Καθώς οι αμερικανικές πόλεις φλέγονται και ο κορωνοϊός μαίνεται ακόμα στις ΗΠΑ, σκοτώνοντας περισσότερους ανθρώπους από ό, τι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, ο Πρόεδρος Τραμπ βλέπει να αυξάνονται και τα προβλήματά του με τους φίλους και συμμάχους του στο εξωτερικό, οι οποίοι, ποτέ στο παρελθόν δεν έχουν απομονώσει έτσι έναν Αμερικανό Πρόεδρο, ίσως και αγνοήσει, ίσως και χλευάσει.
Στην Ευρώπη, μετά από χρόνια φλερτ αλλά και φαβοριτισμού για τις ΗΠΑ, οι παραδοσιακοί σύμμαχοι της Αμερικής έχουν πάψει να προσβλέπουν στον ηγετικό ρόλο της μεγάλης χώρας, δεν εμπιστεύονται τον Πρόεδρό της, δεν θεωρούν ότι έχει να τους προσφέρει κάτι και στρέφουν την πλάτη τους προς τον Τραμπ.
Το προσκλητήριο του έπεσε απ’ τα χέρια…
Δεν θα μπορούσε να γίνει πιο εύγλωττη αυτή η νέα πραγματικότητα, όταν την προηγούμενη εβδομάδα η Γερμανίδα Καγκελάριος, Άγκελα Μέρκελ, αποφάσισε να μην αποδεχθεί την πρόσκληση Τραμπ να παραστεί στη συνάντηση της Ομάδας των G7. O Αμερικανός Πρόεδρος ήθελε απεγνωσμένα να δείξει ότι η πανδημία είναι πίσω του και εκείνος συνεχίζει ακάθεκτος σε μια νέα κανονικότητα. Μπορεί η κυρία Μέρκελ να ανέφερε ως λόγο της άρνησής της την πανδημία που ακόμα σοβεί, ωστόσο, ανώτερος Γερμανός αξιωματούχος που μίλησε ανώνυμα στα media, κατέστησε σαφές ότι είχε άλλους λόγους να απορρίψει την πρόσκληση Τραμπ: πίστευε ότι δεν είχαν γίνει κατάλληλες διπλωματικές προετοιμασίες. Δεν ήθελε να είναι μέρος μιας αντικινεζικής επίδειξης, αντιτάχθηκε στην ιδέα του Τραμπ να προσκαλέσει τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, μονομερώς και χωρίς να ρωτήσει κανέναν και, ίσως το σημαντικότερο, δεν ήθελε να θεωρηθεί ότι παρεμβαίνει στην αμερικανική εσωτερική πολιτική, δίνοντας “ψήφο εμπιστοσύνης” στο πρόσωπο του Τραμπ, ειδικά τώρα που διάγει μια εξαιρετικά δυσμενή περίοδο, εν όψει και των εκλογών του Νοεμβρίου.
Και φυσικά μην ξεχνάμε ότι λίγες μέρες νωρίτερα δεν παρέλειψε να εκφράσει την απόλυτη αντίθεσή της στην επίσης ξαφνική και μονομερή απόφαση του Τραμπ να αποχωρήσει από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μιλώντας μάλιστα εκ μέρους του συνόλου της ΕΕ. Το χάσμα μεταξύ του Αμερικανού Προέδρου και των Ευρωπαίων συμμάχων του διευρύνθηκε πολύ πριν οι αμερικανικές πόλεις αφεθούν στο χάος. Οι ταραχές στους δρόμους ενισχύουν την αίσθηση ότι ο διχασμός και η σύγκρουση που τόσο συστηματικά συνυφαίνει ο ίδιος ο Τραμπ, τώρα του γυρίζουν μπούμερανγκ.
Καθώς ο Τραμπ απειλεί να βγάλει το στρατό στους δρόμους ενάντια στους ίδιους τους πολίτες του, έχει μετατραπεί σε έναν ηγέτη, που ακόμα και οι εγγύτεροι σύμμαχοί του θέλουν να κρατούν σε μια απόσταση ασφαλείας, αφού δεν είναι σίγουροι για το τι θα κάνει στη συνέχεια. Και κανείς τους δεν θέλει να συρθεί σε κάποια εκστρατεία στήριξής του εν όψει των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου. «Οι ηγέτες σε συμμαχικά κράτη πιστεύουν τώρα ότι μια κριτική στάση απέναντι στον Τραμπ είναι προς όφελός τους», δήλωσε η Ολλανδή Marietje Schaake, πρώην Ευρωβουλευτής. Μην ξεχνάμε ότι σε πολλές πόλεις του κόσμου γίνονται διαδηλώσεις υποστηρικτικές προς τους Αμερικανούς πολίτες που διαμαρτύρονται. Και το Άμστερνταμ είναι απλώς μια από αυτές.
Ακόμα και ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Josep Borrell, τόλμησε την Τρίτη να πει ότι η Ευρώπη «αισθάνεται σοκ και αποτροπιασμό» από την αστυνομική βία και τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ. Μίλησε ευθέως για «κατάχρηση εξουσίας» και «υπερβολική χρήση βίας» και προέτρεψε τις Ηνωμένες Πολιτείες να ενεργήσουν «με πλήρη σεβασμό του νόμου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Δείξε μου τους φίλους σου
Χαρακτηριστικό της διεθνούς απομόνωσης Τραμπ, είναι ότι, μόλις τη Δευτέρα, ανακοινώθηκε ότι με πρωτοβουλία του ίδιου του Αμερικανού Προέδρου, υπήρξε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στην οποία οι δύο άνδρες συζήτησαν για την πανδημία, το εμπόριο αλλά και την «πρόοδο προς τη σύγκληση της G7″, όπως, εξάλλου ανακοίνωσε ο ίδιος ο Λευκός Οίκος. Ο κ. Τραμπ κάλεσε τον κ. Πούτιν στη συνάντηση, σύμφωνα με το Κρεμλίνο. Αλλά ακόμα και αν γίνει ποτέ αυτή η διάσκεψη, υπάρχουν ισχυρές αμφιβολίες για το αν ο Πούτιν θα δεχόταν να παραστεί αποκλειστικά ως φιλοξενούμενος. Μην ξεχνάμε ότι αποβλήθηκε από την παρέα των ισχυρών και η G8 έγινε G7, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας και την υποστήριξη της εξέγερσης στην ανατολική Ουκρανία.
Ανάμεσα στις εκλεκτές φιλίες του Τραμπ μετράμε πλέον και τον ακροδεξιό ηγέτη της Βραζιλίας Ζαίρ Μπολσονάρο, στον οποίο, επίσης έστειλε πρόσκληση ο Τραμπ.
«Όλα δείχνουν πόσο άσχημες είναι οι σχέσεις του Τραμπ με τους συμμάχους του», δήλωσε η Τζούλιαν Σμιθ, πρώην αξιωματούχος του Ομπάμα, τώρα στο Γερμανικό Ταμείο Μάρσαλ στην Ουάσινγκτον. «Είναι ένας άντρας απομονωμένος στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Προσπαθεί να βρει φίλους σε άλλα μέρη, γνωρίζοντας ότι οι σχέσεις με τους παραδοσιακούς συμμάχους είναι κακές. Αλλά υπάρχουν σοβαρές εντάσεις ακόμη και με απολυταρχικούς ηγέτες που ο Τραμπ θαυμάζει, όπως ο Xi Jinping και ο Πούτιν. “Ο κ. Τραμπ «συνεχίζει να πιστεύει ότι μπορεί να κακομεταχειρίζεται τους συμμάχους του, να τους διατάζει και ταυτόχρονα να βασίζεται σε αυτούς», είπε η κυρία Σμιθ. “Δεν καταλαβαίνει ότι ενώ οι ΗΠΑ είναι ισχυρές, δεν έχουν πάντα την τελευταία κουβέντα”. Η άρνηση της Μέρκελ να ταξιδέψει στην Ουάσινγκτον «λέει πολλά για το πόσο έχει εξαντληθεί η υπομονή πολλών ηγετών στον κόσμο που επένδυσαν στη σχέση τους με τον Τραμπ και τελικά δεν πήραν τίποτα».
Με την πανδημία να καλπάζει ανεξέλεγκτη και τις κοινωνικές ταραχές στους δρόμους των αμερικανικών πόλεων, είναι τώρα πολύ έντονη η αίσθηση ότι ο “αυτοκράτορας είναι γυμνός”.
Όταν παίρνω φόρα…
Ολα έγιναν πολύ γρήγορα. Μέχρι την περασμένη Πέμπτη, λένε Ευρωπαίοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι, τα σχέδια Τραμπ για Σύνοδο Κορυφής της Ομάδας των G7 στην Ουάσινγκτον αποτελούσαν αντικείμενο διαπραγματεύσεων με τις χώρες μέλη και φαινόταν πιθανό να προχωρήσουν. Την επόμενη κιόλας μέρα, ο Τραμπ ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά ότι αποσύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, δύο εβδομάδες νωρίτερα από την προθεσμία που ο ίδιος είχε θέσει για τη σχετική απόφαση.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Αμερική του Τραμπ προχώρησε σε μια μονομερή ενέργεια αγνοώντας πλήρως φίλους και συμμάχους. Το ίδιο έκανε ο Τραμπ με την αμερικανική αποχώρηση από τη Συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν ή τη συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα ή τη συνθήκη Open Skies ή την ξαφνική απαγόρευση των αεροπορικών ταξιδιών από την Ευρώπη. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις ο Τραμπ είτε αγνόησε τις απόψεις των συμμάχων ή δεν τις ζήτησε καθόλου. Η απόσυρση από τον ΠΟΥ ήταν απολύτως αιφνιδιαστική και η άρνηση της Μέρκελ να τιμήσει την πρόσκληση Τραμπ ήρθε την επόμενη μέρα.
Έκτοτε, τόσο ο Βρετανός Πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον όσο και ο Καναδός Πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό έχουν τοποθετηθεί δημοσίως κατά της επαναφοράς της Ρωσίας στην Ομάδα των G7. «Eίναι εξαιρετικά ασυνήθιστο να διαφωνούν δημοσίως οι Βρετανοί και οι Καναδοί, δεδομένης της εγγύτητάς τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες, δήλωσε ο Carl Bildt, ο Σουηδός πρώην πρωθυπουργός. Mόλιςπρο δύο ημερών ο Τριντό έγραψε ιστορία με τα 21 δευτερόλεπτα που επέλεξε να μείνει σιωπηλός όταν ρωτήθηκε για τον Τραμπ και τον τρόπο που χειρίζεται το μεγάλο θέμα των ημερών, τις ταραχές στις ΗΠΑ.
Όσο για την κα Μέρκελ, είπε, δεδομένης της έλλειψης προετοιμασίας, «οι Γερμανοί υποπτεύονταν ότι η πρόσκληση για τη Σύνοδο των G7 θα ήταν απλώς μια φωτογραφία με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο». Ο Ulrich Speck, Γερμανός αναλυτής, εκτιμά ότι «η Μέρκελ έχει παραιτηθεί από κάθε προσδοκία ότι ως Γερμανίδα καγκελάριος πρέπει να συνεργάζεται με έναν Αμερικανό πρόεδρο ανεξάρτητα από το ποιος είναι». Η κυρία Μέρκελ παρουσιάζει μια έμφυτη πολυμέρεια στις αποφάσεις της και τον τρόπο που πολιτεύεται, έχει απογοητευτεί από τον Τραμπ κατ’ επανάληψη, δεν ταιριάζουν καθόλου και διαφωνούν σε πολλά θέματα, συμπεριλαμβανομένης και της ανοιχτής αντιπαράθεσης με την Κίνα. Η Μέρκελ παραμένει αφοσιωμένη στην ευρωπαϊκή συμπόρευση με το Πεκίνο. Με τη Γερμανία να αναλαμβάνει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον επόμενο μήνα, προσπαθεί να συνάψει μια ευρωπαϊκή επενδυτική συμφωνία με την Κίνα και θέλει να κρατήσει ζωντανή τη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Κίνας που έχει προγραμματιστεί για τη Λειψία το Φθινόπωρο.
Για τον Τραμπ το G7 είναι ένα σόου που αποσκοπεί στην επανεκλογή του και σε τίποτα άλλο. Κανείς από τους ξένους ηγέτες δεν είναι διατεθειμένος να παίξει το ρόλο του κομπάρσου σε ένα τέτοιο σόου. “Ο Γάλλος Πρόεδρος Emmanuel Macron έχει μια πιο παραδοσιακή άποψη, ειδικά για την οικοδόμηση μιας βελτιωμένης σχέσης με τη Ρωσία, παρά την Κριμαία, δεδομένης της εγγύτητάς της με την Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτιμά ο Thomas Gomart, διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων. «Στη Γαλλία, η στάση απέναντι στον Τραμπ είναι ένα μείγμα θλίψης και θυμού», είπε ο κ. Gomart. «Ο κύριος σύμμαχός μας αρνήθηκε να ασκήσει ηγετικό ρόλο κατά τη διάρκεια της κρίσης της πανδημίας και είναι κάθε μέρα πιο προκλητικός απέναντι στους συμμάχους του, δημιουργώντας διχόνοιες που εκμεταλλεύεται πολύ ενεργά η Κίνα».
Τραμπ: μόνο αποτυχίες
Μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει κανένα διπλωματικό επίτευγμα. Μόνο αποτυχίες: στη Βόρεια Κορέα, τη Μέση Ανατολή, επιδείνωση των σχέσεων με την Κίνα και καμία βελτίωση των σχέσεων με τη Ρωσία. Αντ ‘αυτού, ο Μακρόν πιστεύει ότι ο Τραμπ έχει βλάψει την ευρωπαϊκή ασφάλεια μέσω της μονομερούς εγκατάλειψης της πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν, καθώς και σχεδόν κάθε συμφωνίας ελέγχου όπλων με τη Ρωσία.
Το να έχεις έναν Αμερικανό ηγέτη να απορρίπτει όλα τα διεθνή θεσμικά όργανα και συμφωνίες είναι εξωφρενικό για Ευρωπαίους όπως η Μέρκελ και ο Μακρόν που έχουν πολυμέρεια στο DNA τους. Η Μέρκελ παραδοσιακά αποφεύγει ταξίδια στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά τον Απρίλιο κατά τα έτη των προεδρικών εκλογών. Και ο Μακρόν σε καμία περίπτωση δεν θα ήθελε να μπει στο φωτογραφικό κάδρο των ηγετών που στηρίζουν προεκλογικά τον Τραμπ.
