Καθώς η προεδρική εκλογή πλησιάζει, δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναρωτιούνται: γιατί ο Ντόνταλντ Τραμπ διεξήγαγε μια τόσο αναποτελεσματική προεκλογική εκστρατεία; Γιατί σε αυτό, συμφωνούν όλοι, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος της εκλογής της 8^ης Νοεμβρίου. Ο Τραμπ ξεκίνησε την προσπάθειά του με τρία σημαντικά πλεονεκτήματα: οι Δημοκρατικοί επιδίωκαν μια τρίτη συνεχόμενη προεδρική θητεία, κάτι που έχει επιτευχθεί μόνο δύο φορές τα τελευταία 80 χρόνια, από το ίδιο κόμμα. Επιπροσθέτως, η οικονομική ανάπτυξη μοιάζει αργοκίνητη. Και, τρίτον, η υποψήφια των Δημοκρατικών, η Χίλαρι Κλίντον, είναι μια πολιτικός που έρχεται από το παρελθόν και δεν μπορούσε εύκολα να ταυτιστεί με το «νέο». Με βάση το τρίπτυχο αυτό, πολλά μοντέλα πρόβλεψης εκλογικών αποτελεσμάτων, βασιζόμενα στα λεγόμενα «θεμελιώδη», έδιναν σημαντικό αέρα στην εκλογική προσπάθεια του ρεπουμπλικάνου υποψηφίου.

Το θέμα είναι ότι ο Τραμπ δεν είναι ένας κλασικός Ρεπουμπλικάνος. Η δε προεκλογική καμπάνια του, κάθε άλλο παρά χαρακτηριστική του κόμματος ήταν.

Το πρώτο διαφημιστικό της εκστρατείας Τραμπ

Ας ξεκινήσουμε από το θέμα της στρατηγικής. Ήταν σαφές από την αρχή ότι ο Τραμπ χρειαζόταν ένα άλμα προς το κέντρο, ώστε να διευρύνει το εκλογικό σώμα που θα μπορούσε να τον προτιμήσει, να κάνει, δηλαδή, ένα άνοιγμα σε διαφορετικές από τις αναμενόμενες κατηγορίες ψηφοφόρων. Αυτό σήμαινε ότι θα έπρεπε να προσεγγίσει τους ισπανόφωνους, τους ασιάτες, τις γυναίκες και τους λευκούς υψηλού μορφωτικού επιπέδου. Το ζήτημα αυτό είχε απασχολήσει και τον Μιτ Ρόμνεϊ πριν από 4 χρόνια. Τότε οι Ρεπουμπλικάνοι είχαν επιλέξει να διατηρήσουν τη συντηρητική agenda τους στο πλαίσιο ενός ανάλογου «λευκού» κοινού. Από τότε, οι επικριτές της καμπάνιας των ρεπουμπλικάνων, τόνιζαν ότι αυτή είναι μια τακτική ήττας, δεδομένου ότι αυτές οι πληθυσμιακές ομάδες αυξάνονται συνεχώς, σε σχέση με το παραδοσιακό κοινό των Ρεπουμπλικάνων. Κάποια στιγμή μάλιστα, ο Τραμπ είπε το μνημειώδες, ότι ο σκληρός πυρήνας των οπαδών του, θα στεκόταν στο πλάι του, ακόμα και αν έβγαζε όπλο και πυροβολούσε κάποιον, μέρα μεσημέρι στην 5η Λεωφόρο. Πολλοί ψηφοφόροι που φλέρταραν με τους Ρεπουμπλικάνους, περίμεναν μια «πρόσκληση», μια τοποθέτηση ή έστω μια χειρονομία «ανοίγματος». Εις μάτην. Αντ’ αυτού ο Τραμπ απομόνωσε τους δυνάμει υποστηρικτές του κάνοντας ό,τι ήταν δυνατόν, προκειμένου να μην έχει «εισροές» ψηφοφόρων από τις κατηγορίες των πολιτών που θα μπορούσαν να μετακινηθούν προς το μέρος του.

Αλλά και ο τρόπος που διαχειρίστηκε το προσωπικό του εγείρει πολλά ερωτήματα. Μέσα σε ελάχιστους μήνες άλλαξε δύο φορές την ομάδα του και τους επικεφαλής, ενώ στην τελική ευθεία μπαίνει με τρίτο Διευθυντή εκλογικής Εκστρατείας, που -τυχαίο;- είναι γυναίκα! Τη στιγμή δηλαδή που κορυφώνεται το κρεσέντο των κατηγοριών εις βάρος του Τραμπ για απαξιωτικές συμπεριφορές προς γυναίκες, ο ίδιος επιλέγει μια γυναίκα ως campaign manager, για πρώτη φορά, μάλιστα, στην ιστορία του ρεπουμπλικανικού κόμματος.

Και δεν είναι μόνο αυτό: διαθέτει τα μισά εκλογικά γραφεία στην επικράτεια από την Κλίντον, o ρυθμός προσέλκυσης κεφαλαίων συνεχώς και φθίνει, ενώ το επιτελείο του παράγει ολοένα και λιγότερες αλλά και πιο αδύναμες καταχωρίσεις και διαφημίσεις.

Στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις, δύο είναι οι μείζονες καινοτομίες: το “get out the vote” και τα “big data”. Η μεν πρώτη αφορά στην κινητοποίηση. Ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Yale, Alan Gerber, από τους πρωτοπόρους ερευνητές αυτού του πεδίου, τονίζει ότι η μετατροπή των δυνάμει ψηφοφόρων σε πραγματικούς ψηφοφόρους απαιτεί μια τεράστια κινητοποίηση, τετ α τετ, τηλεφωνικές κλήσεις όλη μέρα, σχεδιασμό, εποπτεία. Πρόκειται για μια non stop δουλειά που απαιτεί ανθρώπινους πόρους και μεγάλη οργάνωση. Η καμπάνια του Τραμπ παίρνει πολύ χαμηλή βαθμολογία σε αυτό το πεδίο.

Αλλά και στον τομέα των big data, o Τραμπ δεν ακολούθησε το παράδειγμα του Ομπάμα, ο οποίος είχε ολόκληρο επιτελείο ανάλυσης δεδομένων, ώστε να ξέρει πώς ακριβώς θα πρέπει να κινείται ανά περιοχή, ηλικιακή ομάδα, ενδιαφέροντα και άλλα πιο σοφιστικέ δημογραφικά στοιχεία. Αντιθέτως ο Τραμπ θεώρησε ότι η εκστρατεία του Ομπάμα ήταν προσανατολισμένη στην προσωπικότητα του Προέδρου, οπότε το ίδιο έπρεπε να κάνει και αυτός. Το αποτέλεσμα ήταν όλη η προεκλογική εκστρατεία του να κινείται γύρω από τον ίδιο και να θυμίζει περισσότερο «τουρνέ» κάποιας διασημότητας, παρά εκλογική καμπάνια πολυεπίπεδων λειτουργιών.

Είναι χαρακτηριστικό το σχόλιο του Philip Bump ότι ο Τραμπ έχει ξοδέψει περισσότερα χρήματα σε καπέλα, παρά στην ουσία της προεκλογικής εκστρατείας. Το Bloomberg Businessweek επισκέφθηκε την Υπηρεσία Δεδομένων του Τραμπ, στο Σαν Αντόνιο και αυτό που είδε δεν θύμιζε καθόλου το επιτελείο που θα περίμενε να δει κανείς. Ήταν μάλλον μια μικρής κλίμακας προσπάθεια που αυτό που επιχειρούσε ήταν να βρίσκει τους τρόπους που κρατούν συνδεδεμένο τον Τραμπ με τον σκληρό πυρήνα των υποστηρικτών του. «Σα να μην πρόκειται για την προσπάθεια νίκης σε εθνικές εκλογές αλλά την προσπάθεια δημιουργίας μίας μετεκλογικής βάσης δεδομένων που θα λειτουργήσει περισσότερο ως ένα δυνάμει τηλεοπτικό κοινό»!

Στον αντίποδα, η Χίλαρι Κλίντον έχει διεξαγάγει ως τώρα μια πολύ αποτελεσματική προεκλογική εκστρατεία. Έχει συγκεντρώσει τρεις φορές περισσότερα χρήματα από τον Τραμπ και συνεχίζει. Παραμένει συνεπής στα μηνύματά της και χρησιμοποιεί την ανάλυση δεδομένων ώστε να προσεγγίζει και να πείθει τους ψηφοφόρους. Τα διαφημιστικά της είναι έξυπνα, έχουν σωστή στόχευση και timing. Oι μόνες αναταράξεις προέρχονται από την ιστορία με τη διαρροή των mail της Κλίντον, αλλά και αυτές απορροφώνται γιατί έχουν προβλεφθεί.

Ένα πρώτο τεστ για τον εκάστοτε υποψήφιο του Λευκού Οίκου είναι το είδος αλλά και η αποτελεσματικότητα της καμπάνιας που θα «τρέξει» μέχρι και τη μέρα της ψηφοφορίας. Πρόκειται για μια κολοσσιαία διαδικασία που εκτείνεται σε 50 πολιτείες, αφορά εκατομμύρια ανθρώπους, εκατομμύρια δολάρια, στρατηγική σκέψη, δυνατότητα υλοποίησης και εφαρμογής ιδεών, ταλέντο, επιμονή και όλα αυτά υπό το άγρυπνο βλέμμα εκατοντάδων δημοσιογράφων που ακολουθούν την καμπάνια βήμα το βήμα. Η προεκλογική εκστρατεία ενός υποψηφίου είναι το προανάκρουσμα της θητείας του. Και, ως τώρα, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο Τραμπ είχε την πιο φτωχή σε ιδέες, χωρίς πειθαρχία, απολύτως χαοτική, ανέμπνευστη και με καμία αποτελεσματικότητα εκστρατεία στη σύγχρονη αμερικανική ιστορία.

Δείτε εδώ τα όλα τα διαφημιστικά και των δύο υποψηφίων από την έναρξη της προεκλγοικήςη περιόδου.