Τον περασμένο Μάϊο το BuzzFeed δημοσίευσε ένα βίντεο του πρώην Αμερικανού Προέδρου Μπαράκ Ομπάμα στο οποίο μιλούσε με εκφράσεις και τρόπο που ποτέ δεν είχε χρησιμοποιήσει στο παρελθόν και αντιφατικά ως προς την δημόσια εικόνα του. Αυτό που είναι περισσότερο αξιοσημείωτο για το βίντεο, ωστόσο, δεν είναι ότι ο Ομπάμα μίλησε έτσι, αλλά μάλλον, ότι δεν το έκανε. Το βίντεο ήταν αποτέλεσμα φωνητικής ηχογράφησης του ηθοποιού Τζόρνταν Πέιλε ( που μιμείται τον Ομπάμα), η οποία τροφοδοτήθηκε σε έναν αλγόριθμο «σύνθεσης» μέσων. Το αποτέλεσμα φαίνεται εκπληκτικά αυθεντικό. Ιδού:
Τίποτα online δεν είναι ακριβώς όπως φαίνεται και τώρα περισσότερο από ποτέ. Χάρη σε μια νέα γενιά αλγορίθμων συναρπαστικά αλλά όχι πραγματικά βίντεο, εικόνες, φωνή και κείμενα μπορεί να κατασκευαστούν εκ του μηδενός. Οι φωτογραφίες των προσώπων μπορούν να κατασκευαστούν ρεαλιστικά από τους υπολογιστές – τα συναισθήματά τους, το δέρμα, η ηλικία και το φύλο επιλέγονται από ένα κουμπί σε μια μηχανή. Η «μεταφορά στυλ» μπορεί να αλλάξει το περιβαλλοντικό πλαίσιο μιας εικόνας, να απεικονίσει το χειμώνα ως καλοκαίρι ή μια ηλιόλουστη μέρα ως βροχερή. Βίντεο των πολιτικών μπορεί να παραχθούν εύκολα κατά παραγγελίαν και τα πρόσωπα μπορούν να αντικατασταθούν από το ένα σώμα στο άλλο, δημιουργώντας αυτά που είναι ευρέως γνωστά ως “deepfakes”, ανοίγοντας έτσι μια σειρά απειλών για τη φήμη, την ασφάλεια και την ιδιωτικότητα. Δύσκολα πράγματα.
Αλλά με κάποιο τρόπο, αυτό το τεχνολογικό άλμα θα μπορούσε να αποτελεί πραγματικά καλή είδηση για τους δημοσιογράφους. Σίγουρα, οι φωτογραφίες υποβάλλονται σε επεξεργασία από τότε που εφευρέθηκε η φωτογραφική τεχνολογία. Και τα ίδια τα ΜΜΕ είναι μια εκδοχή της πραγματικότητας, όπου κάθε επιλογή, επεξεργασία, ή φράση διαμορφώνει την ερμηνεία των γεγονότων από το κοινό.Το νέο είναι ότι οι «αλγόριθμοι σύνθεσης περιεχομένου μέσων μαζικής ενημέρωσης» καταστρέφουν κάθε προσδοκία αυθεντικότητας για τα αναγνωρισμένα μέσα, επιτρέποντας εντελώς νέα κλίμακα, διαπερατότητα, δυνατότητες εξατομίκευσης και ευκολία χρήσης για τον καθένα: από κωμικούς μέχρι κατασκόπους. Τα ψευδή/κατασκευασμένα βίντεο θα μπορούσαν να αναστατώσουν και να αλλάξουν τις ακριβείς αναμνήσεις των ανθρώπων γύρω από τα γεγονότα. Και τα οπτικά τεκμήρια μπορεί να χάσουν σε μεγάλο βαθμό τη δύναμή τους, καθώς οι στρατηγικοί «παραπληροφορητές» χρησιμοποιούν το φάσμα της τεχνολογίας για να υπονομεύσουν οποιαδήποτε δυνατότητα επαλήθευσης.
Τι συμβαίνει λοιπόν όταν το κοινό δεν μπορεί πλέον να εμπιστεύεται κανένα μέσο online; Πώς μπορεί μια κοινωνία να ενημερώνεται και να ερμηνεύει παγκόσμια γεγονότα, όταν τα μέσα μπορούν τόσο εύκολα να «μολυνθούν» από τη σύνθεση αλγοριθμικών ψευδών ειδήσεων και κατασκευασμένων βίντεο;Ενδεχομένως, θα μπορούσε να προσφέρει μια μεγάλη ευκαιρία αναγέννησης για τα κύρια μέσα ενημέρωσης. Καθώς το κοινό μαθαίνει ότι δεν μπορεί πλέον να εμπιστεύεται αυτό που βλέπει στο διαδίκτυο, λίγοι ενδιάμεσοι μπορούν να λειτουργούν ως αξιόπιστοι επικυρωτές και αξιολογητές της διαμεσολαβούμενης πραγματικότητας απ’ ό,τι επαγγελματίες εκπαιδευμένοι δημοσιογράφοι που έχουν πρόσβαση σε προηγμένα εργαλεία έρευνας. Για να αξιοποιήσουν αυτή την ευκαιρία, οι δημοσιογράφοι και οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί θα πρέπει να ακολουθήσουν στρατηγικές όπως η κατάρτιση ειδικών ομάδων, η ανάπτυξη τεχνικών εργαλείων και η τυποποίηση και η διαφάνεια της διαδικασίας.Οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα πρέπει να επιταχύνουν την κατάρτιση σε τεχνικές «εγκληματολογίας» που αφορούν τα ΜΜΕ. Υπάρχουν «σημάδια» παραποίησης ή αυθαίρετης κατασκευής τα οποία μπορεί να ξεχωρίσει ένα μάτι εμπειρογνώμονα.
Για παράδειγμα το βιβλίο του Hany Farid για την «εγκληματολογία φωτογραφίας» προσφέρει μερικές εναλλακτικές λύσεις. Η στατιστική ανάλυση των χρωμάτων των εικονοστοιχείων, των εντάσεων και των κανονικοτήτων τους μπορεί να υποδεικνύει την επεξεργασία ή τη συναρμολόγηση εικόνων. Οι αντανακλάσεις και τα σημεία εξαφάνισης μπορούν να εκθέσουν γεωμετρικές ανωμαλίες. Στο βίντεο, τα στόματα των «συνθετικών» προσώπων μπορεί μερικές φορές να τρεμοπαίζουν ή να φαίνονται αφύσικα. Οι αλγόριθμοι δεν είναι τέλειοι, αλλά οι δημοσιογράφοι, όπως όλοι οι ερευνητές, χρειάζονται εκπαιδευμένα μάτια για να δουν τις ατέλειες.Ένα πρόσφατο ερευνητικό πρόγραμμα που ονομάζεται FaceForensics χρησιμοποιεί μηχανική μάθηση για να ανιχνεύσει εάν το βίντεο ενός προσώπου είναι πραγματικό με ακρίβεια 98,1%. Μια άλλη προσέγγιση αναζητά τη ροή αίματος ενός προσώπου για να δει εάν τα εικονοστοιχεία, περιοδικά γίνονται κόκκινα όταν η καρδιά αντλεί αίμα.
Το Εθνικό Ινστιτούτο Προτύπων και Τεχνολογίας (NIST) ενθαρρύνει την επιπρόσθετη έρευνα σχετικά με το θέμα με την Media Forensics Challenge και, στην πραγματικότητα, υπάρχουν εκατοντάδες ερευνητικές επιστημονικές μελέτες που δημοσιεύονται ετησίως.Ωστόσο, ενώ υπάρχουν μερικά ολοκληρωμένα εργαλεία, όπως το InVid, τα οποία βοηθούν στην επαλήθευση των μέσων ενημέρωσης, οι περισσότερες μέθοδοι μιντιακής εγκληματολογίας εξακολουθούν να είναι ερευνητικά πρωτόκολλα, καθόλου προσβάσιμα στην καθημερινή δημοσιογραφία. Πρέπει να γίνει περισσότερη μεταφραστική εργασία.Είναι επίσης καθήκον άλλων οργανισμών, πέραν των ειδησεογραφικών, να ελέγχουν για πλαστά βίντεο. Μερικοί από τους άλλους ενδιαφερόμενους διαθέτουν δικούς τους ερευνητικούς πόρους, για να μην μιλήσουμε για το κέρδος τους: Οι πλατφόρμες πληροφοριών που συχνά καταλήγουν να φιλοξενούν «συνθετικό» περιεχόμενο θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην απαραίτητη αυτή μετάφραση. Εάν το Facebook και το YouTube ενσωμάτωναν τον αλγόριθμο FaceForensics, για παράδειγμα, θα μπορούσαν να επισημάνουν και μάλιστα με εμφανή τρόπο τα βίντεο που είναι ύποπτα για «πλαστογράφηση». Αυτό θα ήταν άλλο ένα «σήμα κινδύνου» για τους χρήστες και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σχετικά με την αυθεντικότητα ενός βίντεο και θα μπορούσε να αποδείξει την προθυμία των τεχνολογικών πλατφορμών να ενεργούν προς το συμφέρον της κοινωνίας και όχι μόνον προς βραχυπρόθεσμα οικονομικά οφέλη.
Για να οικοδομήσουμε αυτήν την τόσο απαιτητική εμπιστοσύνη, οι πλατφόρμες θα πρέπει επίσης να είναι διαφανείς σχετικά με το τι σημαίνει μια τέτοια “πιστοποίηση ταυτότητας”. Εάν η διαδικασία ενσωματωθεί σε κάτι όπως το φίλτρο περιορισμένης λειτουργίας του YouTube, οι τελικοί χρήστες θα μπορούσαν τότε να ελέγξουν αν τα επισημασμένα βίντεο είναι αυτόματα κρυμμένα. Και αν οι τεχνολογικές εταιρείες απελευθέρωναν για το ευρύ κοινό αλγορίθμους επαλήθευσης των μέσων μέσω API, οι δημοσιογράφοι θα μπορούσαν να ενσωματώνουν «σήματα επαλήθευσης» στο μεγαλύτερο μέρος του δημοσιογραφικού περιεχομένου, έτσι όπως κάνουν σήμερα για τη γεωγραφική διεύθυνση των δρόμων, γεωγραφικά πλάτη και γεωγραφικά μήκη.Και εδώ τελειώνουν οι δυνατότητες. Μπορεί να είναι δύσκολο να χρησιμοποιηθούν, να απαιτούν υψηλό επίπεδο κατάρτισης για την ερμηνεία, να αλλάζουν συχνά και, όπως και κάθε άλλη μορφή ασφάλειας των πληροφοριών, να χρειάζονται συνεχή, σταθερή υποστήριξη και προσοχή. Μια άλλη εκδοχή της «ιατροδικαστικής» θεωρεί σημαντικό το γενικότερο πλαίσιο της είδησης για τον προσδιορισμό της αυθεντικότητας: Εάν μια εικόνα μπορεί να συντεθεί τόσο εύκολα, τα μεταδεδομένα για τον χρόνο, τον τόπο, τον κοινωνικό χώρο ή άλλο χαρακτηριστικό θα γίνονται όλο και πιο σημαντικά για την ορθή επαλήθευση. Εάν μια ύποπτα συναρπαστική εικόνα ανέβει από έναν λογαριασμό που δημιουργήθηκε χθες και υποστηρίζεται από -ό, τι φαίνεται να είναι- λεγεώνα bot ακολούθων αυτό είναι μια άλλη ένδειξη για την εκτίμηση και την επαλήθευση. Η ερμηνεία του πλαισίου για λόγους επαλήθευσης είναι μια νέα μορφή γραμματισμού στα μέσα επικοινωνίας, όπου οι δημοσιογράφοι, πάλι, θα χρειαστούν κατάρτιση, εμπειρογνωμοσύνη και εργαλεία που θα συμβάλουν στην κατανόηση.
Καθώς οι πρακτικές επαλήθευσης των κοινωνικών μέσων έχουν κωδικοποιηθεί και εφαρμόζονται από οργανισμούς όπως το Storyful και το Bellingcat, οι οποίοι ακολουθούν αυστηρές διαδικασίες για την επιβεβαίωση και την τεκμηρίωση του περιεχομένου και την προέλευσή του, οι δημοσιογράφοι πρέπει να επεκτείνουν και να κωδικοποιήσουν τη δουλειά τους για να αξιολογήσουν εάν μια εικόνα ή το κείμενο είναι αποτέλεσμα κάποιου αλγορίθμου σύνθεσης περιεχομένου μέσων. Οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί πρέπει να διπλασιάσουν τη διαφάνεια της μεθόδου. Πρέπει να αναπτυχθούν και να δημοσιευθούν ανοικτές και τυποποιημένες διαδικασίες για την επαλήθευση και την ανίχνευση των συνθετικών μέσων. Στη συνέχεια, οι οργανισμοί ειδήσεων πρέπει να δεσμευτούν δημοσίως για την τήρηση αυτών των προτύπων. Πρόκειται για την εμπιστοσύνη. Οι άνθρωποι μπορεί να συρρέουν σε συγκεκριμένα ΜΜΕ που ξέρουν ότι ακολουθούν σχολαστικές και εξαντλητικές διαδικασίες. Αν όλοι δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε τα μάτια μας στο διαδίκτυο, ίσως μπορούμε να εμπιστευθούμε ένα μέσον που ακολουθεί μια αυστηρή διαδικασία για να εξασφαλίσει ότι όλα όσα δημοσιεύονται είναι αυθεντικά. Οι αλγόριθμοι σύνθεσης περιεχομένου θα μπορούσαν να είναι μόνο αυτό που οδηγεί το κοινό πίσω στην αγκαλιά των mainstream ειδησεογραφικών οργανισμών.
