότι τα υψηλά ποσοστά θνησιμότητας μπορούν να αντιστραφούν με καλύτερη διαχείριση των προγραμμάτων αναπαραγωγής. Άλλες τακτικές περιλαμβάνουν την εισαγωγή ελεφάντων από το φυσικό περιβάλλον για γενετική ποικιλομορφία και τη χρήση των πλέον πρόσφατων ιατρικών εξελίξεων για την καταπολέμηση του ιού των ελεφάντων.
«Το μέλλον μάς φαίνεται φωτεινότερο από αυτό που δείχνει το παρελθόν μας», είπε ο Feldman.
Ωστόσο, ορισμένοι επικεφαλής του χώρου ισχυρίζονται ότι πλέον έφτασε η ώρα να εγκαταλειφθεί το παραδοσιακό μοντέλο θηριοτροφείου, ένα ζώο από κάθε είδος, που καθιερώθηκε κατά την βικτωριανή περίοδο.
«Οι ελέφαντες δεν ευημερούν σε ζωολογικούς κήπους», δήλωσε ο David Hancocks, διευθυντής του πάρκου Woodland την περίοδο1976-1984. «Γνωρίζαμε πολύ λίγα πράγματα για τους ελέφαντες κατά τις δεκαετίες του ‘70 ή του ‘80. Αλλά σήμερα υπάρχουν αδιάσειστες επιστημονικές αποδείξεις που αποδεικνύουν τις επιβλαβείς συνέπειες που έχει η αιχμαλωσία στα ζώα.»
Τα δώρα των ελεφάντων
Οι προσπάθειες του πάρκου Woodland για εκτροφή ελεφάντων υπήρξαν αδιάκοπες και εμβληματικές για δεκάδες ζωολογικούς κήπους που θέλουν να δημιουργήσουν τα δικά τους γκλάμουρ κτήνη με κάθε κόστος. Η ιστορία αρχίζει με τον Hancocks, έναν διάσημο αρχιτέκτονα από τη Μεγάλη Βρετανία, ο οποίος κατέφθασε το 1975 για να επανασχεδιάσει τον άθλιο, ξεπερασμένο ζωολογικό κήπο του Σιάτλ.
Τα πρωτοποριακά σχέδιά του αναδείκνυαν φυσικούς οικοτόπους, μια «απόλυτη εμπειρία» τόσο για τα αιχμάλωτα ζώα όσο και για τους επισκέπτες του πάρκου. Ο Hancocks μάγεψε τις αρχές τις πόλης και αναβαθμίστηκε σε διευθυντή του ζωολογικού κήπου.
Ο Hancocks ξεκίνησε με τους πιθήκους. Μετέτρεψε τη ζοφερή σαν φυλακή περίφραξη των πιθήκων σε έναν πλούσιο, ελευθέρας βοσκής μικρόκοσμο. Το σχέδιο κέρδισε την εθνική αναγνώριση.
Έπειτα, ασχολήθηκε με τους ελέφαντες και τον υγρό και αμυδρώς φωτισμένο αχυρώνα δύο δωματίων στον οποίο διαβίωναν, όπου οι φύλακες αλυσόδεναν για 17 ώρες την ημέρα δύο θηλυκούς ελέφαντες – την Bamboo, 14 ετών και την Watoto, 11 ετών. «Οι συνθήκες ήταν φρικτές», διαπίστωσε ο Hancocks. «Έχω προγραμματίσει να κλείσει το έκθεμα.»
Όμως, τα σχέδια αυτά άλλαξαν το 1980, όταν οι αερογραμμές Thai Airways International, προωθώντας μια νέα διαδρομή στο εξωτερικό, χάρισαν στο Σιάτλ ένα ασυνήθιστο δώρο: ένα ασιατικό ελεφαντάκι.
«Τι μπορώ να κάνω;» είπε ο Hancocks. «Ο δήμαρχος, το κοινό, όλοι ήθελαν αυτό το ελεφαντάκι. Δεν μπορούσα να πω όχι.»
Η συμμετοχή κατέρριψε όλα τα ρεκόρ στον ζωολογικό κήπο της πόλης. Εκατοντάδες επισκέπτες περικύκλωναν καθημερινά τον ελέφαντα.
Η νεοφερμένη ελεφαντίνα ονομάστηκε Chai, που στα ταϊλανδέζικα σημαίνει «νίκη». Την πήραν από τη μητέρα της σε ηλικία μόλις ενός έτους πριν από την περίοδο του απογαλακτισμού της, μια συνηθισμένη πρακτική καθώς οι ζωολογικοί κήποι επιθυμούσαν διακαώς νεαρά ελεφαντάκια για να ευχαριστήσουν το κοινό. Την επόμενη χρονιά η Chai είχε παρέα ένα ακόμα ασιατικό ελεφαντάκι ενός έτους, τη Sri, δώρο από έναν ζωολογικό κήπο της Ταϊλάνδης.
Οι τέσσερις ελέφαντες μοιράζονταν ένα νότιο δωμάτιο 13,4 τετραγωνικών μέτρων και ένα βόρειο δωμάτιο 78 τετραγωνικών μέτρων. Οι συνθήκες ήταν τόσο περιορισμένες που αλυσόδεναν τους ελέφαντες κατά τη διάρκεια της νύχτας για να μην αναποδογυρίσει κατά λάθος ο ένας πάνω στον άλλον.
Ο Hancocks δήλωσε εξοργισμένος με τις ακατάλληλες συνθήκες, την έλλειψη χώρου και την περιορισμένη δραστηριότητα των ελεφάντων, ιδιαίτερα τις κρύες ημέρες. Όλοι οι ελέφαντες παρουσίασαν ασθένειες στα πόδια τους. Ο ίδιος προσέφυγε στο Δημοτικό Συμβούλιο του Σιάτλ με σκοπό την ανοικοδόμηση ενός νέου χώρου αξίας 3 εκατομμυρίων δολαρίων για τους ελέφαντες. Όταν αξιωματούχοι της πόλης αρνήθηκαν να προχωρήσουν, εκείνος παραιτήθηκε.
Η αποχώρηση του Hancocks, ενός ιδιαίτερα ευυπόληπτου προσώπου, έστρεψε το εθνικό ενδιαφέρον στον ερειπωμένο ζωολογικό κήπο του Σιάτλ. Σε απάντησή τους, οι αξιωματούχοι της πόλης που βρίσκονταν σε δύσκολη θέση δρομολόγησαν την εκστρατεία με τίτλο «Σώστε τους Ελέφαντες μας», η οποία συγκέντρωσε δωρεές εκατομμυρίων δολαρίων για την δημιουργία ενός νέου χώρου διεθνούς απήχησης για τους ελέφαντες. Ο χώρος ολοκληρώθηκε το 1989 και περιλάμβανε μεγαλύτερα, θερμαινόμενα δωμάτια, μια εξωτερική αυλή διακοσμημένη με δέντρα και θάμνους, μια λίμνη και σε κοντινή απόσταση εξέδρες για το κοινό.
Οι υπάλληλοι του ζωολογικού κήπου του Σιάτλ αποφάσισαν ότι ήταν πια καιρός να αυξήσουν το μέγεθος της αγέλης. Οι εξετάσεις αίματος έδειξαν ότι η Chai είχε έναν προβλέψιμο αναπαραγωγικό κύκλο και ότι μπορούσε να ζευγαρώσει.
Μία τεχνητή λύση
Οι φύλακες του ζωολογικού κήπου εξέτασαν δύο πιθανούς τρόπους εγκυμοσύνης. Θα μπορούσαν να μεταφέρουν την Chai σε έναν άλλο ζωολογικό κήπο και να την αφήσουν να γονιμοποιηθεί με τη φυσική διαδικασία του ζευγαρώματος. Αλλά ένα τέτοιο ταξίδι θα ήταν δαπανηρό και ο ζωολογικός κήπος θα έχανε την Chai για σχεδόν ένα χρόνο.
Εναλλακτικά, θα μπορούσαν να δοκιμάσουν την τεχνητή γονιμοποίηση. Αν και λιγότερο δαπανηρή διαδικασία, βρισκόταν σε πειραματικό στάδιο. Εκείνη την εποχή κανένας ζωολογικός κήπος δεν είχα καταφέρει να γονιμοποιήσει έναν ελέφαντα. Παρ’ όλα αυτά, οι φύλακες του ζωολογικού κήπου του Σιάτλ επέλεξαν την τεχνητή γονιμοποίηση.
Καθώς ήταν μια αφύσικη και επεμβατική διαδικασία, οι φύλακες έπρεπε να εκπαιδεύσουν την Chai ώστε να αποδεχθεί την τεχνητή γονιμοποίηση. Κατ’ αρχάς, έπρεπε να της μάθουν να παραμένει ακίνητη για μεγάλες περιόδους χωρίς να πανικοβάλλεται. Οι φύλακες αλυσόδεναν και τα τέσσερα πόδια της Chai σε πασσάλους, υπερβολικά σφιχτά, προκειμένου να την ακινητοποιήσουν εντελώς — η τεχνική της «κοντής αλυσίδας» («short chaining»).
Στη συνέχεια, οι φύλακες της έμαθαν να είναι συνηθισμένη στο να έχει έναν μακρύ, εύκαμπτο σωλήνα μέσα στο ελικοειδές αναπαραγωγικό της σύστημα μήκους ενός περίπου μέτρου.
Οι φύλακες υπέβαλαν την Chai σε τεχνητές σπερματεγχύσεις για δύο περίπου χρόνια.
Το 1992, χρησιμοποιώντας σπέρμα ελέφαντα που στάλθηκε από τον ζωολογικό κήπο του Όρεγκον, οι φύλακες πραγματοποίησαν την πρώτη τεχνητή σπερματέγχυση στην Chai. Σύμφωνα με τα αρχεία, για την γονιμοποίηση προσέλαβαν τον υπάλληλο με το «μακρύτερο χέρι». Το σπέρμα διοχετεύθηκε μέσω του σωλήνα.
Επαναλάμβαναν ανεπιτυχώς τις διαδικασίες στην Chai μέχρι και 10 φορές το μήνα – ενίοτε και δύο φορές την ημέρα, όπως δείχνουν οι ιατρικοί φάκελοι.
Κι ωστόσο, οι φύλακες διατηρούσαν την ελπίδα. Μετά από μια σπερματέγχυση τον Φεβρουάριο του 1994, κάποιος έγραψε στο ιατρικό ημερολόγιο, «Έλα, σπέρμα, μπορείς!»
Μετά από τέσσερα χρόνια και 91 απόπειρες τεχνητής γονιμοποίησης, οι υπάλληλοι του πάρκου Woodland κουράστηκαν περιμένοντας την Chai να συλλάβει. Ζήτησαν από την AZA να την ζευγαρώσουν στο ζωολογικό πάρκο Dickerson στο Σπρίνγκφιλντ. Η AZA, που ιδρύθηκε το 1924, χρηματοδοτείται από συνδρομές και παρέχει σφραγίδα έγκρισης ή διαπίστευσης σε όσους πληρούν τις προδιαγραφές που έχει ορίσει η βιομηχανία των ζωολογικών κήπων. Για να παραμείνει διαπιστευμένος ένας ζωολογικός κήπος πρέπει να πάρει την έγκριση της AZA για τα προγράμματα εκτροφής ελεφάντων και άλλων ζώων.
Ορισμένοι φύλακες του πάρκου Woodland ανησυχούσαν για τη μεταφορά της Chai στο ζωολογικό κήπο του Μιζούρι. Το πάρκο Dickerson ήταν μεταξύ των λίγων ζωολογικών κήπων σε εθνικό επίπεδο που είχε προσληφθεί από τη θανατηφόρα επιδημία ενός μυστηριώδους ιού που σκότωνε μόνο νέους ελέφαντες.
Ο ιός, που μπορεί να μεταφερθεί τυχαία στο δέρμα του ελέφαντα, μπορεί για ανεξήγητους λόγους να οδηγήσει σε λοίμωξη, καταστρέφοντας τα εσωτερικά όργανα μέσα σε ημέρες, άλλοτε και ώρες, διαβρώνοντας τους ιστούς τόσο γρήγορα που ένας μολυσμένος ελέφαντας να είναι ήδη νεκρός πριν καλά-καλά σωριαστεί στο έδαφος.
Ο ιός του έρπητα των ελεφάντων που προσβάλει τα ενδοθηλιακά κύτταρα (EEHV) εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1995 στον εθνικό ζωολογικό κήπο της Ουάσιγκτον μετά το θάνατο ενός μοσχαριού 16 μηνών.
Παρά την επικινδυνότητα του ιού και παρά το γεγονός ότι η Chai μπορεί να είναι φορέας του ιού στο Σιάτλ, μια επιτροπή της AZA υπεύθυνη για τα προγράμματα αναπαραγωγής έδωσε την έγκρισή της.
«Αποφασίστηκε ότι τα θετικά σημεία (δηλ. τα μικρά ελεφαντάκια) υπερτερούσαν των αρνητικών», σύμφωνα με ένα σημείωμα του Μάιου 1998 που περιέγραφε λεπτομερώς τις ανησυχίες των υπαλλήλων του πάρκου Woodland .
Εκείνο το φθινόπωρο, με κόστος 50.000 δολαρίων, η Chai ναρκώθηκε και μεταφέρθηκε στο Μιζούρι σε μια διαδρομή πάνω από 2.000 μιλίων.
Το βίαιο καθεστώς
Το πάρκο Dickerson, όπως και το πάρκο Woodland εκείνη την εποχή ήταν ζωολογικοί κήποι «ελεύθερης επαφής». Οι φύλακες εκπαίδευαν, τάιζαν και φρόντιζαν τα ζώα που ζούσαν χωρίς εμπόδια μεταξύ τους. Για τον έλεγχο και την εκπαίδευση των ελεφάντων, οι φύλακες χρησιμοποιούσαν περιορισμούς και γάντζους για να διαμορφώνουν τη συμπεριφορά τους και να τους επιβάλλονται.
Στη Woodland, οι φύλακες χαρακτήριζαν την βάρους 4 τόνων Chai ντροπαλή και πειθήνια, χωρίς ίχνος επιθετικότητας. Όμως, τις τρεις πρώτες μέρες της ζωής της στο πάρκο Dickerson, οι φύλακες ισχυρίστηκαν ότι η Chai έγινε επικίνδυνη και γι’ αυτό της επέβαλαν περιορισμούς και σωματική τιμωρία.
Δύο μάρτυρες, αναστατωμένοι έπειτα από όσα είδαν, είπαν ότι η Chai είχε αλυσίδες στα δύο πόδια της και δεχόταν επανειλημμένα χτυπήματα με γάντζο κατά τη διάρκεια μιας εκπαίδευσης δύο ωρών το Σεπτέμβριο του 1998. Η καταγγελία τους υποβλήθηκε στο Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ, το οποίο ελέγχει τους ζωολογικούς κήπους.
Οι υπάλληλοι των ζωολογικών πάρκων Woodland και Dickerson αρνήθηκαν τις κατηγορίες. Εκείνοι ισχυρίζονταν ότι η Chai είχε ρίξει κάτω έναν φύλακα και ότι αργότερα του επιτέθηκε. H Chai χτυπήθηκε αρκετές φορές με γάντζο για να πειθαρχήσει αλλά το δέρμα της δεν είχε τραυματιστεί ή μελανιάσει, δήλωσαν οι υπάλληλοι του ζωολογικού κήπου.
Ωστόσο, οι επιθεωρητές του Υπουργείου Γεωργίας (USDA) αναφέρθηκαν σε παραβιάσεις του Νόμου περί Ευημερίας των Ζώων εκ μέρους του πάρκου Dickerson, που είχε προκαλέσει «τραύματα, στρες, σωματικές βλάβες και άνευ λόγου ταλαιπωρία στα ζώα.» Ο ζωολογικός κήπος πλήρωσε πρόστιμο ύψους 5.000 δολαρίων.
Η Chai πέρασε δύσκολα μέχρι να γίνει αποδεκτή από την αγέλη. Μερικοί ελέφαντες την τρυπούσαν και την χτυπούσαν. Οι φύλακες την έθεσαν σε προστατευμένη αιχμαλωσία, γιατί ένας ελέφαντας την δάγκωσε, κόβοντας ένα κομμάτι από την ουρά της. Το βάρος και η υγεία της επιδεινώθηκαν ραγδαία, σύμφωνα με τα ιατρικά αρχεία. Οι φύλακες χορήγησαν Valium στην Chai, ένα αγχολυτικό φάρμακο, και αζαπιρόνη, ένα ηρεμιστικό, για να την ησυχάσουν και να την δαμάσουν.
Συχνά, την τοποθετούσαν στην ίδια μάντρα με τον Onyx, έναν καρπερό ελέφαντα.
Όταν η Chai επέστρεψε στο Σιάτλ, ζύγιζε περίπου 3,2 τόνους. Αυτό σημαίνει πως είχε χάσει 580 κιλά, όμως είχε μείνει έγκυος.
Εκπαίδευση με τη βία
Στις 3 Νοεμβρίου του 2000, γεννήθηκε για πρώτη φορά στην Ουάσιγκτον ένα ελεφαντάκι. Η Chai γέννησε ένα κοριτσάκι, που ζύγιζε 106 κιλά με αδύναμα πόδια και μια μακριά προβοσκίδα 25,5 εκατοστών.
Το πάρκο Woodland διοργάνωσε έναν διαγωνισμό ονοματοδοσίας για το ελεφαντάκι και από τις πάνω από 27.000 συμμετοχές, οι υπάλληλοι διάλεξαν το νικητήριο όνομα, την πρόταση της μαθήτριας Redmond — «Hansa», που σημαίνει στα ταϊλανδέζικα «απόλυτη ευτυχία».
Οι εισπράξεις και οι δωρεές διπλασιάστηκαν στο πάρκο Woodland, προβάλλοντας έτσι τον οικονομικά θετικό αντίκτυπο της γέννησης του λαμπερού αυτού θηρίου.
Όμως, όπως δείχνουν οι έρευνες του ζωολογικού κήπου τα ελεφαντάκια έχασαν γρήγορα την γλύκα που είχαν σαν νεογέννητα και η προσέλευση του κόσμου μειώθηκε μετά το πρώτο έτος τους. Σε ηλικία 2 ετών, η Hansa ζύγιζε περίπου 680 κιλά και βρισκόταν υπό εκπαίδευση. Μερικοί επισκέπτες του πάρκου Woodland έμειναν εμβρόντητοι όταν άκουσαν την Hansa να βρυχάται και όταν είδαν τον φύλακα να την χτυπάει κάμποσες φορές με γάντζο. Η Chai όρμησε έξω από τον αχυρώνα για να προστατεύσει την κόρη της. Ο φύλακας αργότερα εξήγησε ότι τιμωρούσε την Hansa γιατί είχε φάει βρομιές.
Οι υπάλληλοι υπερασπίζονταν τη χρήση βίας, υποστηρίζοντας ότι τα χτυπήματα δεν βλάπτουν την Hansa. Αργότερα εκείνη την χρονιά, το πάρκο Woodland γύρισε στην πολιτική «προστατευμένης επαφής». Τιμωρούσε τους ελέφαντες τοποθετώντας τους πίσω από κάγκελα ή μπάρες, βάζοντας τέλος στη χρήση γάντζων.
Καθώς η Hansa ωρίμαζε, οι φύλακες λάμβαναν τακτικά δείγματα αίματος και έψαχναν να βρουν αν ο ελέφαντας είχε μολυνθεί από τον ιό του έρπητα. Είχε κάνει την εμφάνισή του σε περισσότερους ζωολογικούς κήπους και ήταν η κύρια αιτία θανάτου για τους αιχμάλωτους ασιατικούς ελέφαντες κάτω των 7 ετών.
Οι φύλακες επανέλαβαν την διαδικασία της τεχνητής γονιμοποίησης στην Chai, ελπίζοντας για ένα ακόμα ελεφαντάκι.
Οι πιθανότητες επιτυχίας είχαν αυξηθεί σταδιακά, καθώς ενισχύθηκαν με τη χρήση υπερήχων που επέτρεπαν την ακριβή τοποθέτηση του σπέρματος. Ο λαστιχένιος σωλήνας και η αντλία αέρα αντικαταστάθηκαν από ένα ενδοσκόπιο μήκους 4 μέτρων εξοπλισμένο με ένα «τεχνητό πέος». Και στη θέση των αλυσίδων, ο ζωολογικός κήπος χρησιμοποίησε ένα μεγάλο κλουβί από χάλυβα με εύκαμπτα τοιχώματα που μπορούσε να κεντρίσει απαλά έναν ελέφαντα. Είναι επίσημα γνωστό ως «συσκευή συγκράτησης ελεφάντων» (ΕΕΑ), όμως οι φύλακες του έδωσαν το ψευδώνυμο «σιδηρά παρθένος».
Αυξάνονται οι πιέσεις
Μέχρι το 2003, το βάρος των επιστημονικών αποδείξεων ότι οι ελέφαντες δεν ευδοκιμούν σε ζωολογικούς κήπους, σε συνδυασμό με την πίεση των ομάδων υπέρ της ορθής μεταχείρισης των ζώων σε όλο τον κόσμο, ώθησε τις αμερικανικές αρχές στη δραματική μείωση της εισαγωγής άγριων ελεφάντων.
Οι ζωολογικοί κήποι των ΗΠΑ εφοδιάστηκαν με ευκολία ελέφαντες για να καλύψουν τους πρόωρους θανάτους και τη μείωση των αιχμάλωτων ελεφάντων. Με τις παροχές να έχουν περιοριστεί, οι ζωολογικοί κήποι αύξησαν την αναπαραγωγή υπό συνθήκες αιχμαλωσίας για να αναπληρώσουν τον αριθμό ετοιμοθάνατων ζώων. Η βιομηχανία των ζωολογικών κήπων αντιμετώπισε επίσης ένα ακόμα πρόβλημα: Ο ζωολογικός κήπος του Ντιτρόιτ δήλωσε ότι θα χαρίσει τους ελέφαντές του σε ένα καταφύγιο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Ο κρύος καιρός και η αιχμαλωσία έβλαψαν κατά πολύ τους ελέφαντες, είπε ο διευθυντής ζωολογικού κήπου.
Στη συνέχεια, μία σειρά απροσδόκητων θανάτων ελεφάντων που ζούσαν σε ζωολογικούς κήπους εκτυλίχθηκε κατά τη διάρκεια αρκετών μηνών στο Σικάγο, το Σαν Φρανσίσκο και αλλού. Οι θάνατοι δεν έγιναν απλώς εθνικό θέμα στις ειδήσεις, αλλά προκάλεσαν διαμαρτυρίες από ομάδες υπέρ της ορθής μεταχείρισης των ζώων που «αποκτούσαν δύναμη μέρα με την μέρα», έγραψε σε κάποιο email ένα ενδιαφερόμενο μέλος της AZA.
Η Ένωση των Ζωολογικών Κήπων και Ενυδρείων αποφάσισε να περάσει στην αντεπίθεση. Τον Ιανουάριο του 2005, οργάνωσε μια διημερίδα στο θεματικό πάρκο Walt Disney World της Φλόριντα με εκπροσώπους από δεκάδες ζωολογικούς κήπους όπου στεγάζονταν ελέφαντες. Μεταξύ αυτών ήταν και η διευθύνουσα σύμβουλος του πάρκου Woodland, Deborah Jensen και ο Bruce Bohmke, ο τότε αναπληρωτής διευθυντής.
Όλοι τους συμφώνησαν ότι ο αριθμός των ελεφάντων που πέθαναν βρισκόμενοι σε συνθήκες αιχμαλωσίας είχε ανέλθει σε «κρίσιμα επίπεδα.» Σύμφωνα με τα έγγραφα και τις εκθέσεις που επανεξετάστηκαν κατά τη συνεδρίαση, ούτε ο αφρικανικός ούτε ο ασιατικός πληθυσμός ελεφάντων μπορούσε να συνεχίσει να ζει κάτω από τις παρούσες συνθήκες. Συμφώνησαν να «μιλήσουν και να πράξουν ομόφωνα», ισχυριζόμενοι ότι οι ελέφαντες ευδοκιμούν στους ζωολογικούς κήπους. Από κοινού, προσέλαβαν μια εταιρεία διαχείρισης κρίσεων και χαρακτήρισαν «εξτρεμιστές» τους επικριτές της αιχμαλωσίας των ελεφάντων. Δεσμεύτηκαν επίσης εγγράφως για τη δυναμική αναπαραγωγή των ελεφάντων, ακολουθώντας ένα «σχέδιο επιβίωσης των ειδών.»
Για το σκοπό αυτό, αργότερα μέσα στο ίδιος έτος η Chai υποβλήθηκε για 99η φορά σε τεχνητή γονιμοποίηση. Και οι υπάλληλοι του πάρκου Woodland πήραν την έγκριση για τη γονιμοποίηση της 12χρονης τότε Σρι στο ζωολογικό κήπο του Σεν Λιούις.
Η Σρι έμεινε γρήγορα έγκυος. Αλλά λίγο πριν το τέλος της εγκυμοσύνης, το ελεφαντάκι πέθανε μέσα στη μήτρα της Σρι. Εκείνη εξακολουθεί να κουβαλάει το μουμιοποιημένο πλέον ελεφαντάκι της.
Για την ώρα, η Σρι βρίσκεται στο Σεν Λιούις, όπου είχε συμφωνηθεί να παραμείνει για κάποιο διάστημα, αλλά δεν προβλέπεται να επιστρέψει ποτέ πίσω.
Αιφνίδιος θάνατος
Για έξι χρόνια, η Hansa δεν είχε παρουσιάσει κανένα πρόβλημα υγείας. Τον Ιούνιο του 2007 παρουσίασε ήπια συμπτώματα κολικού, μια συνηθισμένη και θεραπεύσιμη διαταραχή του πεπτικού συστήματος. Έδειξε όμως σημάδια βελτίωσης.
Κατά τη διάρκεια της νυχτερινής βάρδιας στις 7 Ιουνίου, ο φύλακας δεν ανέφερε τίποτα ασυνήθιστο και επέστρεψε στο σπίτι του τα μεσάνυχτα. Το επόμενο πρωί, πριν ανοίξουν οι πόρτες για το κοινό, η Hansa βρέθηκε νεκρή στο τσιμεντένιο πάτωμα.
Η νεκροψία αποκάλυψε ότι η αιτία του θανάτου ήταν το στέλεχος του ιού του έρπητα των ελεφάντων.
Η Hansa αποτεφρώθηκε. Ο κόσμος ως ένδειξη πένθους άφησε λουλούδια και λούτρινα ζωάκια σε ένα αυτοσχέδιο μνημείο έξω από τη νότια είσοδο του ζωολογικού κήπου. Το στέλεχος που σκότωσετη Hansa ήταν μια νέα παραλλαγή του ιού. Επομένως, ποιος μπορεί να ήταν ο ελέφαντας φορέας του ιού, αν τελικά υπάρχουν φορείς;
Οι έλεγχοι έδειξαν ότι κανένας από τους τρεις ελέφαντες στο πάρκο Woodland δεν είχε μολυνθεί. Ωστόσο, οι ερευνητές δεν έχουν ακόμα βρει ακόμα τον τρόπο για ανίχνευση του ιού στη λανθάνουσα φάση του. Παραμένει επομένως άγνωστο εάν κάποιος από τους ελέφαντες ήταν φορέας.
Μια πρόσφατη θεωρία ισχυρίζεται ότι ο ιός υπάρχει ήδη σε λανθάνουσα κατάσταση στα σώματα των ελεφάντων. Όταν δραστηριοποιηθεί, μπορεί να μεταδοθεί με την επαφή ή να περάσει από τη μητέρα στο ελεφαντάκι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Ωστόσο, ορισμένες ομάδες υπέρ της ορθής μεταχείρισης των ζώων, στηριζόμενες στα μητρώα παρακολούθησης της εξέλιξης του ιού που είχε ο ζωολογικός κήπος, πιστεύουν ότι οι τακτικές της βιομηχανίας ζωολογικών κήπων να μεταφέρουν ελέφαντες σε όλη τη χώρα προκειμένου να αναπαραχθούν συνέβαλαν στην εξάπλωση του ιού. Το πάρκο Dickerson ήταν ένα από τα επικίνδυνα σημεία της χώρας για τον ιό του ελέφαντα την περίοδο που η μητέρα της Hansa, η Chai, μεταφέρθηκε εκεί το 1998. Πράγματι, έξι μήνες μετά το θάνατο της Hansa, ο ιός στοίχισε την ζωή ενός ελέφαντα δύο ετών που ζούσε στο πάρκο Dickerson.
Όπως το πάρκο Woodland, έτσι και πολλοί άλλοι ζωολογικοί κήποι έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους στην τεχνητή γονιμοποίηση ελεφάντων. Αλλά η επιτυχία του εγχειρήματος υπήρξε απρόβλεπτο, με τις αποβολές, τους πρόωρους θανάτους και τα θνησιγενή από εγκυμοσύνες με την μέθοδο τη τεχνητής γονιμοποίησης να αγγίζουν το 54 τοις εκατό.
Από τις 27 εγκυμοσύνες μέσω τεχνητής γονιμοποίησης από το 1999, οι οκτώ κατέληξαν σε αποβολές ή γεννήσεις θνησιγενών νεογέννητων, όπως δείχνουν τα αρχεία. Έξι ακόμα ελεφαντάκια πέθαναν από ασθένειες, μεταξύ άλλων και από τον ιό του έρπητα.
Προκειμένου να διατηρήσουν και μόνο τον πληθυσμό των ελεφάντων, διαπιστευμένοι ζωολογικοί κήποι των ΗΠΑ πρέπει να αποκτούν 10 νέους θηλυκούς ελέφαντες κάθε χρόνο, σύμφωνα με το επιστημονικό μοντέλο. Μόνο τρεις ελέφαντες γεννήθηκαν φέτος σε ζωολογικούς κήπους των ΗΠΑ, ένας από αυτούς την Παρασκευή στο ζωολογικό κήπο του Πόρτλαντ στο Όρεγκον. Οκτώ πέθαναν.
Στο πάρκο Woodland, κάποιοι φύλακες θέλησαν να σταματήσουν τις προσπάθειες γονιμοποίησης της Chai. Όμως, άλλοι ήταν αντίθετοι. Η Chai ήταν πια ο μοναδικός γόνιμος ελέφαντας στο ζωολογικό κήπο. Τον Μάρτιο του 2010, τα αρχεία του ζωολογικού κήπου δείχνουν ότι η Chai υπεβλήθη σε τεχνητή γονιμοποίηση για 104η φορά.
Τον περασμένο Δεκέμβριο, οι φύλακες του πάρκου Woodland μάντρωσαν την Chai για μια ακόμη φορά στο κλουβί της επί τέσσερις ημέρες στη διάρκεια των οποίων πραγματοποίησαν τρεις διαδικασίες τεχνητής γονιμοποίησης, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό στις 112 προσπάθειες, σύμφωνα με τα αρχεία. Και οι τρεις προσπάθειες απέτυχαν.
Μετά από ερώτηση που τέθηκε τον Αύγουστο σχετικά με την έκταση του προγράμματος τεχνητής γονιμοποίησης, οι υπάλληλοι του ζωολογικού κήπου δήλωσαν αρχικά ότι δεν γνώριζαν τον συγκεκριμένο αριθμό. Ισχυρίστηκαν, επίσης, ότι δεν προέβησαν σε παρόμοιες προσπάθειες στους ελέφαντές τους πριν από το 2005.
Εντούτοις, τα έγγραφα του ίδιου του ζωολογικού κήπου, που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας έπειτα από αίτημα του κοινού, περιλαμβάνουν και το ημερολόγιο ενός φύλακα που σημειώνει την έναρξη του προγράμματος γονιμοποίησης ελεφάντων τον Οκτώβριο του 1992: «Σήμερα πραγματοποιήθηκε τεχνητή εμφύτευση!»
Αντιμέτωπος με τα αρχεία, ο εκπρόσωπος του ζωολογικού κήπου, David Schaefer, παραδέχτηκε τις προηγούμενες απόπειρες τεχνητής γονιμοποίησης. Εξήγησε ότι οι υπάλληλοι του ζωολογικού βρέθηκαν σε δύσκολη θέση μετά τις προηγούμενες απόπειρες στην Chai και δεν τις θεωρούν παραδείγματα της μεθόδου που η βιομηχανία τώρα ονομάζει «τεχνητή σπερματέγχυση» (ΑΙ).
Λένε πως τώρα δεν σκοπεύουν να γονιμοποιήσουν την 33χρονη Chai. «Αποφασίσαμε να σταματήσουμε για τώρα», δήλωσε ο Schaefer. «Όμως, δεν είπαμε ότι σταματάμε για πάντα».
GLAMOUR BEASTS, ΜΕΡΟΣ 2: Μη κερδοσκοπικά καταφύγια μπορούν να είναι ευπρόσδεκτες επιλογές τόσο για τους ζωολογικούς κήπους που επιθυμούν να αποσύρουν τους γερασμένους, στείρους ελέφαντες όσο και για τους ίδιους τους ελέφαντες. Αλλά η ένωση που πιστοποιεί τους περισσότερους ζωολογικούς κήπους της Βόρειας Αμερικής καταγγέλλει ότι τα καταφύγια υπονομεύουν τις προσπάθειες των ζωολογικών κήπων να αναπαράγουν και να διαφυλάξουν τους ελέφαντες.
Mετά από δεκαετίες αιχμαλωσίας μέσα στους ζωολογικούς κήπους της Αμερικής, οι ελέφαντες λύγισαν με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.
Η Maggie κατάφερε μόλις να επιζήσει από τον δριμύ χειμώνα στο μικροσκοπικό ζωολογικό κήπο στην Αλάσκα. Για πολλές μέρες ήταν έγκλειστη σε μια εσωτερική μικρή μάντρα, αναπτύσσοντας έτσι παράλυση στα πόδια της και αρθροπάθεια. Κατέρρευσε έπειτα στο έδαφος και μόνο γερανός μπόρεσε να την σηκώσει. Οι φύλακες του ζωολογικού κήπου παραδέχθηκαν ότι η παγωμένη Άνκορατζ δεν ήταν μέρος για ένα τροπικό θηρίο 4 τόνων.
Η Annie πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής της αλυσοδεμένη στον ζωολογικό κήπο της Κομητείας Μιλγουόκι, ώσπου το κοινό έμαθε για τη βάναυση εκπαίδευση. Οι φύλακες του ζωολογικού κήπου έδεναν τακτικά τα πόδια του ελέφαντα με αλυσίδες, στη συνέχεια την χτυπούσαν και την τρυπούσαν με γάντζο. Βιντεοσκοπούσαν ακόμα τις συνεδρίες αυτές για να διδάξουν στους άλλους πώς να κάνουν έναν ελέφαντα να πειθαρχεί στις εντολές τους.
Υπάρχει επίσης και η Wanda, της οποίας η ήδη δύσκολη κατάστασή λόγω των σκασμένων πελμάτων της και των αρθριτικών στα πόδια της επιδεινώνονταν κάθε τσουχτερό χειμώνα στο ζωολογικό κήπο του Ντιτρόιτ. Οι υπάλληλοι του ζωολογικού κήπου κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η αιχμαλωσία ήταν αδικαιολόγητα σκληρή για το μεγαλύτερο θηλαστικό της γης.
Οι τρεις ελέφαντες έχουν τώρα μια διαφορετική ζωή σε μια έκταση 9.300 τ.μ. στους πρόποδες του Σαν Αντρέα. Η Pat Derby, συνιδρύτρια του μη κερδοσκοπικού καταφυγίου λέει χαρακτηριστικά, «εδώ έρχονται οι ελέφαντες για να πεθάνουν».
Όμως, αν ο εμπορικός όμιλος της βιομηχανίας ζωολογικών κήπων είχε τα μέσα, οι ελέφαντες δεν θα έρχονταν καθόλου εδώ.
Το καταφύγιο της Βόρειας Καλιφόρνιας και ένα άλλο στο Τενεσί, θα μπορούσαν να αποτελούν μια καλοδεχούμενη, μηδενικού κόστους επιλογή για τους ηλικιωμένους ή άρρωστους ελέφαντες των ζωολογικών κήπων. Από την άλλη πλευρά, η AZA αντιτίθεται στην ύπαρξη καταφυγίων για έναν βασικό λόγο: τα καταφύγια είναι κατά της εκτροφής ελεφάντων υπό συνθήκες αιχμαλωσίας.
Τα ιδιωτικά καταφύγια δεν είναι ανοικτά στο κοινό και «αναστέλλουν τις προσπάθειες των ζωολογικών κήπων για τη διαφύλαξη και μελέτη των ελεφάντων», λέει ο Bruce Bohmke, αναπληρωτής διευθυντής του πάρκου Woodland και μέλος της AZA που επιβλέπει τη μεταχείριση των ελεφάντων στους διαπιστευμένους ζωολογικούς κήπους.
«Πιστεύουμε ότι η εκτροφή είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη διατήρηση των πληθυσμών των ελεφάντων στους ζωολογικούς κήπους», δήλωσε ο Bohmke.
Παρά τις επανειλημμένες δηλώσεις στο κοινό ότι οι ελέφαντες ευδοκιμούν σε συνθήκες αιχμαλωσίας, η βιομηχανία ζωολογικών κήπων γνωρίζει το αντίθετο και θέλει απελπισμένα να εκθρέψει περισσότερους ελέφαντες.
Για κάθε ελέφαντα που γεννιέται σε ζωολογικό κήπων των ΗΠΑ, κατά μέσο όρο δύο άλλοι πεθαίνουν, σύμφωνα με έρευνα που εξέδωσαν οι Seattle Times. Υπό τις παρούσες συνθήκες, οι μελέτες δείχνουν ότι με τους μόλις 288 ελέφαντες που ζουν σε 78 διαπιστευμένους ζωολογικούς κήπους των ΗΠΑ, είναι πιθανόν το είδος να «εκλείψει δημογραφικά» μέσα στα επόμενα 50 χρόνια.
Οι ελέφαντες είναι τα λαμπερά θηρία της βιομηχανίας ζωολογικών κήπων, αξιόπιστη πηγή εσόδων αλλά και διασκεδαστικό θέαμα για το κοινό. Αλλά για τους περισσότερους ζωολογικούς κήπους, οι ελέφαντες αποτελούν το πιο ακριβό έκθεμα. Αντιμέτωποι με την οικονομική ύφεση των τελευταίων ετών και μην μπορώντας να αποκτήσουν πια νέους ελέφαντες, περισσότεροι ζωολογικοί κήποι μπορεί να δουν τα καταφύγια σαν μια καλή επιλογή.
Για να αποτρέψει τους διαπιστευμένους ζωολογικούς κήπους να υποστηρίξουν τα καταφύγια – όπως έχουν ήδη κάνει οι ζωολογικοί κήποι του Ντιτρόιτ και του Μιλγουόκι – η ΑΖΑ υιοθέτησε σκληρές τιμωρίες προκειμένου να βλάψει ζωολογικούς κήπους.
Αυτό το καλοκαίρι, η AZA χρησιμοποίησε αυτή την τακτική όταν τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου του Τορόντο ψήφισαν υπέρ τους τέλους των παραστάσεων με τους ελέφαντες στον ζωολογικό κήπο και της μεταφοράς τριών αφρικανικών ελεφάντων στο καταφύγιο της Καλιφόρνια. Τα μέλη του Συμβουλίου αποφάσισαν ότι η αιχμαλωσία ήταν επιβλαβής.
Η ΑΖΑ των ζωολογικών κήπων ανακάλεσε τη διαπίστευση του Τορόντο, εμποδίζοντας την ανταλλαγή των ζώων με άλλους διαπιστευμένους ζωολογικούς κήπους.
Εντούτοις, η ΑΖΑ επιτρέπει στους ζωολογικούς κήπους να παραχωρούν τους ελέφαντες τους που δεν θέλουν στο τσίρκο, όπου είναι πιθανή η εκτροφή.
Ασαφείς κανόνες
Από την ίδια τη φύση τους, τα καταφύγια εστιάζουν την προσοχή σε ένα ζήτημα που η βιομηχανία ζωολογικών κήπων δεν είναι πρόθυμη να συζητήσει. Πόσο χώρο χρειάζονται αυτά τα κοινωνικά θηλαστικά για να έχουν μια υγιή ζωή; Οι κατευθυντήριες γραμμές της βιομηχανίας δεν είναι σαφείς ως προς το θέμα.
Σε γενικές γραμμές, οι εσωτερικές εγκαταστάσεις πρέπει να παρέχουν «επαρκή χώρο για τους ελέφαντες για να μπορούν να μετακινούνται και να ξαπλώνουν χωρίς περιορισμούς», πράγμα που απαιτεί μια έκταση τουλάχιστον 55.740 τετραγωνικών μέτρων για τα αρσενικά και 37.160 τετραγωνικών μέτρων για τα θηλυκά, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της AZA.
Οι υπαίθριοι χώροι πρέπει να παρέχουν «επαρκή χώρο και πολυπλοκότητα στο περιβάλλον για να μπορούν να πραγματοποιούνται και να εκτονώνονται οι φυσικές συμπεριφορικές δραστηριότητες και οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις για την υγεία και ομαλή προσαρμογή των ελεφάντων».
Σύσταση: Σε κάθε ελέφαντα αντιστοιχούν περίπου 501 τ.μ., έκταση σαφώς μικρότερη από ένα εσωτερικό γήπεδο του μπέιζμπολ.
Οι ελέφαντες συνήθως ξεπερνούν τα 3 μέτρα σε ύψος με τα θηλυκά να ζυγίζουν πάνω από 3,5 τόνους και τα αρσενικά 5,5 τόνους.
«Ο χώρος είναι ένα από τα δυσκολότερα μέτρα στα πλαίσια της τυποποίησης», αναφέρει εγχειρίδιο της ΑΖΑ. «Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να υποδεικνύουν ξεκάθαρα ποια πρέπει να είναι η απαιτούμενη έκταση του χώρου για την εύκολη προσαρμογή και υγεία των ελεφάντων».
Ορισμένοι ζωολογικοί κήποι έχουν λάβει μέτρα για την άμβλυνση των προβλημάτων. Ο ζωολογικός κήπος του Πίτσμπεργκ περιλαμβάνει μια έκταση περίπου 3 τ.χλμ. που προορίζεται για την εκτροφή αφρικανικών ελεφάντων σε ένα πιο φυσικό περιβάλλον. Ο ζωολογικός κήπος του Όκλαντ σκορπίζει τρόφιμα σε όλη την έκταση των 2.500 τ.μ. για να ενθαρρύνει τους 15 ελέφαντες να περιφέρονται διαρκώς προς αναζήτηση τροφής, όπως κάνουν στην άγρια φύση.
Το πάρκο του Woodland υπερβαίνει τις ελάχιστες προδιαγραφές με τον υπαίθριο χώρο του να αγγίζει τα 4.000 τ.μ. για τους τρεις ελέφαντες που ζούνε εκεί. Ο εσωτερικός αχυρώνας χωρίζεται σε τέσσερα μέρη. Ο μεγαλύτερος στάβλος είχε έκταση 80 τ.μ., ενώ ο μικρότερος περίπου 28,5 τ.μ.
Υποστηρικτές υπέρ της ορθής μεταχείρισης των ζώων υποστηρίζουν ότι το μέγεθος των εκτάσεων που προσφέρεται για τους ελέφαντες, συμπεριλαμβανομένου του πάρκου Woodland, είναι αμελητέο.
Πρόσφατα, η διαμάχη για το χώρο και τις συνθήκες που επικρατούν σε αυτόν έλαβε τέλος σε ένα δικαστήριο της Κομητείας του Λος Άντζελες. Δύο πολίτες, με την υποστήριξη των ομάδων υπέρ της ορθής μεταχείρισης των ζώων, υπέβαλαν μήνυση στον ζωολογικό κήπο του Λος Άντζελες με τους νέους ασιατικούς ελέφαντες αξίας 42 εκατ. δολαρίων, για κακοποίηση των ζώων.
Καταφύγια ελεφάντων
Στις ΗΠΑ λειτουργούν δύο ιδιωτικά, μη κερδοσκοπικά καταφύγια ελεφάντων. Παρέχουν φροντίδα για τους ελέφαντες που δεν είναι ευπρόσδεκτοι πια στους ζωολογικούς κήπους, δεν επιτρέπουν την εκτροφή τους και αντιτάσσονται στην εκμετάλλευση ελεφάντων σε ζωολογικούς κήπους και τσίρκο. Το Εθνικό Κέντρο Ελεφάντων, που βρίσκεται υπό κατασκευή και θα διοικείται από τη βιομηχανία ζωολογικών κήπων, φιλοξενούσε και εξέτρεφε ελέφαντες που προορίζονταν για ζωολογικούς κήπους.
Μετά από καταθέσεις που διήρκεσαν εβδομάδες, φέτος τον Ιούνιο ο δικαστής John L. Segal με καυστικό ύφος διέταξε τους φύλακες να εκπαιδεύουν τους ελέφαντες τουλάχιστον δύο ώρες την ημέρα και να καθαρίζουν τις επιφάνειες προκειμένου να μειωθούν οι πιθανές βλάβες στα πόδια και τις αρθρώσεις των ελεφάντων.
Απαγόρευσε επίσης τη χρήση εργαλείων εκπαίδευσης και επιβολής πειθαρχίας, όπως οι ράβδοι ηλεκτροσόκ και οι γάντζοι. Οι φύλακες δήλωσαν ότι έχουν σταματήσει να τα χρησιμοποιούν.
Ο ζωολογικός κήπος δεν ήταν ένα «ευχάριστο μέρος για τους ελέφαντες ούτε για το κοινό που επισκέπτεται τους ζωολογικούς κήπους και συνειδητοποιεί ότι οι ελέφαντες δεν ευδοκιμούν ούτε είναι χαρούμενοι», σημείωσε ο δικαστής. «Η αιχμαλωσία είναι μια φρικτή κατάσταση για οποιοδήποτε έξυπνο, συνειδητοποιημένο είδος, όπως αδιαμφισβήτητα δείχνουν τα δεδομένα ότι είναι οι ελέφαντες … Γιατί αν θέλουμε να πιστεύουμε το αντίθετο, όπως φαίνεται να πιστεύουν ορισμένοι υψηλόβαθμοι εργαζόμενοι σε ζωολογικούς κήπους, τότε αυταπατόμαστε.»
Στα καταφύγια, οι ελέφαντες έχουν συμπεριφορές που σπάνια βλέπουμε σε ζωολογικούς κήπους. Κινούνται σαν μια αγέλη σε ευθεία γραμμή σε μεγάλες αποστάσεις. Θα σταματήσουν για να παίξουν. Κοιμούνται συχνά το μεσημέρι, ξαπλώνοντας στο σκονισμένο έδαφος, όπου μπορέσουν να βρουν σκιά. Τις πιο ζεστές ημέρες, περιφέρονται στη λίμνη και βυθίζουν τα τεράστια σώματά τους στο νερό.
Σαν μέρος της καθημερινής ρουτίνας τους στο καταφύγιο, οι ελέφαντες απολαμβάνουν ατομική περιποίηση: ντους, καθαρισμό ποδιών και θρεπτικά σνακ από καρότα και μήλα. Ποτέ δεν τους αλυσοδένουν.
Επίσης, είναι εντυπωσιακό ό,τι δεν βλέπουμε: ελέφαντες να μένουν ακίνητοι, κουνώντας μονότονα τα κεφάλια τους ή να σέρνουν τα πόδια τους για ώρες, μια κοινή συμπεριφορά που συναντάται στους ελέφαντες που ζουν στους ζωολογικούς κήπους.
Πολλοί από τους κορυφαίους ερευνητές του κόσμου χαρακτηρίζουν την συμπεριφορά αυτή ως «στερεοτυπική»*, η οποία, όπως λένε, επιδεινώνεται από την αιχμαλωσία και το άγχος.
Πάνω από το 40 τοις εκατό των ελεφάντων που ζουν σε ζωολογικούς κήπους εμφανίζουν συμπτώματα, όπως δείχνουν οι μελέτες της βιομηχανίας ζωολογικών κήπων.
Ο γιατρός Joyce Poole, ένας παγκοσμίου φήμης ειδικός πάνω στους ελέφαντες, αναφέρει ότι η στερεοτυπική συμπεριφορά, που έδειξαν να έχουν οι ελέφαντες στους ζωολογικούς κήπους, δεν εμφανίζεται στους ελέφαντες που ζουν στην άγρια φύση.
*(σ.σ.) «Στερεοτυπική» ονομάζεται η μη φυσιολογική συμπεριφορά που επαναλαμβάνεται σταθερά και μονότονα και που κάτω από κανονικές συνθήκες δεν παρατηρείται και δεν χαρακτηρίζει το συγκεκριμένο είδος ζώου. Οι επιστήμονες εξηγούν πως μια τέτοια συμπεριφορά υποδηλώνει σοβαρές νευρολογικές διαταραχές του ζώου, που προκαλούνται από την ανία, την έλλειψη συντροφιάς από άτομα του ίδιου είδους (σε περιπτώσεις κοινωνικών ζώων), τη σωματική και ψυχοδιανοητική καταπόνηση, την απελπισία και την απομάκρυνση από το φυσικό του ενδιαίτημα. Αυτές οι διαταραχές είναι κοινές στα ζώα που βρίσκονται σε κατάσταση αιχμαλωσίας,
Και οι τρεις ελέφαντες του πάρκου Woodland, η Chai, ο Bamboo και ο Watoto – εμφάνισαν αυτήν τη συμπεριφορά, είπε η Alyne Fortgang, μια συνήγορος υπέρ της ορθής μεταχείρισης των ζώων στο Σιάτλ που παρακολουθεί τους ελέφαντες εδώ και μια δεκαετία.
Οι υπάλληλοι του πάρκου Woodland δεν διαφωνούν. Όμως επιμένουν ότι το παρατεταμένο κούνημα του κεφαλιού και το σύρσιμο των ποδιών είναι πια φυσιολογική, υγιής συμπεριφορά. Ο αναπληρωτής διευθυντής του πάρκου Woodland, ο Bruce Bohmke χαρακτήρισε τη συμπεριφορά ως ένδειξη ότι οι ελέφαντες θέλουν να φάνε ή να επιστρέψουν στον αχυρώνα.
Πάρα πολλά αρσενικά
Για δεκαετίες, οι ζωολογικοί κήποι ήταν σε θέση να καλύψουν τα υψηλά ποσοστά θνησιμότητας τών σε αιχμαλωσία ελεφάντων με την εισαγωγή περισσότερων ελεφάντων από την άγρια φύση- συνήθως μέχρι 11 ομάδες.
Το 2003, ωστόσο, η ασφυκτική πίεση από τις ομάδες ακτιβιστών υπέρ των δικαιωμάτων των ζώων και η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με το βαρύ τίμημα της αιχμαλωσίας οδήγησαν την ομοσπονδιακή κυβέρνηση και τους διεθνείς οργανισμοί στον δραστικό περιορισμό του αριθμού των εισαγωγών ελεφάντων που είχαν γεννηθεί στην άγρια φύση. Κατά συνέπεια, οι ζωολογικοί κήποι αναγκάστηκαν να επικεντρωθούν στη βελτίωση των προγραμμάτων εκτροφής τους.
Παρά την εντατικοποίηση των προσπαθειών εκτροφής, ωστόσο, ο αριθμός των γεννήσεων είναι κατώτερος από το ποσοστό των θανάτων. Η αυξανόμενη εκτροφή ελεφάντων προκάλεσε επίσης ένα απρόβλεπτο πρόβλημα : γεννήθηκαν πάρα πολλοί ελέφαντες.
Στην άγρια φύση, οι αρσενικοί ελέφαντες δεν αποτελούν απειλή για τη φυσική τάξη. Τα θηλυκά οδηγούν την αγέλη και είναι πιο κοντά στις κόρες. Σε ηλικία περίπου 15 ετών, τα έφηβα αρσενικά εξορίζονται και περιφέρονται με άλλα αρσενικά ή ζουν μόνα τους. Πολύ πιο μεγαλόσωμοι και πιο επιθετικοί, οι αρσενικοί ελέφαντες περνούν μεγάλες περιόδους σεξουαλικής διέγερσης, κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει ανεξέλεγκτη βία ακόμα και στους πιο γαλήνιους ελέφαντες.
Υπό συνθήκες αιχμαλωσίας, οι αρσενικοί ελέφαντες πρέπει να διαχωρίζονται από τους θηλυκούς για την δική τους ασφάλεια, κάτι που μπορεί να κοστίσει ακόμα και εκατομμύρια δολάρια στους ζωολογικούς κήπους. Αυτός είναι και ένας λόγος που οι περισσότεροι ζωολογικοί κήποι, όπως το πάρκο Woodland και το Point Defiance, έχουν μόνο θηλυκούς ελέφαντες.
Όμως, η βιομηχανία ασκεί πιέσεις για εκτροφή περισσότερων ελεφάντων, με αποτέλεσμα σε τουλάχιστον 12 ζωολογικούς κήπους να έχουν γεννηθεί περισσότεροι αρσενικοί ελέφαντες. Από τους 41 ελέφαντες που γεννήθηκαν σε ζωολογικούς κήπους από το 2004, οι 21 είναι αρσενικοί. Αρκετά μικρότεροι ζωολογικοί κήποι δεν διαθέτουν τον εξοπλισμό για την εκτροφή ενός ακόμα αρσενικού ελέφαντα.
Το πρώτο κύμα ελεφάντων που γεννήθηκαν μετά την απαγόρευση εισαγωγής τους το 2003 θα ωριμάσει σεξουαλικά σε έξι περίπου χρόνια.
Αντιμέτωποι με οικονομικά προβλήματα, αρκετοί ζωολογικοί κήποι με νεαρούς αρσενικούς ελέφαντες έχουν προειδοποιήσει τους υπαλλήλους της AZA ότι δεν έχουν τους πόρους ή τον χώρο να φιλοξενήσουν ένα αρσενικό ελέφαντα.
Οι ζωολογικοί κήποι στο Ντένβερ και το Μπέρμιγχαμ στην Αλαμπάμα αυξάνουν τον αριθμό των ελεφάντων παίρνοντας αρσενικούς ελέφαντες από άλλους ζωολογικούς κήπους, αν αυτό κρίνεται απαραίτητο.
Ένας συνεταιρισμός ζωολογικών κήπων, επίσης, οικοδομεί το δικό του καταφύγιο όπου μπορούν να μεταφέρονται οι ανεπιθύμητοι ελέφαντες. Οι υπάλληλοι πρωτοπόρησαν τον Απρίλιο σε ένα καταφύγιο περίπου ενός τ.χμ. που ονομάστηκε Εθνικό Κέντρο Ελεφάντων στο Φέλσμορ. Η πρώτη φάση περιλαμβάνει έναν αχυρώνα 1.200 τ.μ. με αρκετό βοσκότοπο για εννέα ελέφαντες. Το έργο ύψους 15 εκατομμυρίων δολαρίων σταδιακά θα στεγάσει έως και 36 ελέφαντες.
Διαπιστευμένοι ζωολογικοί κήποι επίσης σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν το κέντρο για εκτροφή, ανανεώνοντας έτσι τον πληθυσμό των ελεφάντων σε εθνικό επίπεδο. Αλλά για μερικούς ζωολογικούς κήπους με ελέφαντες, το νέο κέντρο δεν έχει καμία σημασία.
Ο ζωολογικός κήπος του Μπρονξ στη Νέα Υόρκη – ο μεγαλύτερος και πλουσιότερος ζωολογικός κήπος της χώρας – ανακοίνωσε το 2006 το τέλος των ελεφάντων- εκθεμάτων μετά το θάνατο των τριών εναπομεινάντων ελεφάντων.
Οι υπάλληλοι του ζωολογικού κήπου ισχυρίζονται ότι υπήρχαν ανησυχίες σχετικά με το κόστος αλλά και τις επιβλαβείς συνέπειες της αιχμαλωσίας. Οι ελέφαντες ήταν πολύ μεγάλοι σε ηλικία για εκτροφή και η απόκτηση νέων καρπερών θηλυκών ήταν απίθανο να συμβεί. Οι ελέφαντες μπορούν να ζήσουν 50-60 χρόνια, αν το επιτρέπουν οι μακροπρόθεσμες οικονομικές συνθήκες. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, τουλάχιστον 22 ζωολογικοί κήποι – συμπεριλαμβανομένων αυτών του Σικάγο, του Ντιτρόιτ, της Φιλαδέλφεια και του Σαν Φρανσίσκο – έχουν σταματήσει τις παραστάσεις με ελέφαντες ή έχουν δηλώσει ότι σκοπεύουν να το πράξουν.
Οι υπάλληλοι του πάρκου Woodland λένε ότι θα κρατήσουν τα εκθέματα μέχρι νεωτέρας και ευελπιστούν να επεκτείνουν τον χώρο ώστε να συμπεριλάβουν ακόμα έναν αρσενικό και δύο θηλυκούς ελέφαντες. Οι υπάλληλοι του Point Defiance λένε ότι μπορεί να αναγκαστούν να σταματήσουν τις παραστάσεις, μετά το θάνατο των δύο ελεφάντων, ηλικίας 48 και 49 ετών, ενώ δεν προβλέπονται νέοι ελέφαντες.
Παρακάμπτονται οι πιέσεις για εισαγωγές
Για να αναπληρώσει γρήγορα τις αγέλες υπό αιχμαλωσία, η βιομηχανία ζωολογικών κήπων προσπαθεί να παρακάμψει τους περιορισμούς στις εισαγωγές ελεφάντων από την άγρια φύση. Η ΑΖΑ, τα μέλη της οποίας περιλαμβάνουν ζωολογικούς κήπους σε Μεξικό και Καναδά, χρηματοδότησε φέτος τη μαζική εισαγωγή, παραβλέποντας τους περιορισμούς της νομοθεσίας των ΗΠΑ, σύμφωνα με πολλούς υποστηρικτές των δικαιωμάτων των ζώων.
Τον Ιούνιο, εννέα αφρικανικοί ελέφαντες που γεννήθηκαν στην άγρια φύση απεστάλησαν σε ένα διαπιστευμένο από την AZA ζωολογικό κήπο στο Μεξικό, ο οποίος δεν δεσμεύεται από τη νομοθεσία των ΗΠΑ. Με την έγκριση της AZA, ο ζωολογικός κήπος Africam Safari στην Πουέμπλα στο Μεξικό, αγόρασε τους ελέφαντες για ένα αξιοσέβαστο ποσό, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό των ελεφάντων σε 13.
Η αγορά αποδείχθηκε αμφιλεγόμενη. Ένας υπάλληλος του μεξικάνικου ζωολογικού κήπου ισχυρίστηκε ότι τα ζώα, ηλικίας 4 έως 10, διασώθηκαν στη Ναμίμπια, μετά τον σφαγιασμό των γονέων τους από λαθροκυνηγούς ελεφαντόδοντου. Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι στη Ναμίμπια, σύμφωνα με το πρακτορείο Associated Press, δήλωσαν ότι ο ισχυρισμός αυτός ήταν ψευδής και ότι οι ελέφαντες δεν βρίσκονταν σε κίνδυνο ούτε χρειάζονταν διάσωση. Είχαν έρθει από το Namib Game Services, ένα ιδιωτικό καταφύγιο.
Όμως οι Times βρήκαν ότι το καταφύγιο Namib Games Services είναι μια οργάνωση που χρησιμοποιείται για την κάλυψη της Mount Paresis Guest & Hunting Farm, μίας έκτασης 208.000 τ.μ. που αποτελείται από έξι ιδιωτικές σουίτες πολυτελείας, μία πισίνα και ελέφαντες να περιφέρονται. Οι κυνηγοί αναψυχής καταβάλλουν υπέρογκα ποσά για να σκοτώνουν εξωτικά ζώα που ανήκουν σε δεκάδες είδη, εκτός όμως από ελέφαντες οι οποίοι απειλούνται με εξαφάνιση και προστατεύονται σε όλο τον κόσμο.
Αυτό σημαίνει ότι ένας διαπιστευμένος από την AZA ζωολογικός κήπος έκλεισε μια ιδιωτική συμφωνία με κερδοσκόπους με σκοπό να φέρουν ελέφαντες σε μια εγκατάσταση της Βόρειας Αμερικής.
Το να σκοτώσει κανείς μια καμηλοπάρδαλη στο κυνηγετικό αγρόκτημα κοστίζει περίπου 2.080 δολάρια. Η αιχμαλώτιση ενός γατόπαρδου στα 3.250 δολάρια. Στην κορυφή της λίστας βρίσκεται το σαμούρι, συγγενής της αντιλόπης με κέρατα σαν δαχτυλίδια, που κοστίζει 11.050 δολάρια.
Σύμφωνα με ένα διαφημιστικό φυλλάδιο, «τα πληγωμένα ζώα θα χρεώνονται στο ακέραιο.»
Πολεμώντας την κακοποίηση των ζώων
Μια αποπνικτική αυγουστιάτικη μέρα στο PAWS, η Pat Derby ξενάγησε τους επισκέπτες γύρω από το γραφικό καταφύγιο, περνώντας έξω από τους χαλύβδινους φράχτες ύψους άνω των 2 μέτρων.
«Πάντα να βάζετε ένα εμπόδιo ανάμεσα από εσάς και έναν ελέφαντα», εξήγησε η Derby. «Και μην πλησιάζετε πολύ κοντά. Μπορούν να σας φτάσουν μέσα από τα κάγκελα με τις προβοσκίδες τους και να σας αρπάξουν πριν καλά το καταλάβετε.»
Η Derby ήταν η πρώτη εκπαιδεύτρια άγριων ζώων του Χόλιγουντ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 και εργάστηκε στις πιο δημοφιλείς παραστάσεις όπως το “Flipper”, η “Lassie” και το “Daktari.”
Το 1976, ανατάραξε τα νερά της βιομηχανίας του θεάματος με ένα βιβλίο το «Η Κυρία και η Τίγρης της» («The Lady and Her Tiger»), το οποίο έφερε στην επιφάνεια την σκληρή μεταχείριση του Χόλιγουντ απέναντι στους αστέρες του. Μέχρι τότε υπερασπιζόταν την ορθή μεταχείριση των ζώων.
Εκείνη και ο σύντροφός της, Ed Stewart, άνοιξαν το πρώτο καταφύγιό τους, έκτασης 121,405 τ.μ. στο Γκαλτ, μισή ώρα απόσταση από το Σακραμέντο. Το ονόμασαν Performing Animal Welfare Society (PAWS), χωρίς να έχει καμία σχέση με την οργάνωση Lynnwood για την διάσωση των ζώων που είχε το ίδιο όνομα.
Στην αρχή είχαν έναν ιαγουάρο, μια αγέλη λιονταριών, αρκούδων, λύκων και έναν 3χρονο αφρικανικό ελέφαντα με το όνομα Νούμερο 71, το οποίο και έσωσαν από έναν πλούσιο άντρα που τον κρατούσε στο κτήμα του στην Φλόριντα.
Μαζί με τον Stewart ξεκίνησαν εκστρατείες κατά των τσίρκων οργανώνοντας διαμαρτυρίες και αποκαλύπτοντας βίντεο με κακοποιημένους ελέφαντες. Το PAWS υπέβαλε μήνυση στα τσίρκα στο ομοσπονδιακό δικαστήριο, καταγγέλλοντας τον βασανισμό των ζώων. Η βιομηχανία των τσίρκων ανταπέδωσε σκληρά. Το 2000, το PAWS κατέθεσε μήνυση εναντίον της εταιρίας παραγωγής Feld Entertainment, ιδιοκτήτριας των τσίρκων Ringling Bros και Barnum & Bailey, για κομπίνες και απάτες, κατηγορώντας την εταιρεία για κατασκοπεία και κλοπή εγγράφων που αποτελούσαν μέρος μιας εκστρατείας δυσφήμησης. Οι δύο πλευρές συμβιβάστηκαν και αποφασίστηκε ένα αξιοσέβαστο επταψήφιο ποσό και έξι ελέφαντες τσίρκου να δοθούν στο καταφύγιο PAWS.
Έκτοτε, πλούσιοι και διάσημοι υποστηρικτές, μεταξύ των οποίων και η ηθοποιός Lindsey Wagner και ο πρώην παρουσιαστής τηλεπαιχνιδιών Bob Barker, ένωσαν τις δυνάμεις τους.
Η Derby και ο Stewart με τα χρήματα αυτά έχτισαν το καταφύγιο του Σαν Αντρέα, το οποίο διαθέτει πολλούς αχυρώνες και μια πισίνα βάθους 3,5 μέτρων με υδρομασάζ για τη θεραπεία των ποδιών των ελεφάντων.
Οι ελέφαντες ήταν διαχωρισμένοι κατά φύλο και είδος, σε ασιατικούς και αφρικανικούς. Υπάρχει επίσης και ένας χώρος απομόνωσης, όπου έβαζαν για κάποιο διάστημα τους ελέφαντες που είχαν διαγνωστεί με φυματίωση.
Σαν μέρος της καθημερινής τους ρουτίνας, οι ελέφαντες απολάμβαναν ατομική περιποίηση: ντους, καθαρισμό ποδιών και θρεπτικά σνακ από καρότα και μήλα. Ποτέ δεν τους αλυσοδένουν.
Οι ελέφαντες μπορεί να έρχονται στο καταφύγιο για να πεθάνουν, πολλοί όμως στο μεταξύ ξαναγεννιούνται.
Για τον ελέφαντα Νούμερο 71, οι κτηνίατροι είχαν προβλέψει ότι θα πέθαινε μέσα σε λίγες εβδομάδες από τη νόσο του παγκρέατος και από σοβαρές κρίσεις κολικού, είπε η Derby.
Η ελεφαντίνα, η οποία πήρε το όνομά της από την αριθμημένη ετικέτα που είχε σε μια δημοπρασία ζώων, έφυγε σε πολύ μικρή ηλικία από την αφρικανική άγρια φύση και στη συνέχεια πωλήθηκε σε έναν πλούσιο άνδρα από την Φλόριντα, που την κρατούσε στο κτήμα του και την παραμελούσε, μέχρι που εκείνη αρρώστησε.
«Ποτέ δεν της έδωσα ένα όνομα», είπε η Derby. «Ήθελα οι άνθρωποι να με ρωτάνε γιατί ήταν απλώς ένας αριθμός». Τότε εξηγούσε πώς οι ελέφαντες είναι αντικείμενα εκμετάλλευσης με σκοπό το κέρδος.
Η Derby και ο Stewart τάιζαν με μπιμπερό τη νεαρή ελεφαντίνα και κοιμόντουσαν μαζί της στον αχυρώνα για αρκετούς μήνες. Καθώς έπαιρνε κιλά, η ελεφαντίνα γινόταν όλο και πιο δυνατή και είχε ανακτήσει τις δυνάμεις της. Η ελεφαντίνα Νούμερο 71 έζησε άλλα 22 χρόνια πριν πεθάνει από παγκρεατίτιδα που συνδεόταν με τις συνθήκες αιχμαλωσίας κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής της, όπως έδειξε η νεκροψία.
Η Annie, η ελεφαντίνα από Μιλγουόκι, δεν αισθάνεται πια πόνο από τις αλυσίδες. Ήρθε στο καταφύγιο PAWS το 1995 μετά από τις διαμαρτυρίες της κοινότητας που οδήγησαν τη μεταφορά της εκεί. Οι άνθρωποι ήταν αναστατωμένοι μετά τα σκληρά βίντεο που πρόβαλαν τα κανάλια στην τηλεόραση, βίντεο που είχαν στα χέρια τους οι ακτιβιστές υπέρ των δικαιωμάτων των ζώων και έδειχναν την Annie να βρίσκεται υπό περιορισμό και να δέχεται αλλεπάλληλα χτυπήματα. Σε ένα βίντεο, οι φύλακες εμφανίζονται γύρω από έναν μαυροπίνακα, περιγράφοντας τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν την επόμενη φορά για τον καλύτερο έλεγχο και πειθαρχία της Annie.
Στο καταφύγιο, η Annie ήταν επιθετική στην αρχή και προσπαθούσε να χτυπήσει τους φύλακες. Κουνούσε το κεφάλι της για ώρες ανά περιόδους, μια κλασική στερεοτυπική συμπεριφορά. Τώρα σε ηλικία 52 ετών, δεν κουνάει πια το κεφάλι της.
Μετά την άφιξή της από το ζωολογικό κήπο του Ντιτρόιτ το 2005, τα πόδια της Wanda που έπασχαν από αρθριτικά είχαν γίνει καλά μετά τις συνεδρίες αποκατάστασης σε ειδική πισίνα. Τώρα περιφέρεται στο καταφύγιο χωρίς να δείχνει να πονάει.
Ένας από τους μεγαλύτερους θριάμβους του PAWS είναι η Maggie. Ήρθε από τον ζωολογικό κήπο της Αλάσκα το 2007, πάσχοντας από χρόνια παράλυση ποδιού και προβλήματα στις αρθρώσεις, έχοντας καταρρεύσει αρκετές φορές. Η Maggie δεν είχε υποστεί κακοποίηση, αλλά η κακή της κατάσταση έδειχνε τις απαιτητικές προσπάθειες των ζωολογικών κήπων να δίνουν περισσότερη προσοχή στη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, εφόσον τα τροπικά ζώα πρέπει να παραμένουν σε εσωτερικούς χώρους για εβδομάδες ή και μήνες εξαιτίας των ιδιαιτέρως χαμηλών θερμοκρασιών και της πυκνής χιονόπτωσης.
Εκείνη την αυγουστιάτικη μέρα στο καταφύγιο PAWS, η θερμοκρασία άγγιξε τους 27 βαθμούς. Η Derby έριξε χάρτινες σακούλες γεμάτες με λαχανικά πέρα από τον φράχτη και η Maggie σύρθηκε σε έναν καταπράσινο λόφο για να τα φάει.
Έξω από το φράχτη, η φύλακας του PAWS, Michelle Harvey παρακολουθούσε την πρόοδο της Maggie. Ήταν η φύλακας της στο ζωολογικό κήπο της Αλάσκα. Η Harvey είπε ότι άφησε την δουλειά της στην Αλάσκα για να μην χωρίσουν ποτέ οι δυο τους.
Τα πόδια της Maggie είναι υγιή τώρα και η Harvey δήλωσε ότι πια δεν καταρρέει.
Προβλήματα στην έρευνα
Οι Seattle Times αντιμετώπισαν ένα σημαντικό εμπόδιο κατά την διάρκεια της έρευνας για τους θανάτους ελεφάντων στους ζωολογικούς κήπους των ΗΠΑ: Η βιομηχανία δεν παρακολουθεί διεξοδικά τις γεννήσεις και τους θανάτους ελεφάντων.
Για να παρακολουθήσουμε εμείς, επικεντρωθήκαμε σε δύο βιβλία της βιομηχανίας ζωολογικών κήπων, το γενεαλογικό βιβλίο ασιατικών ελεφάντων του 2010 («2010 Asian Elephant Studbook») και το γενεαλογικό βιβλίο αφρικανικών ελεφάντων του 2011 («2011 African Elephant Studbook»), που απαριθμούν τους ελέφαντες στους ζωολογικούς κήπους και στα τσίρκα από τα τέλη του 1800. Το πρόβλημα είναι ότι αυτά τα γενεαλογικά βιβλία, τα οποία παρακολουθούν την εκτροφή των ελεφάντων, δεν περιέχουν καμία πληροφορία σχετικά με τις αιτίες των θανάτων.
Έτσι απευθυνθήκαμε σε έναν ειδικό σύμβουλο, τον Dan Koehl, έναν Σουηδό φύλακα του ζωολογικού κήπου, ο οποίος έχει δημιουργήσει μια ολοκληρωμένη βάση δεδομένων σχετικά με την ιδιοκτησία ελεφάντων σε όλο τον κόσμο (www.elephant.se) με σημειώσεις σχετικές με τα ποσοστά θανάτων και γεννήσεων ελεφάντων.
Συνδυάσαμε τα γενεαλογικά βιβλία της βιομηχανίας ζωολογικών κήπων με τα στοιχεία του Koehl προκειμένου να δημιουργήσουμε μια αναθεωρημένη βάση δεδομένων. Για αρκετούς μήνες, ελέγχαμε ξεχωριστά την ιστορία του κάθε ελέφαντα. Με τη βοήθεια δύο ερευνητών, μπορέσαμε επίσης να συμπληρώσουμε πληροφορίες που είχαν χαθεί για περισσότερους από εκατό ελέφαντες, εξετάζοντας διεξοδικά χιλιάδες σελίδες δημόσιων αρχείων που προέρχονταν από ζωολογικούς κήπους και ψάχνοντας τις βάσεις δεδομένων παλαιών άρθρων εφημερίδων.
Παρά το γεγονός ότι εξετάσαμε σημαντικά αρχεία για τους ελέφαντες που ζούσαν σε ζωολογικούς κήπους για πάνω από έναν αιώνα, επικεντρώσαμε την έρευνά μας στα τελευταία 50 χρόνια, αρχής γενομένης το 1962 με τη γέννηση του Packy σε ένα ζωολογικό κήπο του Πόρτλαντ – του πρώτου ελέφαντα που γεννήθηκε σε ζωολογικό κήπο της Βόρειας Αμερικής.
Για την καλύτερη έρευνα της ιστορίας του προγράμματος ελεφάντων του πάρκου Woodland, στηριχθήκαμε σε τέσσερις βασικούς τύπους αρχείων: τα ημερολόγια των φυλάκων και τις εκθέσεις, το ιατρικό ιστορικό, τα αρχεία κλινικής παθολογίας και τα αποτελέσματα των διαγνωστικών εργαστηρίων. Επιπλέον, λάβαμε υπομνήματα από ζωολογικούς κήπους και emails και πήραμε συνεντεύξεις από κορυφαία στελέχη που συνδέονταν με το συγκεκριμένο πρόγραμμα.
Σε εθνικό επίπεδο, η ποικιλία διαθέσιμων πηγών, οι περισσότερες εκ των οποίων προέρχονταν από τις ομάδες υπέρ της ορθής μεταχείριση των ζώων, προσέφεραν εκατοντάδες σελίδες της εσωτερικής επικοινωνίας και emails από την εθνική Ένωση των Ζωολογικών Κήπων και των Ενυδρείων.
Επιπρόσθετα, επανεξετάσαμε χιλιάδες σελίδες δικαστικών αρχείων, ερευνητικές εκθέσεις της βιομηχανίας ζωολογικών κήπων, νομοθετικές ακροάσεις και τα οικονομικά αρχεία ζωολογικών κήπων.
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ
Ο Michael J. Berens, 56 ετών, εργάζεται ως ερευνητικός δημοσιογράφος για τους Seattle Times. Τιμήθηκε το 2012 με το βραβείο Πούλιτζερ για την ερευνητική δημοσιογραφία. Εργάζεται στην εφημερίδα The Times από το 2004. Προηγουμένως εργάστηκε για επτά χρόνια στην ερευνητική ομάδα της εφημερίδας Chicago Tribune και για 13 χρόνια στην The Columbus Dispatch. Ξεκίνησε τη δημοσιογραφική καριέρα του στην εφημερίδα μεταφέροντας τις δακτυλογραφημένες ιστορίες από το ένα τμήμα στο άλλο, ενώ φοιτούσε στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο.
Έχει κερδίσει δεκάδες περιφερειακά και εθνικά βραβεία, και δύο φορές ήταν φιναλίστ για το βραβείο Πούλιτζερ (ερευνητικής και ειδικευμένης δημοσιογραφίας). Πρόσφατα κέρδισε τα εξής βραβεία: το βραβείο ερευνητικής δημοσιογραφίας Selden Ring for Investigative Reporting, το Worth Bingham Prize, το Investigative Reporters & Editors (IRE), το βραβείο ερευνητικής δημοσιογραφίας των Associated Press and Managing Editors, το Clark Mollenhoff, το Edgar A. Poe Memorial Award, το White House Correspondents Association, το Society of American Business Editors and Writers, το National Press Club και το βραβείο Gerald Loeb.
Τα ερευνητικά έργα του Berens στους Seattle Times περιλαμβάνουν: «Μεθαδόνη: Η πολιτική του πόνου» («Methadone: The Politics of Pain»), μια σειρά σε τρία μέρη με τον δημοσιογράφο Ken Armstrong όπου κατέγραψαν πως η Ουάσιγκτον προωθούσε ένα επικίνδυνο παυσίπονο, κυρίως σε ασθενείς με χαμηλό εισόδημα, με σκοπό το κέρδος. Το δεύτερο ερευνητικό έργο του με τίτλο «Ηλικιωμένοι προς πώληση» («Seniors for Sale») αποτελείται από έξι μέρη και διαπραγματεύεται την οικονομική εκμετάλλευση και σωματική κακοποίηση των ευάλωτων ηλικιωμένων ενώ το τρίτο με τίτλο «Η κουλτούρα της αντίστασης» («Culture of Resistance»), διερευνά την ανεξέλεγκτη αύξηση του ανθεκτικού στα αντιβιοτικά μικροβίου MRSA. Ακολουθεί το «Μηχανές θαύματα» («Miracle Machines»), που εξετάζει τις επικίνδυνες και θανατηφόρες παραϊατρικές συσκευές καθώς και την ανεξέλεγκτη δράση του ανθεκτικού στα αντιβιοτικά μικρόβιου MRSA και το «Άδεια για πρόκληση βλάβης» («License to Harm»), όπου αποκαλύπτει το πώς οι ρυθμιστικές αρχές αγνοούν ή απαλλάσσουν των σεξουαλικών παραπτωμάτων τους τους επαγγελματίες στον τομέα της υγείας. Άλλες έρευνές του αποκάλυψαν το πώς οι νέες κρατικές ψυχιατρικές πτέρυγες στεγάζονταν παράνομα σε γηριατρικά νοσοκομεία, το πώς οι ανθυγιεινές συνθήκες ευθύνονται για την αναπαραγωγή θανατηφόρων μικροβίων στα νοσοκομεία και το πώς ένα στρατιωτικό εμβόλιο που είχε αποσυρθεί προκάλεσε το θάνατο στρατιωτών.
Ο Berens είναι πρώην επίκουρος καθηγητής του μεταπτυχιακού προγράμματος στη Σχολή Δημοσιογραφίας του Northwesterns Medill, όπου δίδαξε αναλυτικές τεχνικές της δημοσιογραφίας. Ήταν εκπαιδευτής και μέλος του πάνελ για ομάδες δημοσιογραφίας όπως η IRE, Associated Press Media Editors (NewsTrain), και η Σχολή Επικοινωνίας & Δημοσιογραφίας Annenberg του Πανεπιστημίου της Νότιας Καρολίνας (California Endowment Health Journalism Fellowships).
