Στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν διαρκείς προσπάθειες παραπληροφόρησης στην ΕΕ από ξένους παράγοντες και συγκεκριμένα τη Ρωσία, όχι με μόνο και ειδικό σκοπό την παρέμβαση στις ευρωεκλογές του Μαΐου, καταλήγει σχετική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιεύτηκε την Παρασκευή, 14 Ιουνίου, ενόψει της συζήτησης στη Σύνοδο Κορυφής της επόμενης εβδομάδας.
“Αυτή τη στιγμή, τα διαθέσιμα στοιχεία δεν επέτρεψαν να εντοπιστεί μια ξεχωριστή καμπάνια διασυνοριακής παραπληροφόρησης από εξωτερικές πηγές που να αφορά ειδικά στις ευρωπαϊκές εκλογές. Ωστόσο, τα στοιχεία που συλλέχθηκαν αποκάλυψαν μια συνεχιζόμενη και διαρκή δραστηριότητα παραπληροφόρησης από ρωσικές πηγές με στόχο τον περιορισμό της συμμετοχής και την επιρροή των προτιμήσεων των ψηφοφόρων.
Υπήρξε μια συνεχής τάση κακόβουλων παραγόντων που χρησιμοποιούσαν την παραπληροφόρηση για την προώθηση ακραίων απόψεων και την πόλωση των τοπικών συζητήσεων, συμπεριλαμβανομένων αβάσιμων επιθέσεων κατά της ΕΕ. Οι εγχώριοι πολιτικοί παράγοντες συχνά υιοθέτησαν τις ίδιες τακτικές και αφηγήσεις για να επιτεθούν στην ΕΕ και τις αξίες της”, σημειώνει η έκθεση.
Ειδικότερα, αναφέρει πως “περισσότερες από 600 ομάδες και σελίδες Facebook, που δραστηριοποιούνται σε όλη τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Πολωνία και την Ισπανία, φάνηκε ότι έχουν συμβάλει στη διάδοση παραπληροφόρησης και ομιλιών μίσους ή έχουν χρησιμοποιήσει ψευδή προφίλ για την τεχνητή ενίσχυση του περιεχόμενου ή των ιστότοπων που υποστηρίζουν”.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, αν και είναι ακόμη πολύ νωρίς για την εξαγωγή οριστικών συμπερασμάτων όσον αφορά το επίπεδο και τον αντίκτυπο της παραπληροφόρησης στις πρόσφατες ευρωεκλογές, είναι σαφές ότι οι ενέργειες που ανέλαβε η ΕΕ -σε συνδυασμό με πολλούς δημοσιογράφους, ελεγκτές γεγονότων, πλατφόρμες, εθνικές αρχές, ερευνητές και την κοινωνία των πολιτών- συνέβαλαν στην αποτροπή επιθέσεων και στην αποκάλυψη προσπαθειών παρέμβασης στις δημοκρατικές διαδικασίες μας. Η μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση του κοινού δυσχέρανε τις προσπάθειες χειραγώγησης της δημόσιας συζήτησης από κακόβουλους παράγοντες.
“Είμαστε πεπεισμένοι ότι οι προσπάθειές μας συντέλεσαν στον περιορισμό των επιπτώσεων των ενεργειών παραπληροφόρησης, μεταξύ άλλων και από ξένους παράγοντες, με τον στενότερο συντονισμό μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών. Ωστόσο, πρέπει ακόμα να γίνουν πολλά. Οι ευρωπαϊκές εκλογές, άλλωστε, δεν διεξήχθησαν χωρίς παραπληροφόρηση· δεν θα πρέπει να αποδεχτούμε τη νέα αυτή κατάσταση ως φυσιολογική”, αναφέρουν σε κοινή δήλωσή τους η ύπατη εκπρόσωπος Φεντερίκα Μογκερίνι, ο αντιπρόεδρος και επίτροπος Ψηφιακής Ενιαίας Αγοράς ‘Αντρους ‘Ανσιπ, η επίτροπος Δικαιοσύνης, Καταναλωτών και Ισότητας των φύλων Βιέρα Γιούροβα, ο επίτροπος για την Ένωση Ασφάλειας Τζούλιαν Κινγκ και η επίτροπος Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας Μαρίγια Γκαμπριέλ.
«Οι κακόβουλοι παράγοντες αλλάζουν διαρκώς τις στρατηγικές τους. Πρέπει να καταβάλουμε προσπάθειες ώστε να βρισκόμαστε πάντα ένα βήμα μπροστά τους. Η καταπολέμηση της παραπληροφόρησης αποτελεί κοινή, μακροπρόθεσμη πρόκληση για τα θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη της ΕΕ».
Εξάλλου, σήμερα, η Επιτροπή δημοσίευσε τις τελευταίες μηνιαίες εκθέσεις των Google, Twitter και Facebook στο πλαίσιο του αυτορρυθμιστικού κώδικα δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση. Οι εκθέσεις του Μαΐου επιβεβαιώνουν την τάση των προηγούμενων αξιολογήσεων της Επιτροπής. Από τον Ιανουάριο, όλες οι πλατφόρμες έχουν σημειώσει πρόοδο όσον αφορά τη διαφάνεια της πολιτικής διαφήμισης και τη δημοσιοποίηση των διαφημίσεων αυτών σε βιβλιοθήκες που παρέχουν χρήσιμα εργαλεία για την ανάλυση των διαφημιστικών δαπανών από πολιτικούς φορείς σε ολόκληρη την ΕΕ. Το Facebook έλαβε μέτρα για να εξασφαλίσει τη διαφάνεια της διαφήμισης βάσει θέματος, ενώ η Google και το Twitter έχουν μεγαλύτερη απόσταση να καλύψουν ως προς αυτό το ζήτημα.
Η Google, το Facebook και το Twitter ανέφεραν βελτιώσεις στον έλεγχο των τοποθετήσεων διαφημίσεων προκειμένου να περιοριστεί η κακόβουλη πρακτική του «δολώματος για κλικ» και να μειωθούν τα διαφημιστικά έσοδα όσων διασπείρουν παραπληροφόρηση. Ωστόσο, δεν έχει σημειωθεί επαρκής πρόοδος στην ανάπτυξη εργαλείων για την αύξηση της διαφάνειας και της αξιοπιστίας των ιστοτόπων που φιλοξενούν διαφημίσεις.
Σε γενικές γραμμές, η Επιτροπή καταλήγει πως, παρά τα επιτεύγματα, πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά. Όπως αναφέρει, όλες οι διαδικτυακές πλατφόρμες πρέπει να παρέχουν λεπτομερέστερες πληροφορίες που να επιτρέπουν τον εντοπισμό κακόβουλων παραγόντων και των κρατών μελών που τέθηκαν στο στόχαστρο. Θα πρέπει επίσης να εντείνουν τη συνεργασία τους με ελεγκτές γεγονότων και να δώσουν εφόδια στους χρήστες ώστε να εντοπίζουν καλύτερα την παραπληροφόρηση.
Τέλος, οι πλατφόρμες θα πρέπει να παρέχουν στην ερευνητική κοινότητα ουσιαστική πρόσβαση σε δεδομένα, σύμφωνα με τους κανόνες προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Στο πλαίσιο αυτό, η πρόσφατη πρωτοβουλία που ανέλαβε το Twitter για τη δημοσίευση συναφών συνόλων δεδομένων για ερευνητικούς σκοπούς ανοίγει νέες οδούς για να διευκολύνει την ανεξάρτητη έρευνα σχετικά με δραστηριότητες παραπληροφόρησης από κακόβουλους παράγοντες. Επιπλέον, η Επιτροπή καλεί τις πλατφόρμες να εφαρμόσουν τις πολιτικές τους για τη διαφάνεια της πολιτικής διαφήμισης στις προσεχείς εθνικές εκλογές.
