ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Εισαγωγή

Μέρος Α:         Νέα δημοσιονομικά μέτρα και περαιτέρω ποσοτικοποίηση

Μέρος Β:    1)  Μέτρα έκτακτης ανάγκης

2)  Επικαιροποίηση τεκμηρίωσης των στοιχείων του προϋπολογισμού και των περαιτέρω πρωτοβουλιών για την προστασία του δημοσιονομικού στόχου για το 2015, η οποία στάλθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2014

3)  Μέτρα για την αύξηση της συμμόρφωσης και της επιβολής σε θέματα ΦΠΑ

Μέρος Γ:          Μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος

Μέρος Δ:         Βασικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων

Μέρος Ε:         Προγράμματα δόσεων

Συμπέρασμα

Εισαγωγή

Μετά τις συζητήσεις μας στο Παρίσι και τη συνεδρίαση του EWG, θα θέλαμε να επαναλάβουμε τη σταθερή δέσμευσή μας να συνεχίσουμε τη διαδικασία των μεταρρυθμίσεων και να εκπληρώσουμε τις υποχρεώσεις του προγράμματός μας.

Λαμβάνουμε υπόψη τα σχόλια που θέσατε στις συναντήσεις κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών. Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι εργαζόμαστε πάνω σε μια πολύ φιλόδοξη ατζέντα μεταρρυθμίσεων, αναλαμβάνοντας τη δέσμευση να πραγματοποιήσουμε εντός λίγων μηνών τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που σε άλλες χώρες χρειάστηκαν χρόνια.

Είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε στα επιπλέον βήματα που περιγράφονται λεπτομερώς παρακάτω, αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με εγγενείς περιορισμούς. Η πρόταση που περιγράφεται στο παρόν υπερβαίνει τα όρια του σημερινού κεφαλαίου μεταρρυθμίσεων μας και θα πρέπει να ερμηνευθεί ως μια τελευταία καλόπιστη προσπάθεια να μετριάσουμε τις θεμιτές ανησυχίες σας για την αξιοπιστία του προγράμματος.

Θα θέλαμε εκ πρώτης όψεως να εξετάσουμε το ζήτημα του ρόλου του ΔΝΤ στην εποχή μετά το ευρωπαϊκό πρόγραμμα – ΠΟΕΟ. Αναγνωρίζουμε τους υφιστάμενους περιορισμούς των επιλογών του ΔΝΤ και θα προβλέπαμε τη συνέχιση της συμμετοχής του σε προληπτική βάση διευρυμένου πιστωτικού μηχανισμού. Αυτό θα διασφάλιζε μια ομαλή και αξιόπιστη έξοδο και θα ενίσχυε περαιτέρω την αξιοπιστία μας στις αγορές κεφαλαίων. Θα μας επέτρεπε επίσης να συνεχίσουμε συστηματικά την προσπάθεια μεταρρυθμίσεων. Αντιλαμβανόμαστε ότι η μορφή και το πλαίσιο της συνεργασίας μας θα πρέπει να τροποποιηθεί ώστε να εκφράζει την ποιοτική διαφορά της νέας σχέσης, διατηρώντας παράλληλα τον ίδιο στόχο της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητάς μας μέσα από ένα φιλόδοξο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων.

Όσον αφορά το θέμα του προϋπολογισμού, αναγνωρίζουμε ότι έχουμε μια καλόπιστη διαφορά στην αντίληψή μας για τους κινδύνους, δηλαδή συμφωνούμε ότι διαφωνούμε. Προτείνουμε να γεφυρώσουμε αυτή τη θεμιτή διαφωνία και να προχωρήσουμε με τον ακόλουθο τρόπο: Αφενός, δεσμευόμαστε να λάβουμε ειδικά μέτρα έκτακτης ανάγκης που θα τεθούν σε ισχύ την 01/07/2015, προκειμένου να κλείσει το δημοσιονομικό έλλειμμα που ενδέχεται να προκύψει αν οι προβλέψεις μας δεν επιτευχθούν κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού του πρώτου εξαμήνου. Αφετέρου, υιοθετούμε αμέσως πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα στον τομέα του ΦΠΑ και σε άλλους τομείς ώστε να γεφυρώσουμε το χάσμα. Επιπλέον, προσκομίζουμε περισσότερα δεδομένα και δικαιολογητικά για ορισμένα από τα μέτρα που παρουσιάστηκαν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα. Πιστεύουμε ότι αυτή η πρόταση, ανεξάρτητα από τις τεράστιες δυσκολίες που δημιουργεί για μας εσωτερικά, αποδεικνύει την αποφασιστικότητά μας να ολοκληρώσουμε με επιτυχία την επανεξέταση με αξιόπιστο τρόπο.

Μέρος Α

Νέα δημοσιονομικά μέτρα και περαιτέρω ποσοτικοποίηση

Στην τελευταία σημείωση μας της Κυριακής, με τίτλο «Τεκμηρίωση των στοιχείων του προϋπολογισμού και των περαιτέρω πρωτοβουλιών για την προστασία των δημοσιονομικών στόχων για το 2015», υπογραμμίσαμε στην ενότητα Δ τις νέες πρωτοβουλίες και πηγές χρηματοδότησης που δεν περιλαμβάνονται στο σχέδιο του προϋπολογισμού για το 2015. Εδώ τονίζουμε τρεις τομείς μεταρρυθμίσεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σημαντική αύξηση των εσόδων: (Α) αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ σε ξενοδοχεία (δεν αναφερόταν στην προηγούμενη έκθεση), (Β) εξοικονομήσεις στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης (δεν αναφέρονταν στην προηγούμενη έκθεσή) και (Γ) λοταρίες με αποδείξεις όπου καταγράφεται το ΑΦΜ του καταναλωτή και άλλα μέτρα φορολογικής διοίκησης (αναφέρονται στην ενότητα Δ). Τα μέτρα αυτά προσθέτουν 980 εκατομμύρια ευρώ στα έσοδα του 2015 και υπόσχονται να αποφέρουν υψηλότερα ποσά τα επόμενα έτη. Τα περισσότερα από αυτά είναι παραμετρικά.

1. ΦΠΑ

Για την αντιμετώπιση του τεράστιου ελλείμματος ΦΠΑ (9,7 δισεκατομμύρια ευρώ ή 4,7% του ΑΕΠ το 2011, σύμφωνα με τη μελέτη ΕΕ/TAXUD του 2013), σχεδιάζουμε να εφαρμόσουμε αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ σε ξενοδοχεία, από 6,5% στο 13%. Αυτό μπορεί επίσης να βοηθήσει στην απλοποίηση της υφιστάμενης δομής και να ευθυγραμμίσει το συντελεστή ΦΠΑ σε ξενοδοχεία με τον ΦΠΑ εστιατορίων και τροφοδοσίας, εξαλείφοντας με αυτόν τον τρόπο τις ευκαιρίες για εξισορροπητική κερδοσκοπία. Μια συντηρητική εκτίμηση των δυνητικών εσόδων ανέρχεται σε τουλάχιστον 350 εκατομμύρια ευρώ.

Πρέπει να υπογραμμίσουμε το γεγονός ότι αυξάνοντας το ΦΠΑ των ξενοδοχείων στο 13% και απλουστεύοντας την υφιστάμενη δομή, πλήττουμε σοβαρά την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών ξενοδοχείων όσον αφορά τις τιμές έναντι όλων των άλλων μεσογειακών χωρών, τόσο των μελών της ΕΕ όσο και τρίτων χωρών. Είναι αλήθεια, φυσικά, ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι να αντισταθμίσουμε αυτό το αποτέλεσμα, κυρίως μέσω περαιτέρω διαρθρωτικών αλλαγών και άμεσων επενδύσεων. Ωστόσο, είναι προφανές ότι όλα τα άλλα μέτρα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας απαιτούν χρόνο και χρήμα για να υλοποιηθούν και να φέρουν θετικά αποτελέσματα, ενώ οι αυξήσεις φόρων μέσω της αύξησης του ΦΠΑ έχουν άμεσες αρνητικές επιπτώσεις.

2. ΝΕΕΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ

Το Υπουργείο Εργασίας έχει εκπονήσει τα ακόλουθα μέτρα για την επίτευξη επιπλέον εξοικονόμησης για τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης, τα οποία δεν αναφέρονταν στην προηγούμενη αλληλογραφία μας:

α) τη διατήρηση των ονομαστικών συντάξεων στο επίπεδο του 2015 για τα έτη 2016 και 2017. Πρόκειται για παραμετρικό μέτρο. Αυτό σημαίνει ότι την περίοδο 2016- 2017, δεν θα γίνει καμία αύξηση στις ονομαστικές συντάξεις από 1/1/2016 ώστε να αντισταθμιστούν εν μέρει οι συνέπειες του πληθωρισμού και να αιτιολογηθεί η αύξηση του ΑΕΠ, σε συμφωνία με το ν. 4024/2011 (άρθρο 2, παρ. 10). Η εξοικονόμηση υπολογίζεται στα 50 εκατομμύρια ευρώ (0,18% του τρέχοντος κόστους) για το 2016 και στα 140 εκατομμύρια ευρώ (0,5% του τρέχοντος κόστους) για το 2017. Τα μακροχρόνια σωρευτικά οφέλη από την εν λόγω πρωτοβουλία αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο και επιφέρουν τεράστια διαφορά στη μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού μας συστήματος.

β) Πιστοποίηση οικογενειακών επιδομάτων που καταβάλλονται σε συνταξιούχους. Από αυτή την πρωτοβουλία προκύπτουν μόνιμες εξοικονομήσεις. Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων «Ήλιος», κάθε μήνα 664.862 (περίπου 665 χιλιάδες) συνταξιούχοι λαμβάνουν μηνιαία οικογενειακά επιδόματα ύψους 38,6 ευρώ κατά κεφαλήν, δηλαδή περίπου 462,5 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Τα εν λόγω επιδόματα καταβάλλονται για τα τέκνα ανάλογα με την ηλικία και την κατάστασή τους, καθώς και για τους συζύγους. Με την εφαρμογή ελέγχων διασταύρωσης με το μητρώο ΑΜΚΑ, το φορολογικό μητρώο και το μητρώο μαθητών, θα εντοπιστούν οι μη επιλέξιμοι συνταξιούχοι και τα σχετικά επιδόματα θα καταργηθούν. Εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί ετήσια εξοικονόμηση της τάξης του 5% -8%, δηλαδή 23,1-37 εκατομμύρια ευρώ ανά έτος.

γ) Πλήρης εφαρμογή του άρθρου 13 του νόμου 3863/2010. Από αυτή την πρωτοβουλία προκύπτουν μόνιμες εξοικονομήσεις. Το συγκεκριμένο άρθρο θεσπίζει συγκεκριμένες περικοπές στις συντάξεις που μεταφέρονται στα μέλη μιας οικογένειας, 3 έτη μετά το θάνατο του συνταξιούχου. Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων «Ήλιος», το συνολικό ποσό που καταβάλλεται στα μέλη της οικογένειας των εκλιπόντων συνταξιούχων που λαμβάνουν και τη δική τους σύνταξη 3 έτη μετά το θάνατο, ανέρχεται στα 1,027 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Η διασταύρωση των στοιχείων και η πλήρης εφαρμογή των περικοπών που ορίζονται στο νόμο 3863/2010, αναμένεται να επιτύχουν εξοικονόμηση μεταξύ 8% και 12%, δηλαδή 82 έως 123 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Εκτιμήσεις πρόσθετων εξοικονομήσεων στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης 1/

(ποσά σε εκατ. ευρώ)

Μέτρο	2015
Διατήρηση συντάξεων – αναστολή αυξήσεων		50	140
Πιστοποίηση οικογενειακών επιδομάτων	30	30	30
Πλήρης εφαρμογή του άρθρου 13 του νόμου 3863	102,5	102,5	102,5
Σύνολο	132,5	182,5	272,5

1/ Ο πίνακας συνοψίζει τις εξοικονομήσεις που βασίζονται στις μέσες εκτιμήσεις με αθροιστικούς (όχι οριακούς) όρους.

3. Λοταρία ΦΠΑ και άλλα διοικητικά μέτρα.

Πρόκειται για ένα διοικητικό μέτρο με τη δυνατότητα να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα άλλων πρωτοβουλιών στον τομέα της αρμόδιας για το ΦΠΑ διοίκησης, ως εκ τούτου αποκτά παραμετρική φύση. Το πρόγραμμα λοταρίας ΦΠΑ θα επικεντρωθεί στην εφαρμογή του έργου @podeixi που αναπτύχθηκε από ειδική ομάδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Εθνικού Κέντρου Ερευνών «Δημόκριτος». Υπάρχει μια λεπτομερής έκθεση, η οποία περιλαμβάνει εκτενή τεκμηρίωση για τη μεγάλη επιτυχία παρόμοιων προγραμμάτων σε χώρες όπως η Πορτογαλία, η Μάλτα και η Σλοβακία (συμπεριλαμβανομένων και των αναφορών για τη σημαντική αύξηση των εσόδων στην Πορτογαλία, ύψους 800 εκατομμυρίων ευρώ για τους πρώτους έξι μήνες, σύμφωνα με τα πορτογαλικά δεδομένα, καθώς και τις πολύ θετικές συνέπειες στη Μάλτα όσον αφορά την ουσιαστική μείωση του ελλείμματος ΦΠΑ). Διοικητικά μέτρα, όπως τα ηλεκτρονικά τιμολόγια και η διασταύρωση των τιμολογίων μεταξύ επιχειρήσεων (B2B) και λιανικών πωλήσεων, θα αποφέρουν επίσης απτά αποτελέσματα στον αγώνα μας κατά της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής.

Εάν τα πρόσθετα έσοδα στην περίπτωση της Πορτογαλίας ήταν 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, σε αυτό το στάδιο, για την Ελλάδα φαίνεται εύλογο – αν και πολύ συντηρητικό – να υποθέσουμε ότι το 2015 θα παραχθούν έσοδα ύψους τουλάχιστον 500 εκατομμυρίων ευρώ επιπλέον, ή λιγότερο από το 1/3 της περίπτωσης της Πορτογαλίας, από το συνδυασμό κινήτρων σε ιδιώτες (λοταρία ΦΠΑ) και του πιο προηγμένου και αυστηρότερου διοικητικού ελέγχου (ηλεκτρονικά τιμολόγια και B2B), με την επιφύλαξη της ενδελεχούς εφαρμογής.

Σημειώστε ξανά ότι τα πιο πάνω στοιχεία 1 έως 3 της ενότητας Α της απάντησής μας, ανέρχονται στο ποσό των 980 εκατομμυρίων ευρώ.[1]

Μέρος Β

1)   Μέτρα έκτακτης ανάγκης

Δέσμευση για παρέμβαση στα μέσα του έτους προκειμένου να διορθωθούν απροσδόκητες αποκλίσεις από το δημοσιονομικό στόχο.

Εκτός από τα νέα δημοσιονομικά μέτρα και την περαιτέρω ποσοτικοποίηση που περιγράφεται στο προηγούμενο μέρος Α, καθώς και την επικαιροποίηση της τεκμηρίωσης των στοιχείων του προϋπολογισμού και των περαιτέρω πρωτοβουλιών που ακολουθούν, δεσμευόμαστε σε ειδικά μέτρα έκτακτης ανάγκης που θα τεθούν σε ισχύ στις 07/01/2015 προκειμένου να κλείσει οποιοδήποτε έλλειμμα που θα προκύψει αν οι προβλέψεις μας δεν επιτευχθούν κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού του πρώτου εξαμήνου. Οι εν λόγω δεσμεύσεις για διόρθωση τυχόν απροσδόκητων αποκλίσεων από τους δημοσιονομικούς στόχους μας θα περιλαμβάνουν:

• Απόσυρση της μείωσης της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης του 30% για τα έτη 2015 και 2016
• Επιβολή φόρου πολυτελείας
• Αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης για τα αλκοολούχα ποτά και τον καπνό, αν συμφωνηθεί είναι ότι αυτό θα οδηγήσει σε αύξηση και όχι σε μείωση των εσόδων

Ο εκ των προτέρων συμφωνημένος μηχανισμός ελέγχου εφαρμογής σε περίπτωση που, αντίθετα προς την εκφρασμένη δέσμευσή μας, δεν καταφέρουμε να εφαρμόσουμε τα ανωτέρω, θα μπορούσε να είναι η κατανομή των κερδών του προγράμματος για τις αγορές τίτλων για το 2014. Πρόκειται για σκληρή συνέπεια, η οποία θα διασφαλίζει ότι, αν αντίθετα με τις προβλέψεις μας αντιμετωπίσουμε απροσδόκητες αποκλίσεις, θα εφαρμόσουμε τα συμφωνηθέντα μέτρα έκτακτης ανάγκης που ανέρχονται σε πάνω από 500 εκατομμύρια ευρώ.

2) Επικαιροποίηση τεκμηρίωσης των στοιχείων του προϋπολογισμού και των περαιτέρω πρωτοβουλιών για την προστασία του δημοσιονομικού στόχου για το 2015, η οποία στάλθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2014 (το νέο υλικό επισημαίνεται με κίτρινο χρώμα)

Η ελληνική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί κατηγορηματικά για την επίτευξη του στόχου της δημοσιονομικής εξυγίανσης, όπως ορίζεται στο πρόγραμμα προσαρμογής. Συγκεκριμένα, το σχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού για το 2015, το οποίο υποβλήθηκε στην ελληνική βουλή στις 21/11/2014, εκπληρώνει το στόχο του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής για πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3% του ΑΕΠ το 2015.

Επαναλαμβάνουμε ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, δεν θα υπάρξει δημοσιονομικό έλλειμμα σχετικά με το στόχο του 2015 για το πρωτογενές δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Τονίζουμε επίσης ότι η υιοθέτηση υπερβολικά συντηρητικών παραδοχών για το δημοσιονομικό αποτέλεσμα πέραν αυτών που περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό και, ως εκ τούτου, η επιβολή υπερβολικά περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής, θα είχε αρνητικές επιπτώσεις στις προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Αυτό, με τη σειρά του, θα επηρέαζε αρνητικά το δημοσιονομικό αποτέλεσμα.

Το σχέδιο προϋπολογισμού περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη ανάλυση των κινδύνων που τυπικά περιβάλλουν κάθε πρόβλεψη. Παρά τις γεωπολιτικές εντάσεις και τις οικονομικές αντιξοότητες στις προηγμένες οικονομίες, οι εν λόγω κίνδυνοι είναι σε γενικές γραμμές ισορροπημένοι. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών, οι εμπειρογνώμονες μας εντός του Υπουργείου Οικονομικών είχαν τηλεδιασκέψεις και αντάλλασσαν e-mail που βοήθησαν τις τεχνικές ομάδες σας να κατανοήσουν καλύτερα τις δημοσιονομικές προβλέψεις μας τόσο στην κεντρική όσο και στην ευρύτερη δημόσια διοίκηση. Ειδικότερα, οι ομάδες σας έλαβαν πληροφορίες και τεχνικές σημειώσεις για τα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού (λοιποί άμεσοι φόροι, έσοδα από άδειες, φόρος ακίνητης περιουσίας, λοιπά μη φορολογικά έσοδα, πράσινο ταμείο και ειδικοί φόροι κατανάλωσης και ΦΠΑ στα καύσιμα) και για τα στοιχεία εκτέλεσης του τελευταίου προϋπολογισμού των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) σε μορφή «t-report». Οι εν λόγω πληροφορίες δείχνουν ότι έχουμε συγκλίνει με τις εκτιμήσεις σας σε διάφορες κατηγορίες και έχουμε επικαιροποιήσει τις εκτιμήσεις μας βασιζόμενοι στις πιο πρόσφατες διαθέσιμες πληροφορίες. Αν μη τι άλλο, η θέση μας ότι ο προϋπολογισμός του 2015 είναι ρεαλιστικός έχει πλέον ενισχυθεί.

Μετά το σημείωμα μας της Κυριακής (23/11/2014), ο ρεαλισμός του προϋπολογισμού για το 2015 σε διάφορες προηγουμένως αμφισβητούμενες περιοχές (λοιποί άμεσοι φόροι, λοιποί φόροι εισοδήματος, αφορολόγητα αποθεματικά, μη φορολογικά έσοδα) έχει επιβεβαιωθεί από την ανταλλαγή e-mail στις 23, 24 και 27 Νοεμβρίου 2014. Παρακάτω θα βρείτε τις εξελίξεις που έχουν σημειωθεί από την Κυριακή αναφορικά με τις συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που αναφέρονται στις ενότητες Α έως Δ.

Α. Μέρος του ελλείμματος έχει ήδη κλείσει μετά την επικοινωνία μας

Σύμφωνα με την επικοινωνία μας κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών, από ένα δημοσιονομικό έλλειμμα ύψους 2,6 δισεκατομμυρίων ευρώ που εντοπίστηκε σε προηγούμενες συζητήσεις καθώς και στην πρόσφατη επιστολή σας (15/11/2014), το ποσό των 1.113 εκατομμυρίων ευρώ ή 43% του εκτιμώμενου ελλείμματος σας έχει αντιμετωπιστεί επαρκώς, Ως εκ τούτου, μπορεί να εξαλειφθεί. Αυτό οφείλεται σε μια σειρά στοιχείων που διασαφηνίστηκαν κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας μας. Αυτά τα στοιχεία περιγράφονται συνοπτικά παρακάτω:

1. Ειδικός φόρος κατανάλωσης και ΦΠΑ στα καύσιμα: Σε αυτές τις δύο κατηγορίες εσόδων έχουμε σημαντικές διαφορές, δηλαδή 280 εκατομμύρια ευρώ το 2014 και 312 εκατομμύρια ευρώ το 2015. Ωστόσο, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις μας, οι οποίες βασίζονται σε δεδομένα 10 μηνών από την εκτέλεση του προϋπολογισμού για το 2014, το εν λόγω έλλειμμα πρέπει να μειωθεί σε περίπου 90 εκατομμύρια ευρώ το 2014. Οι νέες αυτές εκτιμήσεις βασίζονται στο γεγονός ότι τα πιθανά οφέλη που αναφέραμε κατά τη διάρκεια της τελευταίας αποστολής σας έχουν επιτευχθεί. Συγκεκριμένα, η κατανάλωση βενζίνης έχει σταθεροποιηθεί, το πετρέλαιο ντίζελ αυξήθηκε κατά μέσο όρο κατά 6,5% τους τελευταίους δέκα μήνες και το πετρέλαιο θέρμανσης σημείωσε εκρηκτική άνοδο κατά + 220% τον Οκτώβριο 2014 έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2013. Συνεπώς, χρησιμοποιώντας αυτές τις νέες πληροφορίες προκειμένου να επικαιροποιήσουμε τις προβλέψεις μας, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το έλλειμμα που εντοπίστηκε για το 2015 θα πρέπει να μειωθεί κατά τουλάχιστον 229 εκατομμύρια ευρώ.

Μετά το σημείωμα μας της Κυριακής, το οποίο απαντούσε στα αιτήματα των τεχνικών ομάδων σας, προσκομίσαμε πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με τις τελευταίες εκτιμήσεις μας για τον ειδικό φόρο κατανάλωσης και το ΦΠΑ στα καύσιμα (τα e-mail μας στις 23, 24 και 27 Νοεμβρίου 2014). Ειδικότερα, για το πετρέλαιο θέρμανσης, συγκεντρώνουμε στοιχεία για τον όγκο σε καθημερινή βάση που έως την 20^η Νοεμβρίου παρουσιάζουν πολύ σημαντική αύξηση σε ετήσια βάση, αλλά θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι να έχουμε πλήρη δεδομένα μήνα επειδή οι τελευταίες ημέρες εμφανίζουν ιστορικά τη μεγαλύτερη κατανάλωση (όπως συμβαίνει και σε άλλες κατηγορίες φόρων). Θα σας κοινοποιήσουμε την πλήρη στοιχεία του Νοεμβρίου στις αρχές της επόμενης εβδομάδας και είμαστε βέβαιοι ότι η σημαντική ανάκαμψη της κατανάλωσης σε ετήσια βάση αξίζει μια αναθεώρηση στις προβλέψεις σας.

2. Φόρος ακίνητης περιουσίας: Στην ανάλυσή σας υπάρχει ένα έλλειμμα στις εισπράξεις του φόρου ακίνητης περιουσίας για το 2015 καθώς προβλέπετε έλλειμμα για το 2014, το οποίο φαίνεται ότι υποθέτετε πως θα επαναληφθεί το επόμενο έτος. Έχουμε τρία αντεπιχειρήματα απέναντι σε αυτή την εκτίμηση.

(α) Το γενικό λογιστήριο του κράτους σάς έχει προσκομίσει το από κοινού συμφωνημένο πρότυπο των φόρων ακίνητης περιουσίας, επικαιροποιημένο με τα τελευταία στοιχεία της εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Τα εν λόγω στοιχεία επιβεβαιώνουν τις εκτιμήσεις μας για το νέο φόρο ακίνητης περιουσίας (ΕΝΦΙΑ), ιδίως όσον αφορά την αναλογία είσπραξης άνω του 80%. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι εισπράξεις κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων μηνών του διαστήματος είσπραξης του ΕΝΦΙΑ ήταν αρκετά υψηλές. Έχει ήδη εισπραχθεί ένα ποσό ύψους 1.175 εκατομμυρίων ευρώ ή 44,3% του αναμενόμενου ποσού των 2.650 εκατομμυρίων ευρώ. Συνεπώς, οι εκτιμήσεις της τρόικα για την ποσοτικοποίηση του ΕΝΦΙΑ και, ειδικότερα, η υπερβολικά χαμηλή αναλογία είσπραξης του (66,5%) είναι αδικαιολόγητες. Θα πρέπει να διορθωθούν σε υψηλότερο επίπεδο, με αποτέλεσμα την αφαίρεση του εναπομένοντος ελλείμματος ύψους 200 εκατομμυρίων ευρώ για τον ΕΝΦΙΑ.

(β) Ο ΕΝΦΙΑ του 2014, σε σύγκριση με το προϋπάρχον φορολογικό καθεστώς ακινήτων και πλούτου (ΦΑΠ συν ΕΕΤΑ) είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική διεύρυνση της φορολογικής βάσης με τη συμπερίληψη των μη αστικών ακινήτων. Ως εκ τούτου, οδήγησε σε μείωση του μέσου φόρου ανά άτομο. Το γεγονός αυτό θα πρέπει να αυξήσει την αναλογία είσπραξης τόσο το 2014 όσο και το 2015.

(γ) Η προηγούμενη ανάλυση αφορά κυρίως το 2014. Ωστόσο, το επόμενο έτος, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, η κερδοφορία των επιχειρήσεων και όλες οι αξίες των περιουσιακών στοιχείων αναμένεται να αυξηθούν, γεγονός που σημαίνει υψηλότερους φόρους ακίνητης περιουσίας καθώς αυξάνεται η δυνατότητα είσπραξης και επεκτείνεται η υποκείμενη βάση. Ως εκ τούτου, το ποσό των 200 εκατομμυρίων ευρώ που αναφέρουμε αποτελεί υποτίμηση του πόσο πολύ θα έπρεπε να κλείσει το έλλειμμα.

Μετά από αίτημά σας, προσκομίσαμε πρόσθετες και επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τα στοιχεία υπολογισμού και είσπραξης του ΕΝΦΙΑ καθώς και του ποσού που καταβάλλεται εκ των προτέρων (e-mail στις 24 και 27 Νοεμβρίου 2014). Επιπλέον, εξηγήσαμε γιατί η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με τιμές ζώνης δεν αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά τα έσοδα του ΕΝΦΙΑ το 2015. Κατά την άποψή μας, αυτό το σύνολο των απαντήσεων απάντησαν στις ανησυχίες σας και συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι τα 200 εκατομμύρια ευρώ αποτελούν υποεκτίμηση του πόσο πολύ θα έπρεπε να κλείσει το «χάσμα».

3. Αποθεματικό για απρόβλεπτα: Αναφορικά με τα αποθεματικά για απρόβλεπτα, έχουμε δύο βασικά επιχειρήματα κατά της παραδοχής σας ότι τα αποθεματικά για απρόβλεπτα θα πρέπει να αυξηθούν κατά 200 εκατομμύρια ευρώ στα 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτή η διαφορά συνεπάγεται κλείσιμο του ελλείμματος κατά τουλάχιστον 200 εκατομμύρια ευρώ.

α) Το πρώτο επιχείρημα βασίζεται σε ιστορικά στοιχεία, δηλαδή στο γεγονός ότι τα προηγούμενα έτη, τα αποθεματικά για απρόβλεπτα δεν δαπανήθηκαν πλήρως. Το 2013, 840 εκατομμύρια ευρώ είχαν διατεθεί στο αποθεματικό για απρόβλεπτα, εκ των οποίων δαπανήθηκαν τα 706 εκατομμύρια ευρώ. Το 2014, υπολογίζεται ότι θα διατεθούν 920 εκατομμύρια ευρώ, από τα οποία αναμένεται να δαπανηθούν 750 εκατομμύρια ευρώ μέχρι τα τέλη του έτους. Συνεπώς, δεν υπάρχει καμία ανάγκη για τεχνητή διόγκωση των πιστώσεων του αποθεματικού για απρόβλεπτα το 2015. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι το 1 δισεκατομμύριο ευρώ που έχει ενσωματωθεί στον προϋπολογισμό του 2015, είναι περισσότερο από αρκετό για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων συνθηκών.

β) Το δεύτερο επιχείρημα στηρίζεται στον θεμελιώδη κανόνα της οικονομίας ότι ένα αποθεματικό για απρόβλεπτα πρέπει να είναι υψηλότερο όταν ο κίνδυνος αυξάνεται και χαμηλότερο όταν ο κίνδυνος μειώνεται. Ο κανόνας αυτός συνεπάγεται ότι το 2015, μια χρονιά υψηλής ανάπτυξης και μείωσης του κινδύνου, το αποθεματικό για απρόβλεπτα θα πρέπει να μειωθεί. Ωστόσο, εσείς λαμβάνετε ως παραδοχή ότι το αποθεματικό για απρόβλεπτα θα πρέπει να αυξηθεί κατά 200 εκατομμύρια ευρώ!

Κανονικά, το αποθεματικό για απρόβλεπτα θα πρέπει να μειωθεί, έστω στα 800 εκατομμύρια ευρώ. Στο σχέδιο του προϋπολογισμού, διατηρήσαμε το αποθεματικό για απρόβλεπτα στο ίδιο επίπεδο με το 2014, στο 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Αυτό είναι ήδη μια πολύ συντηρητική παραδοχή. Συνεπώς, οι υψηλότερες κατά 200 εκατομμύρια ευρώ πιστώσεις που προβλέπετε φαίνεται να δείχνουν προς την λάθος κατεύθυνση.

Διατηρούμε τις εκτιμήσεις μας για το αποθεματικό για απρόβλεπτα του τακτικού προϋπολογισμού ύψους 1 δισεκατομμυρίου ευρώ σε σύγκριση με την εκτίμηση σας ύψους 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ, για τους εξής λόγους:

1. i) Ιστορικά, οι δαπάνες του αποθεματικού για απρόβλεπτα του τακτικού προϋπολογισμού τα προηγούμενα έτη ανέρχονταν σε 500-800 εκατομμύρια ευρώ. Για το 2013 και το 2014, το εν λόγω ποσό περιλαμβάνει 300 εκατομμύρια ευρώ σε νοσοκομεία, προκειμένου να αντισταθμιστεί το κενό χρηματοδότησης του ΕΟΠΥΥ στα νοσοκομεία, ώστε να καλυφθεί η αποπληρωμή των υποχρεώσεων προηγούμενων ετών. Αυτές οι συμπληρωματικές ενισχύσεις σε νοσοκομεία δεν είναι βέβαιο ότι θα συμβούν το 2015 και τα επόμενα έτη.
2. ii) Οι δαπάνες αναφορικά με δικαστικές αποφάσεις ανέρχονται ετησίως στα 120 – 170 εκατομμύρια ευρώ. Για το 2014, το εν λόγω ποσό περιλαμβάνει 30 εκατομμύρια ευρώ για την αποζημίωση στην κατασκευαστική εταιρεία καζίνο, καθώς και συμπληρωματικές ενισχύσεις στον ΟΑΣΘ λόγω διαιτητικών αποφάσεων. Σημειώνουμε ότι αυτή η συμπληρωματική ενίσχυση προς τον ΟΑΣΘ θα σταματήσει το 2016.

iii)  Σε περίπτωση που αντιμετωπίσουμε αντιξοότητες, όπως δικαστικές αποφάσεις για επιστροφή του ΕΝΦΙΑ σε φορολογούμενους ή για επιστροφή προστίμων και προσαυξήσεων για αυθαίρετα σε ιδιοκτήτες ακινήτων, σχεδιάζουμε την αντιμετώπιση αυτής της υποχρέωσης με συμψηφισμό άλλων φορολογικών υποχρεώσεων των ιδιωτών, χωρίς να τη χρηματοδοτήσουμε από το αποθεματικό για απρόβλεπτα. Τονίζουμε ότι προκειμένου μια δικαστική απόφαση να θεωρηθεί υποχρέωση του προϋπολογισμού, θα πρέπει να είναι οριστική και αμετάκλητη.

1. iv) Σε περίπτωση δυσμενούς δικαστικής απόφασης για πλήρη αποζημίωση του ενιαίου προσωπικού για αναδρομικούς μισθούς και συντάξεις, οι πρόσθετες δαπάνες σε μετρητά εκτιμάται ότι θα ανέρχονται σε 138 εκατομμύρια ευρώ ετησίως και θα καλυφθούν από τις πιστώσεις του αποθεματικού για απρόβλεπτα.
2. v) Το 2013, 840 εκατομμύρια ευρώ διατέθηκαν από το αποθεματικό για απρόβλεπτα σε άλλα κονδύλια δαπανών των προϋπολογισμών των υπουργείων, εκ των οποίων δαπανήθηκαν τα 706 εκατομμύρια ευρώ. Για το 2014, εκτιμούμε ότι θα διαθέσουμε το ποσό των 950 εκατομμυρίων ευρώ, συμπεριλαμβανομένων έκτακτων μη επαναλαμβανόμενων εισφορών ύψους 222 εκατομμυρίων ευρώ στον προϋπολογισμό της ΕΕ, που θα επιστραφούν εν μέρει με το ποσό των 133 εκατομμυρίων ευρώ το 2015. Από το εν λόγω ποσό, εκτιμούμε ότι θα δαπανηθούν περίπου 750-830 εκατομμύρια ευρώ.

Με βάση τα παραπάνω επιχειρήματα, θεωρούμε ότι το ποσό του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ είναι επαρκές για το αποθεματικό για απρόβλεπτα για το 2015 και τα επόμενα έτη της ΜΔΣτρ, ακόμη και λαμβάνοντας υπόψη τη θέση των ΕΚ-ΕΚΤ-ΔΝΤ σύμφωνα με την οποία το εν λόγω αποθεματικό δεν είναι μόνο για το κράτος, αλλά για το σύνολο της ευρύτερης δημόσιας διοίκησης.

4. Λογιστικός χειρισμός των εσόδων από άδειες: Τα έσοδα από τις συσκευές VLT του ΟΠΑΠ (άδειες τυχερών παιχνιδιών) και τις άδειες τηλεπικοινωνιών θα πρέπει να περιλαμβάνονται σε ένα τροποποιημένο πρωτογενές ισοζύγιο μετρητών της ευρύτερης δημόσιας διοίκησης. Παρακαλούμε σημειώστε ότι, για το 2014, τα σχετικά ποσά έχουν ήδη εισπραχθεί (114 εκατομμύρια ευρώ το Νοέμβριο του 2014) και ως εκ τούτου, το εναπομένον χάσμα μεταξύ των εκτιμήσεων μας ύψους 84 εκατομμυρίων ευρώ το 2015 θα πρέπει να αφαιρεθεί.

Προσκομίσαμε αναλυτικά στοιχεία για τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις μετά από αίτημά σας (e-mail στις 24 και 27 Νοεμβρίου 2014). Παρόλο που ζητήσατε πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με τα δεδομένα του Οκτωβρίου 2014 (ανάλυση), φαίνεται ότι οι διαφορές μας είναι αμελητέες.

5. Πράσινο Ταμείο: Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε προσφάτως συνταγματικές τις διατάξεις του νόμου 4178/2013 σχετικά με τη «νομιμοποίηση» των προηγουμένως αυθαίρετων κτιριακών εγκαταστάσεων. Αυτή η απόφαση – ορόσημο του Ανωτάτου Δικαστηρίου, καταργεί όλα τα νομικά εμπόδια και τις αβεβαιότητες στην επιβολή χρηματικών «κυρώσεων» στους παραβάτες και, ως εκ τούτου, αυξάνει το ποσοστό συμμετοχής στο σύστημα «Πράσινο ταμείο» στο πλήρες δυναμικό του. Παρακαλούμε σημειώστε ότι μόνο το 40% των αυθαίρετων κτιρίων έχουν ενταχθεί στο καθεστώς του νόμου 4014/2011 και του νόμου 4178/2013. Στο σχέδιο του προϋπολογισμού, προβήκαμε σε μια πολύ συντηρητική εκτίμηση των εσόδων για το 2015. Εκτιμήσαμε διστακτικά ότι η απόδοση αυτής της εξέλιξης θα ανέλθει μόνο στα 200 εκατομμύρια ευρώ επιπλέον εσόδων, ενώ εσείς λαμβάνετε ως παραδοχή ότι τα έσοδα είναι μηδέν. Θα συζητήσουμε αυτό το θέμα με περισσότερες λεπτομέρειες αργότερα, καθώς το Πράσινο Ταμείο υπόσχεται πολλά περισσότερα έσοδα στο μέλλον. Ωστόσο, προς το παρόν, παρακαλούμε σημειώστε ότι θα πρέπει οπωσδήποτε να αφαιρεθεί η διαφορά μεταξύ του ελλείμματος σας και του προϋπολογισμού μας για 200 εκατομμύρια ευρώ.

Προσκομίσαμε όλα τα δικαιολογητικά στοιχεία επί των οποίων στηρίζεται η ανάλυση μας (δηλαδή, το προφίλ των μηνιαίων πληρωμών, τις κατηγορίες των αυθαίρετων κτιρίων, τα μέσα πρόστιμα και διοικητικά τέλη). Με βάση την ανταλλαγή e-mail (24 και 27 Νοεμβρίου 2014), θα πρέπει να αφαιρεθούν 200 εκατομμύρια ευρώ από το υφιστάμενο «χάσμα».

6. Επιστροφές φόρου: Όπως ανέφερε το προσωπικό του ΥΠΟΙΚ/ΓΛΚ κατά τη διάρκεια της τελευταίας τηλεδιάσκεψης με τις τεχνικές ομάδες σας, σε δεδουλευμένη βάση, αυξήσαμε τις προβλέψεις μας για το 2014 και το 2015 κατά 200 εκατομμύρια ευρώ προκειμένου να συγκλίνουμε με τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις σας. Για το 2015 συγκεκριμένα, θεωρούμε ότι αυτό το επίπεδο είναι κατάλληλο, αν λάβει κανείς υπόψη: α) το ιστορικό, β) την κατάσταση της οικονομίας, γ) την ανάκαμψη της κερδοφορίας των επιχειρήσεων, η οποία θα λειτουργήσει ως «φρένο» στις επιστροφές φόρου, δ) την πτωτική πορεία (δείτε το παρακάτω διάγραμμα) των ΑΦΕΚ μετά την κορύφωσή τους (Μάιος-Ιούνιος 2014), ε) το γεγονός ότι ένα σημαντικό στοιχείο στην αύξηση των επιστροφών φόρου το 2014 είναι ειδικός παράγοντας (το πρόβλημα με την εσφαλμένη κατάταξη των φορολογικών εσόδων ως μη φορολογικά έσοδα). Συνεπώς, κατά την άποψή μας, έχει αντιμετωπιστεί μια περαιτέρω διαφορά τουλάχιστον 200 εκατομμυρίων ευρώ.

Οι επιστροφές φόρου εξακολουθούν να αποτελούν αντικείμενο διαφοράς. Έχουμε στείλει στις τεχνικές ομάδες σας την ανάλυσή μας (e-mail στις 24 και 27 Νοεμβρίου 2014), αλλά δεν υπάρχει ακόμη σύγκλιση. Ωστόσο, επιμένουμε ότι ένα σημαντικό ποσό τουλάχιστον 200 εκατομμυρίων ευρώ θα πρέπει να αφαιρεθεί από το υπάρχον «χάσμα», αφού, όπως αναφέρεται στο e-mail μας της 27ης Νοεμβρίου 2014 «… Αν υποθέσουμε ότι τα αταξινόμητα έσοδα κατά το τέλος του 2014 θα ισούνται με περίπου 660 εκατομμύρια ευρώ (γραμμική προβολή) και ότι από αυτό το ποσό, τα έσοδα που θα ταξινομηθούν εκ νέου κατά το τέλος του 2014 θα είναι τουλάχιστον 200 εκατομμύρια ευρώ, αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχουν αταξινόμητα έσοδα ύψους έως και 460 εκατομμυρίων ευρώ το 2014 που μπορούν να ταξινομηθούν εκ νέου το 2015. Επιπλέον, αν υποθέσουμε ότι ο ρυθμός της εκ νέου ταξινόμησης το 2015 θα είναι ίδιος με εκείνον του 2014 και ως εκ τούτου μόνο 200 εκατομμύρια ευρώ μη ταξινομημένων εσόδων του 2014 θα ταξινομηθούν εκ νέου σε φορολογικές κατηγορίες, στη συνέχεια, για να εξασφαλιστεί φορολογικά ουδέτερη αντιμετώπιση, τα εν λόγω 200 εκατομμύρια ευρώ θα εμφανιστούν τόσο στην οικεία φορολογική κατηγορία όσο και στις καταβολές επιστροφής φόρου. Ωστόσο, ενώ η πρόβλεψή σας για επιστροφές φόρου έχει σιωπηρά υποθέσει ότι τα εν λόγω 200 εκατομμύρια ευρώ θα εμφανίζονται ως επιστροφές κατά το 2015, δεν έχετε προβεί σε ισοδύναμη αύξηση των φόρων – κάτι που δεν είναι φορολογικά ουδέτερο…».

Σημειώστε ότι τα πιο πάνω στοιχεία 1 έως 6 της ενότητας Α της απάντησής μας, ανέρχονται στο ποσό των 1,113 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Β. Νέα παραμετρικά μέτρα που ελήφθησαν και περιλαμβάνονται στο σχέδιο του προϋπολογισμού για το 2015

Αφού μας κοινοποιήσατε την εκτίμησή σας για το δημοσιονομικό έλλειμμα ύψους 2,6 δισεκατομμυρίων ευρώ, λάβαμε μέτρα για το κλείσιμο αυτού του ελλείμματος που αντιληφθήκατε. Τα εν λόγω μέτρα έχουν ήδη συμπεριληφθεί στο σχέδιο του προϋπολογισμού για το 2015. Τα μέτρα υπόσχονται να αποφέρουν επιπλέον εξοικονόμηση ύψους περίπου 336 εκατομμυρίων ευρώ, μειώνοντας ακόμη περισσότερο το έλλειμμα. Δύο από τα μέτρα περιγράφονται παρακάτω:

1. Το προβλεπόμενο ισοζύγιο των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) για το 2014 θα είναι αυτό που εμφανίζεται στο σχέδιο του προϋπολογισμού για το 2015, το οποίο συνεπάγεται μια απόκλιση από τους στόχους της ΜΔΣτρ της περιόδου 2015-2018 κατά περίπου 200 εκατομμύρια ευρώ. Το εν λόγω ποσό προέρχεται κυρίως από το ΑΕγχΠ (μείωση εσόδων και αύξηση δαπανών) και τις έκτακτες υπερβολικές λειτουργικές δαπάνες και τη συσσώρευση καθυστερούμενων δόσεων, κάτι που οφείλεται στο γεγονός ότι το 2014 ήταν έτος εκλογών. Το 2015, ωστόσο, προβλέπεται ότι οι ΟΤΑ θα επιτύχουν το στόχο της ΜΔΣτρ για την περίοδο 2015-2018, που αντιπροσωπεύει μια βελτίωση της τάξης των 125 εκατομμυρίων ευρώ έναντι του σχεδίου του προϋπολογισμού για το 2015 και των τελευταίων προβλέψεων των ΕΚ-ΕΚΤ-ΔΝΤ. Υπάρχουν λειτουργικά και θεσμικά εργαλεία για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης.

Για το 2015, εκτιμούμε ότι οι ΟΤΑ θα επιτύχουν το στόχο της ΜΔΣτρ για την περίοδο 2015-2018. Ο ρόλος τόσο του Παρατηρητηρίου όσο και του Υπουργείου Εσωτερικών είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη αυτών των στόχων. Πιο συγκεκριμένα:

• Το Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ είναι υπεύθυνο για την αξιολόγηση και την παροχή σχετικής γνωμοδότησης επί των σχεδίων προϋπολογισμών, την παρακολούθηση και τη διασφάλιση της ορθής εκτέλεσης του προϋπολογισμού των ΟΤΑ σε μηνιαία βάση, καθώς και της ευρύτερης συμμόρφωσής τους με τη φορολογική νομοθεσία, τους στόχους και τα ανώτατα όρια πιστώσεων της ΜΔΣτρ και του ολοκληρωμένου πλαισίου δράσης. Επιπλέον, μια άλλη ευθύνη του Παρατηρητηρίου είναι ο εντοπισμός των ΟΤΑ που αντιμετωπίζουν δημοσιονομική ολίσθηση και η ένταξή τους στο πλαίσιο ενός προγράμματος δημοσιονομικής ανάκαμψης. Σε αυτό το πλαίσιο, καταρτίζουμε μια νομική διάταξη που (i) διευρύνει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες ένας ΟΤΑ είναι υποχρεωμένος να ενταχθεί σε πρόγραμμα δημοσιονομικής ανάκαμψης (π.χ. όχι μόνο σε περιπτώσεις απόκλισης από τους δημοσιονομικούς στόχους, αλλά και σε περιπτώσεις όπου τα σχέδια προϋπολογισμών δεν είναι ρεαλιστικά), (ii) επεκτείνει τις υποχρεώσεις των ΟΤΑ (π.χ. κατάρτιση έκθεσης δημοσιονομικών δεδομένων η οποία θα αξιολογείται από το Παρατηρητήριο, σύνταξη σχεδίου δημοσιονομικής ανάκαμψης σε περίπτωση ένταξης, μηνιαίες και τριμηνιαίες εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο του προγράμματος δημοσιονομικής ανάκαμψης) και τις διορθωτικές ενέργειες που θα πρέπει να αναλάβουν, σε περίπτωση που έχουν υπαχθεί σε πρόγραμμα δημοσιονομικής ανάκαμψης.
• Το Υπουργείο Εσωτερικών θα θέσει επιμέρους στόχους στο πρωτογενές ισοζύγιο για κάθε ΟΤΑ (με την τεχνική αξιολόγηση του Παρατηρητηρίου) που θα είναι σύμφωνοι με το συνολικό αποτέλεσμα του πρωτογενούς ισοζυγίου για τον υπό-τομέα που ορίζεται στη ΜΔΣτρ για την περίοδο 2015-2018. Η εκτέλεση του προϋπολογισμού έναντι αυτών των στόχων θα αξιολογείται σε τακτική βάση και, σε περίπτωση απόκλισης, ενώ θα επιβάλλεται μία από τις παρακάτω επιλογές προκειμένου να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τους στόχους:

α.   Θα εγκριθεί νομοθετική τροπολογία, η οποία θα προβλέπει τη θέσπιση ενός αποθεματικού ταμείου στους προϋπολογισμούς των ΟΤΑ για την επίτευξη του στόχου πλεονάσματος. Το ποσό των πιστώσεων σε αυτό το ταμείο δεν θα μπορεί να μεταφερθεί για τη δημιουργία άλλων κωδικών αριθμών δαπανών του προϋπολογισμού. Το ποσό του αποθεματικού, ως ποσοστό επί του συνόλου των τακτικών εσόδων κάθε ΟΤΑ, θα καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών.

ή

β.   Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι, για το 2015, οι ΟΤΑ δεν θα εμφανίσουν καμία απόκλιση από τους στόχους που έχουν τεθεί από τη Μεσοπρόθεσμη Δημοσιονομική Στρατηγική (ΜΔΣτρ), προτείνεται το ποσό της ειδικής ενίσχυσης των ΟΤΑ να μεταφερθεί μετά τα τέλη του πρώτου εξαμήνου του 2015, με βάση το πλεόνασμα που θα έχει επιτευχθεί σε σχέση με τους δημοσιονομικούς στόχους που έχουν τεθεί. Η πρόταση αυτή απαιτεί τροποποίηση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών που σχετίζεται με την κατάρτιση των προϋπολογισμών των ΟΤΑ για το 2015.

2. Προτείναμε την αναδιάρθρωση 20 κρατικών επιχειρήσεων στην ευρύτερη δημόσια διοίκηση με τη μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση καθώς και της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ). Η κυβέρνηση προσδιόρισε δυναμικό εξοικονόμησης ύψους 146 εκατομμυρίων ευρώ το 2015 από 9 φορείς. Επιπλέον, η αναθεώρηση των δαπανών που αναλήφθηκε από το ΓΛΚ αποκάλυψε περαιτέρω εξοικονόμηση το 2015, αξίας περίπου 28 εκατομμυρίων ευρώ από άλλους φορείς ή κρατικές επιχειρήσεις που βρίσκονται κάτω από το καθορισμένο όριο. Σε σχέση με τις τελευταίες προβλέψεις των ΕΚ-ΕΚΤ-ΔΝΤ, ως εκ τούτου, οι εν λόγω εξοικονομήσεις θα πρέπει να βελτιώσουν τη δημοσιονομική ισορροπία σε όρους του προγράμματος κατά 174 εκατομμύρια ευρώ.

Έχουμε στείλει λεπτομερές επεξηγηματικό σημείωμα σχετικά με τις κρατικές επιχειρήσεις, το οποίο αντιλαμβανόμαστε ότι αξιολογείτε ακόμη. Εντούτοις, 121 εκατομμύρια ευρώ ή 70% του συνόλου των εξοικονομήσεων, αφορούν δύο οντότητες (ΟΑΣΘ και ΕΑΒ), των οποίων η εκ νέου κατάταξη ως φορείς της ευρύτερης δημόσιας διοίκησης έχει επιβεβαιωθεί και των οποίων τα αντίστοιχα σχέδια αναδιάρθρωσης είναι ήδη υπό εκτέλεση (ΟΑΣΘ) ή έχουν δρομολογηθεί (ΕΑΒ).

3. Εξορθολογισμός μη μισθολογικών παροχών. Μια λεπτομερής αξιολόγηση των μη μισθολογικών παροχών του δημόσιου τομέα από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, που έχει κοινοποιηθεί στις ομάδες διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων των ΕΚ-ΕΚΤ-ΔΝΤ, εντόπισε παροχές αξίας τουλάχιστον 37 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως (όπως αναφέρθηκαν από υπουργεία μέχρι τώρα). Η κυβέρνηση προτίθεται να μειώσει ή να καταργήσει παροχές όπως κρατικές επιδοτήσεις για ατομική ιατρική ασφάλιση/συμβάσεις υγειονομικής περίθαλψης, για μεταφορά, μεταπτυχιακή εκπαίδευση, κ.λπ.

Γ.  Νέες πρωτοβουλίες και πηγές χρηματοδότησης που δεν περιλαμβάνονται στο σχέδιο του προϋπολογισμού για το 2015, οι οποίες ποσοτικοποιούνται

Στην παρούσα ενότητα, προτείνουμε νέες πηγές εξοικονόμησης, οι οποίες θα πρέπει να μειώσουν ακόμη περισσότερο το έλλειμμα που υπολογίζετε. Πρώτα θα περιγράψουμε εκείνες που μπορούν να ποσοτικοποιηθούν πιο εύκολα. Κλείνουν το έλλειμμα κατά ένα ποσό ύψους 1.195 εκατομμυρίων ευρώ,

1. Έσοδα από το Πράσινο Ταμείο: Τα έσοδα από το Πράσινο Ταμείο είναι πολύ υψηλότερα από ό, τι έχουμε ήδη συμπεριλάβει στον προϋπολογισμό του 2015. Θα καλύπτουν επίσης χρονική περίοδο πέραν του 2015. Το αντίστοιχο ποσό για το 2015, το οποίο μειώνει περαιτέρω το έλλειμμα, είναι 506 εκατομμύρια ευρώ. Λεπτομέρειες των εκτιμήσεων για το Πράσινο Ταμείο παρέχονται στα συνημμένα υπομνήματα. Υπάρχει ένα συνοπτικό υπόμνημα (στα αγγλικά) και μια έκθεση (στα ελληνικά) από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) για την κανονική ροή των ήδη υποβληθεισών αιτήσεων και για τα πρόσθετα έσοδα που αναμένονται το 2015. Η ανάλυση δείχνει επιπλέον έσοδα πάνω από 200 εκατομμύρια ευρώ που έχουν ήδη εγγραφεί στον προϋπολογισμό, λόγω της θετικής απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Με βάση την ανάλυση του ΤΕΕ, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι για το 2015, θα προκύψουν πρόσθετα έσοδα για το Πράσινο Ταμείο ύψους 354 εκατομμυρίων ευρώ. Παρακαλούμε σημειώστε επίσης ότι, λόγω της αυξημένης συμμετοχής στο καθεστώς του νόμου 4178/2013, προβλέπουμε επίσης πρόσθετα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού το 2015 ύψους 102 εκατομμυρίων ευρώ (κωδικός προϋπολογισμού 3746 «Διοικητικά τέλη για τη νομιμοποίηση αυθαίρετων κτιρίων» – πρόκειται για πληρωμές έναντι), που δεν είχαν συμπεριληφθεί στις προβλέψεις του προϋπολογισμού του 2015. Υπάρχει και μια άλλη βασική διαφορά ύψους 50 εκατομμυρίων ευρώ μεταξύ των δύο συνόλων εκτιμήσεων όσον αφορά την κανονική ροή των κυρώσεων πριν από την απόφαση του δικαστηρίου. Προσθέτοντας τα προηγούμενα ποσά, προκύπτει ένα ποσό 506 εκατομμυρίων ευρώ πλέον των 200 εκατομμυρίων ευρώ που έχουν ήδη εγγραφεί στον προϋπολογισμό.

Όπως αναφέραμε ήδη, έχουμε προσκομίσει όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά σχετικά με τη δημοσιονομική επίπτωση (e-mail στις 24 και 27 Νοεμβρίου 2014). Προκειμένου να απαντήσουμε στις ανησυχίες σας σχετικά με την εφαρμογή/συμμετοχή στο καθεστώς του νόμου 4178/2013 και τα διαθέσιμα μέτρα επιβολής, επισημαίνουμε τα εξής:

• Για να ολοκληρωθεί η πώληση ή η μεταβίβαση (π.χ. στα παιδιά ενός ατόμου) ενός ακινήτου, ο πωλητής υποχρεούται να παρέχει πιστοποίηση μηχανικού ότι το ακίνητο είναι νόμιμο και ότι οποιαδήποτε παράνομη επέκταση στο κτίριο έχει δηλωθεί στο πλαίσιο του καθεστώτος του ν. 4178 / 2013 και ότι έχουν καταβληθεί οι σχετικές κυρώσεις, σε ποσοστό τουλάχιστον 30%. Σε περίπτωση που εξακολουθούν να υπάρχουν πρόστιμα/κυρώσεις (δηλαδή η καταβολή γίνεται σε δόσεις), υπεύθυνος για την πληρωμή τους θα είναι ο αγοραστής.
• Μετά τη λήξη της προθεσμίας για την εφαρμογή του καθεστώτος, οι τοπικοί φορείς αστικής ανάπτυξης που εποπτεύονται από το Υπουργείο Ανάπτυξης και είναι υπεύθυνοι για την επιβολή της νομοθεσίας για την οριοθέτηση, θα διεξάγουν στοχευμένες επιθεωρήσεις, ξεκινώντας από τις ζώνες/περιοχές υψηλού κινδύνου που θα εντοπίζονται με χρήση δηλώσεων αυθαίρετων εγκαταστάσεων.
• Από την 1^η Μαρτίου 2015, θα τεθεί σε ισχύ η «ταυτότητα ακινήτου», γεγονός που θα επιταχύνει την απογραφή όλων των ακινήτων στην Ελλάδα, με επικαιροποιημένες πληροφορίες για την περιοχή και την κατάσταση των κτιρίων, καθώς και για την αξία κάθε ακινήτου. Αυτό θα παρακολουθείται από την Επιθεώρηση Ζωνών, η οποία διαθέτει 2.200 επιθεωρητές και θα δημιουργήσει ένα κίνητρο ώστε οι ιδιοκτήτες ακινήτων να ενταχθούν στο καθεστώς πριν λάβουν χώρα οι εν λόγω έλεγχοι, καθώς θα οδηγήσει σε υψηλότερες ποινές σε περίπτωση που βρεθούν αυθαίρετες, μη δηλωμένες επεκτάσεις.

2. Παραμετρικό πάγωμα στην ποσοστιαία κατανομή των δαπανών διακριτικής ευχέρειας.   Για την επίτευξη στόχου των δαπανών μας, θα καθορίσουμε το ποσοστό της κατανομής των πιστώσεων του τακτικού κρατικού προϋπολογισμού για το 2015 που προβλέπονται για καταναλωτικές δαπάνες και μη κατανεμημένες δαπάνες στο 90%. Παρακαλούμε σημειώστε ότι, σύμφωνα με τις διατάξεις του οργανικού νόμου προϋπολογισμού, το εν λόγω ποσοστό καθορίζεται με Υπουργική Απόφαση (ΥΑ) του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών. Πέρα από αυτό, όσον αφορά τις πιστώσεις διακριτικής ευχέρειας, το εν λόγω ποσοστό δεν δημοσιεύεται πριν από τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο ή ακόμη και αργότερα. Συνεπώς, αυτό το παραμετρικό μέτρο θα δημιουργήσει εξοικονόμηση ύψους περίπου 150 εκατομμυρίων ευρώ. Είμαστε βέβαιοι ότι αυτή η πολιτική θα λειτουργήσει λόγω της ταυτόχρονης συντηρητικής παραδοχής μας σχετικά με το μέγεθος του αποθεματικού για απρόβλεπτα που αναφέραμε παραπάνω.

Ο καθορισμός του ποσοστού κατανομής των πιστώσεων του προϋπολογισμού αποτελεί κοινή πρακτική, η οποία διέπεται από τις διατάξεις του οργανικού νόμου ως φορολογικό εργαλείο. Η Υπουργική Απόφαση από την πλευρά του Αναπληρωτή Υπουργού, καθορίζει το επίπεδο των πιστώσεων που αποδεσμεύεται κάθε μήνα και, κατά συνέπεια, ελέγχει τις αναλήψεις δαπανών κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους. Αποτελεί προνόμιο του Αναπληρωτή Υπουργού να κατανέμει το 90% των ετήσιων πιστώσεων για καταναλωτικές δαπάνες (εξαιρουμένων των καταβολών μισθωμάτων και των στρατιωτικών καυσίμων) και ταυτόχρονα υποχρέωση των επιτελικών υπουργείων και των ΓΔΟΠ τους να υιοθετήσουν αυτό το επίπεδο δαπανών και να μην αναλαμβάνουν περαιτέρω δεσμεύσεις οι οποίες θα οδηγήσουν σε συσσώρευση καθυστερούμενων οφειλών.

Το σχέδιό μας περιλαμβάνει μόνο τις δαπάνες διακριτικής ευχέρειας (κατανάλωση), εξαιρώντας άλλες κατηγορίες λειτουργικών δαπανών (επιχορηγήσεις, μισθοδοσία, κ.λπ.). Το 2013, οι πραγματικές καταναλωτικές δαπάνες ανήλθαν στο 59% των εγγεγραμμένων στον προϋπολογισμό πιστώσεων την περίοδο μεταξύ Ιανουαρίου και Οκτωβρίου 2013 και στο 79,6% για το σύνολο του έτους. Το 2014, η πραγματική εκτέλεση μέχρι τον Οκτώβριο 2014 είναι ίση με το 61% των πιστώσεων του προϋπολογισμού, γεγονός που υποδηλώνει ότι η εκτέλεση για το έτος θα είναι λίγο πάνω από το 80%. Αυτό υποδηλώνει ότι υπάρχει περιθώριο για μείωση των πιστώσεων με στοχευμένο τρόπο κατά 10%, χωρίς τη δημιουργία καθυστερούμενων οφειλών.

Λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερθέντα επιχειρήματα και την πραγματική εκτέλεση του προϋπολογισμού τα έτη 2013 και 2014, είμαστε σίγουροι ότι μια μόνιμη στοχευμένη εξοικονόμηση ύψους περίπου 150 εκατομμυρίων ευρώ σε δεδουλευμένη βάση είναι εφικτή για το 2015 και τα επόμενα έτη.

Το πάγωμα θα εισαχθεί με υπουργική απόφαση τον Ιανουάριο του 2014, μετά την έγκριση του προϋπολογισμού του 2015 στη βουλή.

3. Πάγωμα καταθέσεων: Προβλέπεται πιθανή αύξηση των εσόδων του κράτους ή των φορέων της ευρύτερης δημόσιας διοίκησης από το νέο νομοθετικό πλαίσιο που αφορά το πάγωμα καταθέσεων ιδιωτών/επιχειρήσεων που έχουν καταδικαστεί για οικονομικά εγκλήματα κατά του κράτους ή άλλων φορέων της ευρύτερης δημόσιας διοίκησης (πλην της φοροδιαφυγής). Περιλαμβάνουμε μια πολύ συντηρητική εκτίμηση των εσόδων για το 2015, η οποία βασίζεται μόνο σε δύο περιπτώσεις που ανέρχονται σε 389 εκατομμύρια ευρώ, αποκλείοντας συνεπώς όλες τις άλλες περιπτώσεις που θα αποφέρουν πρόσθετα έσοδα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από δικαστήρια και εισαγγελίες, έχουν παγώσει 508 εκατομμύρια ευρώ, στην Ελλάδα (270 εκατομμύρια ευρώ) ή στο εξωτερικό (238 εκατομμύρια ευρώ). Είναι δύσκολο να εκτιμηθούν τα ακριβή ποσά που θα μεταφερθούν στα κρατικά ταμεία, διότι αυτό εναπόκειται στην απόφαση των εναγομένων για το αν θέλουν να χρησιμοποιήσουν τις ευνοϊκές διατάξεις του νέου νομικού πλαισίου ή όχι. Εντούτοις, αναμένουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος των εναγομένων θα επιλέξει το νέο καθεστώς, ιδίως δεδομένου ότι 389 εκατομμύρια ευρώ από το σύνολο των 508 εκατομμυρίων ευρώ, αφορούν μόνο δύο περιπτώσεις υπεξαίρεσης. Σε αυτές τις δύο περιπτώσεις, τα άτομα που εμπλέκονται έχουν ήδη εκφράσει την πρόθεσή τους να συμμετάσχουν. Τονίζουμε ότι στον κρατικό προϋπολογισμό για το 2015, τα έσοδα από την εν λόγω πηγή δεν έχουν ενσωματωθεί. Επίσης, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι αυτός ο νόμος δεν θα αναφέρεται σε περιπτώσεις φορολογίας, συνεπώς δεν θα αγγίζει θέματα φορολογικής αμνηστίας. Πρώτον, αποκλείει τις φορολογικές υποθέσεις. Δεύτερον, συνεπάγεται μόνο τη συντόμευση των ποινών κάθειρξης για άτομα που συμμετείχαν και όχι την ακύρωση της ποινής. Παρόμοια νομικά πλαίσια έχουν θεσπιστεί σε πολλές χώρες.[2]

Αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχει μια ανησυχία σχετικά με τη μεταχείριση των εν λόγω εσόδων. Στο e-mail μας της 27ης Νοεμβρίου 2014, ξεκαθαρίσαμε ότι το πάγωμα καταθέσεων θα αναγνωρίζεται ως έσοδο όταν πραγματοποιείται η πραγματική πληρωμή με τη συγκατάθεση του κατηγορούμενου. Αναφορικά με το ερώτημά σας αν τα εν λόγω ποσά αποτελούν έσοδα του κράτους ή άλλων φορέων, διευκρινίσαμε επίσης ότι αυτό εξαρτάται από το είδος της παράβασης και από το εάν η ζημία έχει επιβαρύνει το κράτος ή άλλα νομικά πρόσωπα, σύμφωνα με το άρθρο 1 του σχεδίου νόμου. Για παράδειγμα, μία από τις δύο μεγάλες υποθέσεις που αναφέρονται στο σημείωμα μας της Κυριακής, αφορά ζημία στο δημόσιο (φόρος ΔΕΗ ειδικότερα). Αυτό αφορά φόρο της ΔΕΗ που έχει υπολογιστεί, έχει εισπραχθεί (175 εκατομμύρια ευρώ) από την εταιρεία, αλλά δεν έχει μεταβιβαστεί στο κράτος.

4. Αναδιαρθρώσεις. Μια σειρά από αναδιαρθρώσεις σε βασικούς τομείς θα μπορούσε να αποφέρει πρόσθετα έσοδα το 2015. Παρακάτω σας αναφέρουμε πέντε περιπτώσεις που μπορούν να αποφέρουν περίπου 150 εκατομμύρια ευρώ.

α)   Σύστημα κλινικών δοκιμών. Η Ελλάδα υπολείπεται σημαντικά έναντι των άλλων κρατών μελών της ΕΕ σε σχέση με τα έσοδα από κλινικές δοκιμές. Έχει καταρτιστεί εθνικό σχέδιο που επικεντρώνεται στον εκσυγχρονισμό και την επιτάχυνση των χρονοδιαγραμμάτων στον ΕΟΦ (Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων) και τα νοσοκομεία. Μια νέα υπουργική απόφαση πρόκειται να υπογραφεί και να δημοσιευθεί, με ισχύ από τον Ιανουάριο του 2015. Είναι ρεαλιστικό να αναμένουμε ότι τα έσοδα θα αυξηθούν σημαντικά το επόμενο έτος και να φθάσουν τουλάχιστον τα 50 εκατομμύρια ευρώ, δεδομένου του αριθμού των εκκρεμών μελετών σε εξέλιξη, με περισσότερες αυξήσεις να αναμένονται στη συνέχεια.

Περισσότερες τεχνικές πληροφορίες:

Παρά το γεγονός ότι η χώρα έχει πολλούς περισσότερους γιατρούς, κατά κεφαλήν, σε σύγκριση με άλλες χώρες, σημαντικό αριθμό νοσοκομείων και πολύ καλό ιστορικό ερευνών από τις ακαδημαϊκές μονάδες της, το 2013 τα έσοδα από κλινικές δοκιμές ανέρχονταν σε 84 εκατομμύρια ευρώ, ενώ σύμφωνα με την EFPIA, τα έσοδα στη Φινλανδία με 5,3 εκατομμύρια πληθυσμό ανέρχονταν σε 264 εκατομμύρια ευρώ, στη Σουηδία με 9,3 εκατομμύρια πληθυσμό στα 864 εκατομμύρια ευρώ, στο Βέλγιο με 11 εκατομμύρια πληθυσμό στα 1,9 δισεκατομμύρια ευρώ αντίστοιχα. Αυτό οφείλεται στη γραφειοκρατία και στην έλλειψη εναρμόνισης των διοικητικών διαδικασιών.

Έχει αναπτυχθεί εθνικό σχέδιο με επίκεντρο τον εκσυγχρονισμό και την επίσπευση των χρονοδιαγραμμάτων έγκρισης στην Εθνική Επιτροπή Δεοντολογίας, τα νοσοκομεία και στις Διοικήσεις Υγειονομικής Περιφέρειας (ΔΥΠΕ). Μια νέα Υπουργική Απόφαση πρόκειται να υπογραφεί και να δημοσιευθεί με ισχύ από τον Ιανουάριο του 2015. Επιπλέον, προβλέπεται ότι το τμήμα κλινικών δοκιμών στον ΕΟΦ θα ενισχυθεί περαιτέρω από την άποψη του ανθρώπινου δυναμικού. Αυτό θα επιτρέψει την ταυτόχρονη αξιολόγηση περισσότερων κλινικών δοκιμών και το σχεδιασμό και την εκτέλεση μεγαλύτερου αριθμού ορθών κλινικών πρακτικών (ΟΚΠ) από την αρμόδια αρχή. Ως αποτέλεσμα, η Ελλάδα θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένας ελκυστικός ερευνητικός πόλος όπου οι κλινικές δοκιμές μπορούν να διεξαχθούν με έναν ευέλικτο, αξιόπιστο, ασφαλή, καθώς και χρονικά αποδοτικό τρόπο. Ως εκ τούτου, θα προσελκυστεί σημαντικά μεγαλύτερος αριθμός πολυεθνικών κλινικών δοκιμών, αποφέροντας στη χώρα σημαντικά δημόσια και ιδιωτικά έσοδα. Η νέα Υπουργική Απόφαση υποστηρίζεται επίσης από τη φαρμακευτική βιομηχανία και θα εκδοθεί μετά από σχετική συνεννόηση. Σε αυτή την κατεύθυνση, η φαρμακευτική βιομηχανία είναι πρόθυμη να αξιοποιήσει τη σημαντική υποδομή ανθρώπων και κεφαλαίου της Ελλάδας και να υποστηρίξει τη διεξαγωγή τοπικών κλινικών ερευνών.

Το νέο ρυθμιστικό περιβάλλον έχει ως στόχο τη διευκόλυνση της διαδικασίας έγκρισης των κλινικών δοκιμών με την επιβολή της χρήσης ενιαίων προτύπων διοικητικών εγγράφων, που θα ισχύουν για το δημόσιο ΕΣΥ και τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία, καθώς και για τα νοσοκομεία του υπουργείου άμυνας και άλλες ιδιωτικές κλινικές. Φροντίζει επίσης για την εναρμόνιση των διαδικασιών έγκρισης και την τεκμηρίωση της εφαρμογής μεταξύ των ίδιων των Διοικήσεων Υγειονομικής Περιφέρειας, καθώς και με τους λογαριασμούς πανεπιστημιακής έρευνας. Επιπλέον, το νέο ρυθμιστικό περιβάλλον θα προβλέπει και την παροχή κινήτρων που σχετίζονται με την εφαρμογή των κλινικών δοκιμών και την επιβολή αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων και κύριους δείκτες επιδόσεων (KPI) στο επίπεδο του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων και στο επίπεδο νοσοκομείων και της διαχείρισής τους. Μεταξύ άλλων KPI που έχουν θεσπιστεί για την αξιολόγηση της ατομικής απόδοσης των διοικητών νοσοκομείων, εισάγεται ένας συγκεκριμένος KPI για την αξιολόγηση της απόδοσης κάθε νοσοκομείου, με βάση τόσο το συνολικό αριθμό των κλινικών δοκιμών που διενεργήθηκαν, όσο την ταχύτητα της διαδικασίας έγκρισης. Επίσης, το υπουργείο επιλύει γραφειοκρατικά ζητήματα, προκειμένου τα νοσοκομεία να επωφεληθούν πραγματικά από τα ειδικά τέλη που σχετίζονται με τις κλινικές δοκιμές. Τέλος, θα επικαιροποιηθεί ο κανονισμός σχετικά με τις αμοιβές των γιατρών που ενεργούν ως επιστημονικοί σύμβουλοι στη φαρμακευτική βιομηχανία. Στόχος είναι να διασφαλιστεί η διαφάνεια των πληρωμών και να θεσπιστούν τέλη για τις Διοικήσεις Υγειονομικής Περιφέρειας οι οποίες, στο εξής, θα λειτουργούν ως φορείς οικονομικής διαχείρισης των εν λόγω συμφωνιών. Επιπλέον, το υπουργείο σχεδιάζει νομοθεσία για την εναρμόνιση των τοπικών κανόνων και διαδικασιών με τις διατάξεις του κανονισμού ΕΚ 536/2014, που ψηφίστηκε τον Απρίλιο του 2014. Συνεπώς, η Ελλάδα θα είναι έτοιμη για την εφαρμογή τον Μάιο του 2016.

Ως εκ τούτου, με τα προτεινόμενα μέτρα, είναι ρεαλιστικό να αναμένουμε ότι τα έσοδα θα αυξηθούν σημαντικά το επόμενο έτος κατά τουλάχιστον 50 εκατομμύρια ευρώ, δεδομένου και του αριθμού των εκκρεμών μελετών που επί του παρόντος αναμένουν έγκριση. Περαιτέρω αύξηση αναμένεται στη συνέχεια κατά τα επόμενα έτη.

β)   ΕΟΦ. Πρόκειται για τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων, ο οποίος το 2013 είχε έσοδα ύψους 34 εκατομμυρίων ευρώ από τέλη που σχετίζονται με αιτήσεις για την έκδοση πιστοποιητικών άδειας κυκλοφορίας ή αποσύρσεις ή τροποποιήσεις αδειών, για φάρμακα, συσκευές ή κτηνιατρικά φάρμακα και προϊόντα ομορφιάς. Εντούτοις, επί του παρόντος υπάρχει αριθμός εκκρεμών αιτήσεων από το 2013 και το 2014. Έχει δημοσιευθεί ανοικτή πρόσκληση για την προσέλκυση νέου εξειδικευμένου προσωπικού από το δημόσιο τομέα, προκειμένου να: (α) ασχοληθεί με τις εκκρεμείς αιτήσεις από το 2013 και το 2014, (β) γίνουμε χώρα αναφοράς για άδειες κυκλοφορίας και (γ) ξεκινήσουν μελέτες βιοϊσοδυναμίας για την έγκριση γενόσημων φαρμάκων. Η εν λόγω πρωτοβουλία θα αποφέρει επιπλέον 15 εκατομμύρια ευρώ τουλάχιστον το 2015 και εφεξής, σύμφωνα με πολύ συντηρητικές παραδοχές.

Περισσότερες τεχνικές πληροφορίες:

Το υφιστάμενο προσωπικό (παρά τη σοβαρή μείωση του ανθρώπινου δυναμικού κατά τα τελευταία πέντε έτη) καταβάλλει τεράστια προσπάθεια. Έχει δημοσιευθεί πρόσκληση ενδιαφέροντος προκειμένου να προσελκυστεί νέο εξειδικευμένο προσωπικό από το δημόσιο τομέα υγειονομικής περίθαλψης. Στόχος του ΕΟΦ είναι να ασχοληθεί με αυτές τις εκκρεμείς αιτήσεις από το 2013 και το 2014 το συντομότερο δυνατόν.

Επιπλέον, η ηγεσία του ΕΟΦ έχει ήδη δημιουργήσει μια ομάδα που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση και την προετοιμασία του ΕΟΦ, ώστε να λάβει νέες αιτήσεις όπου η Ελλάδα θα ενεργεί ως κράτος μέλος αναφοράς (RMS) σε αμοιβαίες και αποκεντρωμένες διαδικασίες. Αυτό θα εφαρμοστεί μόλις προσληφθεί το νέο προσωπικό. Λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των ερωτημάτων που έχουν ληφθεί έως τώρα αναφορικά με το δυναμικό RMS του ΕΟΦ και το ύψος των τελών που απαιτούνται για τέτοιου είδους διαδικασίες, αναμένουμε ότι η νέα αυτή διαδικασία θα αυξήσει σημαντικά τα έσοδα του οργανισμού. Τέλος, θα εισαχθούν νέες δράσεις για να ξεκινήσουν μελέτες βιοϊσοδυναμίας για την έγκριση γενόσημων φαρμάκων.

Οι πόροι του ΕΟΦ προέρχονται από αμοιβές για τις διάφορες υπηρεσίες που παρέχονται υπό την αρμοδιότητα του, τα σταθερά ετήσια τέλη που καταβάλλονται από τους κατόχους αδειών κυκλοφορίας, τα τέλη επιθεώρησης ιατρικών συσκευών, τις συνεισφορές από τις πωλήσεις καλλυντικών προϊόντων, τα οφειλόμενα πρόστιμα λόγω νομικών παραβάσεων καθώς και τα δικαιώματα από την κυκλοφορία επιστημονικής βιβλιογραφίας. Ο ΕΟΦ σχεδιάζει να βελτιώσει και να εκπληρώσει την αποστολή του κυρίως μέσα από τις ακόλουθες δραστηριότητες:

Ο ΕΟΦ έχει θέσει ως προτεραιότητα όλες τις ενέργειες που απαιτούνται για τον εκσυγχρονισμό των διοικητικών λειτουργιών του και την αύξηση των εσόδων του, με παράλληλη βελτίωση των προσφερόμενων υπηρεσιών του οργανισμού. Ο στρατηγικός σχεδιασμός χαρακτηρίζεται από τις ακόλουθες αρχές:

• Συμμόρφωση με την αποστολή του οργανισμού,
• αποδοτική χρήση ενεργητικού,
• εξεύρεση και αξιοποίηση ευκαιριών,
• αξιολόγηση και διαχείριση κινδύνων,
• ανάληψη του ρόλου του κράτους μέλους αναφοράς στις αμοιβαίες και αποκεντρωμένες διαδικασίες,
• σχεδιασμός και εφαρμογή νέου οργανογράμματος,
• ολική ποιότητα μέσω πρωτοβουλιών συνεχούς βελτίωσης,
• εταιρική και ηλεκτρονική διακυβέρνηση,
• εφαρμογή ενός συστήματος συγκριτικής αξιολόγησης (benchmarking),
• ποσοτική και ποιοτική ανανέωση του ανθρώπινου δυναμικού.

Η επίτευξη των οργανωτικών και στρατηγικών στόχων θα οδηγήσει σε μια πλήρη μεταμόρφωση της εικόνας και της λειτουργικότητας του ΕΟΦ.

Οι προαναφερόμενες πρωτοβουλίες και η αναδιοργάνωση του ΕΟΦ θα αποφέρουν επιπλέον τουλάχιστον 15 εκατομμύρια ευρώ το 2015 και τα επόμενα έτη, ακόμη και με συντηρητικές εκτιμήσεις.

γ)   Επιβολή τελών για την υγειονομική περίθαλψη αλλοδαπών πολιτών. Λόγω του γεγονότος ότι η Ελλάδα υποδέχεται πάνω από 20 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως, ένας μεγάλος αριθμός αλλοδαπών πολιτών νοσηλεύονται και λαμβάνουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης στο δημόσιο τομέα του ΕΣΥ. Έχει διαμορφωθεί ένα σχέδιο και επί του παρόντος βρίσκεται στο στάδιο της υλοποίησης για τον εκσυγχρονισμό και την επιτάχυνση της υποβολής από τον ΕΟΠΥΥ του ευρωπαϊκού εντύπου-τιμολογίου αποζημίωσης (έντυπο Ε125) για τις παροχές υγειονομικής περίθαλψης σε είδος και της αποστολής των εντύπων στη χώρα καταγωγής των Ευρωπαίων πολιτών εντός δύο μηνών. Το εν λόγω σχέδιο το 2015 θα αποφέρει τουλάχιστον 25 εκατομμύρια ευρώ επιπλέον, σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις, καθώς θα ασχοληθεί με όλες τις εκκρεμείς υποθέσεις και θα μειώσει τη χρονική υστέρηση στους 2 μήνες.

Περισσότερες τεχνικές πληροφορίες:

Δεδομένου ότι η Ελλάδα υποδέχεται πάνω από 20 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως, ένας μεγάλος αριθμός αλλοδαπών πολιτών νοσηλεύονται και λαμβάνουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης στο δημόσιο τομέα του ΕΣΥ. Επί του παρόντος, υπάρχουν πολλές εκκρεμείς υποθέσεις που δεν τιμολογούνται σε άλλες χώρες, λόγω της έλλειψης υποδομών και της γραφειοκρατίας. Ως εκ τούτου, ένα σχέδιο έχει διαμορφωθεί και επί του παρόντος βρίσκεται στο στάδιο της υλοποίησης. Στόχος είναι ο εκσυγχρονισμός και η επιτάχυνση της υποβολής από τον ΕΟΠΥΥ του ευρωπαϊκού εντύπου-τιμολογίου αποζημίωσης (έντυπο Ε125) για τις παροχές υγειονομικής περίθαλψης σε είδος και της αποστολής των εντύπων σε κάθε χώρα καταγωγής των Ευρωπαίων πολιτών εντός δύο μηνών. Ο ΕΟΠΥΥ σήμερα υστερεί στην τιμολόγηση των υπηρεσιών υγείας και υπάρχει μια μεγάλη συσσώρευση αιτημάτων προς εκκαθάριση.

Σε αυτό το πλαίσιο, μια ειδική επιτροπή/ομάδα εργασίας έχει διοριστεί στον ΕΟΠΥΥ για την αναδιοργάνωση του καθιερωμένου συστήματος πληροφοριών. Στόχος είναι να δημιουργήσει τις απαραίτητες λειτουργικές απαιτήσεις και να εισαγάγει την απαραίτητη ηλεκτρονική διαλειτουργικότητα στο πλαίσιο των υφιστάμενων συστημάτων του οργανισμού. Οι εν λόγω διατάξεις θα επιταχύνουν τη συλλογή, τον έλεγχο, τη διαχείριση και την αποστολή των εντύπων στις αρμόδιες χώρες. Το 2014, με την αργή διαδικασία, τα τρέχοντα έσοδα αυτής της διαδικασίας για τον ΕΟΠΥΥ ήταν 50 εκατομμύρια. Αναμένεται να φθάσουν τα 60 εκατομμύρια για το σύνολο του έτους.

Το προαναφερόμενο σχέδιο θα υλοποιηθεί το 2015 και θα αποφέρει τουλάχιστον 25 εκατομμύρια ευρώ επιπλέον, σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις, καθώς θα ασχοληθεί με όλες τις εκκρεμείς υποθέσεις και θα μειώσει τη χρονική υστέρηση στους 2 μήνες.

Το σχέδιο και το χρονοδιάγραμμα για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου έχει ήδη αναδειχθεί και βρίσκεται εντός των στοχευμένων χρονοδιαγραμμάτων. Με την εκκαθάριση των σημερινών εκκρεμών υποθέσεων και την επιτάχυνση της διαδικασίας, ώστε η χρονική υστέρηση να μειωθεί σε δύο μήνες, τα παραπάνω στοιχεία είναι εφικτά.

δ)   Βραδινά ιδιωτικών κλινικών σε νοσοκομεία του ΕΣΥ. Τα νοσοκομεία του ΕΣΥ έχουν αρχίσει να λειτουργούν το βράδυ προσφέροντας υπηρεσίες διάγνωσης, εξετάσεις και επεμβάσεις στο πλαίσιο ενός συστήματος αμοιβών βάσει υπηρεσίας. Σε αυτό, οι δημόσιοι γιατροί επιτρέπεται να παρέχουν υπηρεσίες για τις οποίες αμείβονται κατά κύριο λόγο με ίδιες δαπάνες και μέσω ιδιωτικής ασφάλισης (13% του πληθυσμού). Αυτό το σύστημα είναι υπό αναδιοργάνωση με στόχο την ανάπτυξη του κύκλου εργασιών του κατά 20 εκατομμύρια ευρώ, καθώς οι υπηρεσίες που παρέχονται στο ΕΣΥ έχουν πολύ χαμηλότερο κόστος σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα, του οποίου ο συνολικός κύκλος εργασιών είναι περίπου ένα δισεκατομμύριο.

Περισσότερες τεχνικές πληροφορίες:

Όπως φαίνεται παρακάτω, τα ποσοστά πληρότητας του ΕΣΥ δείχνουν σημαντική πλεονάζουσα ικανότητα, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προσελκύσει ένα μέρος των 800.000 ασθενών που αναζητούν θεραπεία στον ιδιωτικό τομέα, όπου τα ποσοστά συμμετοχής και οι ίδιες δαπάνες των ασφαλισμένων είναι αρκετά υψηλά. Ως εκ τούτου, το σύστημα είναι υπό αναδιοργάνωση με στόχο να αναπτύξει και να επεκτείνει την πρακτική ιδιωτικής κλινικής με τη θέσπιση νέας νομοθεσίας. Ο αριθμός των υπηρεσιών στο πλαίσιο αυτό θα επεκταθεί, οι διαδικασίες θα απλουστευθούν, ενώ θα υπάρξουν οικονομικά κίνητρα για νοσοκομεία και γιατρούς. Επιπλέον, υπάρχει ένα νέο πλαίσιο για τις διαδικασίες ημερήσιας περίθαλψης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ώστε τα δημόσια νοσοκομεία να παρέχουν νέες υπηρεσίες και να προσελκύσουν επιπλέον έσοδα. Επίσης, γίνονται διαπραγματεύσεις προκειμένου το ΕΣΥ να υπογράψει συμβάσεις με ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες που καλύπτουν το 13% του πληθυσμού και οι οποίες, προς το παρόν, έχουν συμβάσεις μόνο με τις ιδιωτικές κλινικές. Το ΕΣΥ θα μπορούσε να παρέχει μέρος της πλεονάζουσας ικανότητας για την περίθαλψη των ασφαλιζομένων τους.

Σε αυτό το πλαίσιο ψηφίστηκε ο νόμος 4272/2014, ο οποίος δίνει την εντολή και τη δικαιοδοσία στην Κεντρική Επιστημονική Επιτροπή του Υπουργείου Υγείας να υποβάλει προτάσεις στον υπουργό για τον εκσυγχρονισμό και την αναδιοργάνωση της βραδινής λειτουργίας των νοσοκομείων. Οι εν λόγω προτάσεις περιλαμβάνουν το είδος υπηρεσιών, το αντίτιμο τους και τα κίνητρα για το προσωπικό που εμπλέκεται. Στο πλαίσιο του παραπάνω νόμου, προβλέπεται ότι τα νοσοκομεία μπορούν να οργανώνονται για να παρέχουν χειρουργικές επεμβάσεις και επεμβατικές διαδικασίες οι οποίες απαιτούν παραμονή στο νοσοκομείο. Συγκεκριμένα, ο νόμος καθορίζει το πλαίσιο ώστε οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες να συνάπτουν συμβάσεις με νοσοκομεία του ΕΣΥ και τις διαδικασίες που απαιτούνται ώστε οι ιδιώτες ασθενείς που μπορούν να αντέξουν οικονομικά τις άμεσες πληρωμές, να περιθάλπονται στο πλαίσιο των βραδινών ιατρείων.

Επί του παρόντος, περίπου 800.000 περιπτώσεις ανά έτος αναζητούν περίθαλψη στον ιδιωτικό τομέα και ο συνολικός κύκλος εργασιών των ιδιωτικών κλινικών είναι περίπου ένα δισεκατομμύριο ετησίως. Αυτό χρηματοδοτείται από τον ΕΟΠΥΥ σε ποσοστό μόνο 30% και το υπόλοιπο 70% μέσω ιδιωτικής ασφάλισης και ιδίων δαπανών. Η Ελλάδα, παρά την κρίση, εξαιτίας των λιστών αναμονής στο ΕΣΥ, εξακολουθεί να έχει το μεγαλύτερο ποσοστό (40%) ιδιωτικών δαπανών στις συνολικές δαπάνες για την υγεία μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.

Αναμένεται ότι από το σύνολο του κύκλου εργασιών του 1 δισεκατομμυρίου, ένα μικρό μερίδιο ύψους 20 εκατομμυρίων ευρώ θα μετατοπιστεί παράλληλα με τις υπηρεσίες που θα παρέχονται στο ΕΣΥ κατά τη διάρκεια των βραδινών ιατρείων. Αυτό θα πραγματοποιηθεί με πολύ χαμηλότερο κόστος σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα τόσο για τους ασφαλιστές όσο και για τους ασθενείς. Εκτός από τα κίνητρα από την πλευρά της ζήτησης, θα υπάρχουν κίνητρα για τους δημόσιους παρόχους και τους γιατρούς και ως εκ τούτου, αυτό το ποσό μπορεί εύκολα να επιτευχθεί.

Σχήμα 45 Πληρότητα γενικών νοσοκομείων με 200-400 κρεβάτια

Κωνσταντοπούλειο Γενικό Νοσοκομείο

Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού – Αθήνα

Ασκληπιείο Νοσοκομείο – Βούλα, Αθήνα

Θριάσιο Γενικό Νοσοκομείο Ελευσίνας – Μαγούλα

Γενικό Νοσοκομείο Μυτιλήνης

Γενικό Νοσοκομείο Ρόδου

Γενικό Νοσοκομείο Γεννηματάς – Θεσσαλονίκη

Γενικό Νοσοκομείο Κατερίνης

Γενικό Νοσοκομείο Δράμας

Γενικό Νοσοκομείο Καβάλας

Γενικό Νοσοκομείο Κιλκίς

Γενικό Νοσοκομείο Ξάνθης

Γενικό Νοσοκομείο Σερρών

Γενικό Νοσοκομείο «Άγιος Παύλος»

Αχιλλοπούλειο Γενικό Νοσοκομείο Βόλου

Γενικό Νοσοκομείο Καρδίτσας

Γενικό Νοσοκομείο Λαμίας

Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας

Γενικό Νοσοκομείο Τρικάλων

Γενικό Νοσοκομείο Αγρινίου

Γενικό Νοσοκομείο Άρτας

Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων «Γ. Χατζηκώστα»

Γενικό Νοσοκομείο Καλαμάτας

Γενικό Νοσοκομείο Κέρκυρας

Νοσοκομείο Αγίου Ανδρέα – Πάτρα

ε)   Πολιτιστική κληρονομιά.

Η ελληνική πολιτιστική κληρονομιά είναι ένα από τα πιο ανεκμετάλλευτα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της χώρας. Μέχρι πρόσφατα, ο πολιτισμός θεωρούνταν ως ένας τομέας με συνεχή ανάγκη μη παραγωγικών επενδύσεων για τη συντήρηση. Μόνο τα τελευταία χρόνια άρχισε να προβάλλεται ως βασική πηγή εισοδήματος και σημαντική συμβολή στην παραγωγική διαδικασία. Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί για την αξιοποίηση και ταυτόχρονα τη διατήρηση και προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Έως το 2011, το συνολικό εισόδημα που παραγόταν από την πολιτιστική κληρονομιά ανερχόταν σε λιγότερο από 50 εκατομμύρια ευρώ ετησίως και υστερούσε σε απόλυτους αριθμούς (π.χ. UK National Trust 400 εκατομμύρια στερλίνες) και σε άλλους δείκτες, όπως οι μέσες τιμές εισιτηρίων (μέσος όρος Ελλάδας <50% από το μέσο όρο της ΕΕ), οι μέσες πωλήσεις ανά επισκέπτη (μέσος όρος Ελλάδας <10% από το μέσο όρο της ΕΕ), το μέσο εισόδημα ανά επισκέπτη (μέσος όρος Ελλάδας <30% από το μέσο όρο της ΕΕ).

Το εισόδημα που προέρχεται από την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 137 εκατομμύρια ευρώ το 2015 και σε πάνω από 300 εκατομμύρια ευρώ ετησίως μέχρι το 2017 (γράφημα 1), όπως περιγράφεται από δύο ανεξάρτητες μελέτες της McKinsey Co και του ΙΟΒΕ. Το ΤΑΠΑ, η αρμόδια αρχή, εφαρμόζει ήδη μια σειρά από δράσεις με αποτέλεσμα την επίτευξη του ενδιάμεσου στόχου για το 2014: μέχρι τον Ιούνιο του 2014, οι επισκέπτες είχαν αυξηθεί κατά 27% και τα έσοδα από όλες τις κατηγορίες κατά 21%.

Ανασχεδιάστηκαν διεξοδικά δύο μοντέλα: το μοντέλο του National Trust/English Heritage και το μοντέλο του Réseaux des Musées Nationaux, προκειμένου να δημιουργηθεί μια συνεκτική στρατηγική πρόταση. Το αποτέλεσμα ήταν η εκπόνηση και εφαρμογή ενός λεπτομερούς σχεδίου δράσης το οποίο θα αυξήσει τις ροές εσόδων από ένα μόνο (εισιτήρια) εκ των τεσσάρων στοιχείων, τα οποία ήταν είτε αμελητέα είτε ακόμη και δεν υφίσταντο μέχρι το 2012: προϊόντα, υπηρεσίες, χορηγίες και συνδρομές μελών.

Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι μέχρι το έτος 2017, ο στόχος των 300 εκατομμυρίων ευρώ θα έχει επιτευχθεί. Η κατανομή των εσόδων ανά ροή εσόδων έχει ως εξής:

–      Έκδοση εισιτηρίων: 134 εκατομμύρια ευρώ από 41 εκατομμύρια ευρώ σήμερα, μόνο με την επίτευξη του ευρωπαϊκού μέσου όρου εσόδων ανά επισκέπτη (19,7 ευρώ) που σήμερα είναι μόλις 6,1 ευρώ και με την καταπολέμηση της ανέξοδης χρήσης μέσω νέων υποδομών και λογισμικού χαμηλού κόστους, που θα τεθούν σε λειτουργία τον Απρίλιο του 2015.

Τα έσοδα από εισιτήρια αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 25% κατά τη διάρκεια του 2014, φθάνοντας τα 65 εκατομμύρια ευρώ (από 40 εκατομμύρια ευρώ το 2012). Το 2015, έχουμε την πρόθεση να αυξήσουμε περαιτέρω τις τιμές των εισιτηρίων κατά 50% με ελεύθερη είσοδο τις Κυριακές μία φορά το μήνα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού (εξάμηνη περίοδος) και δύο φορές το μήνα κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Τα έσοδα αναμένεται να αυξηθούν κατά 35 εκατομμύρια ευρώ και να φτάσουν τα 100 εκατομμύρια ευρώ (από 65 εκατομμύρια ευρώ το 2014) μέχρι τα τέλη του 2015 και πάνω από 130 εκατομμύρια ευρώ από το 2016 σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στη μελέτη McKinsey του 2012 (McKinsey [2012] Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων & Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠΑ), Στρατηγικός σχεδιασμός με στόχο την προώθηση και την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας).

Η εκτίμηση αυτή βασίζεται στην υλοποίηση των ακόλουθων δράσεων και τάσεων:

• Επέκταση των ωρών λειτουργίας των μουσείων και αρχαιολογικών χώρων (κατάσταση: ολοκληρώθηκε)
• Ηλεκτρονική έκδοση εισιτηρίων για τα 33 πιο δημοφιλή μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους (κατάσταση: ο διαγωνισμός θα πραγματοποιηθεί μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου, η πλήρης εφαρμογή τον Απρίλιο του 2015)
• Ανασχεδιασμός πολιτικής εισιτηρίων με βάση α. την κυκλοφορία, β. την πολιτιστική σημασία και γ. τον ευρωπαϊκό μέσο όρο εισιτηρίων (κατάσταση: η νέα πολιτική διάθεσης εισιτηρίων έχει ολοκληρωθεί και πρόκειται να εφαρμοστεί τον Απρίλιο του 2015)
• Επέκταση τουριστικών περιόδων, αναμενόμενη αύξηση των τουριστικών ροών

–      Προϊόντα: 96 εκατομμύρια ευρώ από 1 εκατομμύριο ευρώ, με την εισαγωγή νέων σειρών προϊόντων, τον εξορθολογισμό του κόστους παραγωγής εκμαγείων, τη δημιουργία ηλεκτρονικού καταστήματος και πλατφόρμας ηλεκτρονικής έκδοσης εισιτηρίων

–      Υπηρεσίες: 47 εκατομμύρια ευρώ από 3 εκατομμύρια ευρώ, με τη δημιουργία επιτόπιων ειδικών υπηρεσιών που θα βελτιώνουν την εμπειρία των επισκεπτών (δηλαδή υπηρεσίες ξενάγησης και συστήματα ακουστικής ξενάγησης)

–      Χορηγίες: 20 εκατομμύρια ευρώ από 3 εκατομμύρια ευρώ, με την εισαγωγή ενός συστήματος που θα επιτρέπει σε προγράμματα εταιρικής ευθύνης να ενσωματώνουν εύκολα πολιτιστικά προϊόντα και τοποθεσίες

–      Συνδρομές μελών: 19 εκατομμύρια ευρώ από 0, με τη θέσπιση καθεστώτων όπως η πρωτοβουλία «Υιοθετήστε ένα μουσείο», που έχουν σχεδιαστεί με βάση επιτυχή εγχώρια (π.χ. Εθνικό Θέατρο, Εθνική Λυρική Σκηνή, Φεστιβάλ Αθηνών) παραδείγματα και παραδείγματα από το εξωτερικό

Οι παραπάνω εκτιμήσεις αφορούν μόνο τα άμεσα οφέλη των δράσεων που σχετίζονται με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, δεδομένου ότι τα έργα βελτίωσης των υποδομών (επεμβάσεις σε μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους, κατασκευή/εκσυγχρονισμός των υποδομών μουσείων, εκθέσεις σε μουσεία και σύγχρονες πολιτιστικές εκδηλώσεις) δεν έχουν ληφθεί υπόψη. Σε μια μελέτη της Deloitte (Απρίλιος 2014), η οποία χρηματοδοτήθηκε από το ΕΣΠΑ 2007-2014, υπολογίστηκε ότι το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα του πολιτισμού για την ελληνική οικονομία είναι 3,44 και αυτό συνιστά μόνο ένα μικρό μέρος από τις οικονομικές επιπτώσεις που δημιουργούνται από τη συνολική λειτουργία των πολιτιστικών φορέων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι δημόσιες επενδύσεις που αφορούν τον πολιτισμό, συνδέονται στενά με τις οικονομικές δραστηριότητες που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τον τουρισμό. Τα αποτελέσματα που υπολογίζονται από τη μελέτη, αποτελούν μέρος των συνολικών αποτελεσμάτων και αφορούν την οικονομική δραστηριότητα που παράγεται από τους επισκέπτες στις τοπικές τουριστικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων, ενδεικτικά: των επιχειρήσεων που παρέχουν στέγη, τροφή και υπηρεσίες μεταφορών καθώς και των επιχειρήσεων λιανικής πώλησης.

Γράφημα 1:    Η εφαρμογή του σχεδίου αξιοποίησης πολιτιστικής κληρονομιάς μπορεί να συνεισφέρει περισσότερα από 300 εκατομμύρια ευρώ κατά τα επόμενα έτη

Ετήσια έσοδα που προέρχονται από την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς (εκατομμύρια ευρώ)

2011          Σε 2,5 έτη – 2014         Σε 5 έτη – 2017

Εισιτήρια

Προϊόντα

Υπηρεσίες

Συνδρομές μελών

Χορηγίες

Ετήσια έσοδα

Γράφημα_1: Πηγή: McKinsey (2012) ΤΑΠΑ, Στρατηγικός σχεδιασμός με στόχο την προώθηση και την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας

Δ. Νέες πρωτοβουλίες και πηγές δημοσιονομικής εξοικονόμησης που δεν περιλαμβάνονται στο σχέδιο του προϋπολογισμού για 2015 και δεν έχουν ποσοτικοποιηθεί ακόμη

Παρακάτω, θα συνεχίσουμε με πρωτοβουλίες που θα συρρικνώσουν περαιτέρω την αντίληψη περί ελλείμματος. Τις αφήσαμε τελευταίες στη σειρά των προτάσεών μας για πρακτικούς λόγους, καθώς δεν είναι εύκολο να προσδιοριστούν ποσοτικά όπως οι προηγούμενες.

1. Λοταρία ΦΠΑ. Με βάση τις ευρωπαϊκές και διεθνείς βέλτιστες πρακτικές και αντλώντας από την τεχνική βοήθεια που προσφέρεται από άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, σκοπεύουμε να εργαστούμε εντατικά για την ανάπτυξη και την εφαρμογή μέχρι το 2015 ενός συστήματος λοταρίας ΦΠΑ, προκειμένου να ενισχύσουμε την συλλογή αποδείξεων από τους φορολογούμενους. Θεωρούμε ότι αυτό αποτελεί σημαντικό όπλο για την αντιμετώπιση της απάτης και της φοροδιαφυγής σε θέματα ΦΠΑ και την αύξηση της συμμόρφωσης, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο σημαντικά τα δημόσια έσοδα. Ως ένδειξη των πιθανών επιπτώσεων της εν λόγω πρωτοβουλίας, παρακαλούμε σημειώστε ότι η υλοποίηση παρόμοιας πρωτοβουλίας στην Πορτογαλία (μια οικονομία με μέγεθος συγκρίσιμο με την ελληνική οικονομία) υπολογίζεται από τη φορολογική διοίκηση της Πορτογαλίας ότι έχει αποδώσει 800 εκατομμύρια ευρώ επιπλέον έσοδα από τον ΦΠΑ σε μισό έτος! Σύμφωνα με τη συγκριτική εμπειρία, το σύστημα λοταρίας θα έχει επίσης μεγάλη σημασία στην περαιτέρω μείωση του ελλείμματος στο ΦΠΑ. Για παράδειγμα, η εφαρμογή ενός παρόμοιου καθεστώτος στη Μάλτα επέφερε μείωση του εκτιμώμενου ελλείμματος ΦΠΑ από 1,1% του ΑΕΠ το 2000 σε μόλις 0,3% του ΑΕΠ το 2011.

Παρακαλούμε ανατρέξτε στο μέρος Α: «Νέα δημοσιονομικά μέτρα και περαιτέρω ποσοτικοποίηση».

2. Εισόδημα από γεωργική εκμετάλλευση. Ενδέχεται να υπάρχει μια κρυφή πηγή φορολογικών εσόδων από τα άτομα που δηλώνουν αγρότες ενώ δεν είναι, απολαμβάνοντας με αυτόν τον τρόπο το χαμηλότερο συντελεστή φορολογίας για τους αγρότες. Αν και αυτό ενδέχεται να μην αποδειχθεί τεράστια πηγή εσόδων, αξίζει να επιδιωχθεί. Αντιλαμβανόμαστε ότι τα στοιχεία των δηλώσεων ατομικών εισοδημάτων του 2014 δείχνουν μια σημαντική αύξηση των εισοδημάτων από γεωργική εκμετάλλευση, ύψους επιπλέον 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ έναντι του 2013. Ενώ ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος περιλαμβάνει έναν πολύ αυστηρό ορισμό του εισοδήματος από γεωργική εκμετάλλευση (άρθρο 21 παρ. 3) ακόμη και σε σχέση με τους κανονισμούς της ΕΕ, θα πρέπει να αξιολογήσουμε επειγόντως τους πιθανούς παράγοντες που συμβάλλουν στην εν λόγω αύξηση. Ειδικότερα, η Γενική Γραμματεία Δημόσιων Εσόδων (ΓΓΔΕ) θα εργαστεί εντατικά με τις υπηρεσίες του Υπουργείου Γεωργίας ώστε να διασταυρώσει τα διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με τις καλλιεργούμενες εκτάσεις και τις πληροφορίες αναγνώρισης για τους αγρότες. Αυτή η διασταύρωση θα απαιτήσει περίπου δύο εβδομάδες. Τυχόν διαφορές που θα προκύψουν από αυτή τη διασταύρωση, θα οδηγήσουν σε βελτιωμένους φορολογικούς ελέγχους και κυρώσεις όσον αφορά την εφαρμογή του Κώδικα Φορολογικής Δικονομίας.
3. Φόροι καπνού. Ενώ μια σειρά από μελέτες δείχνουν ότι οι φορολογικοί συντελεστές για τον καπνό στην Ελλάδα έχουν σήμερα φτάσει στις ανώτατες δυνατές τιμές τους, σχεδιάζουμε να επανεξετάσουμε τη δομή αυτών των φόρων με στόχο την άμεση επισήμανση και την εξάλειψη των δυνητικών στρεβλώσεων που έχουν αρνητικές συνέπειες για τα δημόσια έσοδα.

Παρακαλούμε ανατρέξτε στο μέρος Α: «Νέα δημοσιονομικά μέτρα και περαιτέρω ποσοτικοποίηση».

4. Πρόσθετα φορολογικά έσοδα. Πρόσθετα φορολογικά έσοδα από την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης των φορολογικών κινήτρων και την ένταξή τους στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (Σεπτέμβριος, διαρθρωτικό ορόσημο)
5. Κέρδη από φορολογική διοίκηση. Με την επέκταση των ηλεκτρονικών κατασχέσεων μεγάλων οφειλετών το 2015, την εισαγωγή των περιπτώσεων τύπου «carousel» ΦΠΑ, καθώς και τη διεύρυνση του ορισμού της φορολογικής απάτης/φοροδιαφυγής με αλλαγές του Κώδικα Φορολογικής Δικονομίας (Σεπτέμβριος, διαρθρωτικό ορόσημο).
6. Εξοικονόμηση από την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων του συνταξιοδοτικού συστήματος 2010 (νόμοι 3865/2010 και 3863/2010), από την 1.1.2015.

Παρακαλούμε ανατρέξτε στο μέρος Α: «Νέα δημοσιονομικά μέτρα και περαιτέρω ποσοτικοποίηση».

7. Επιπτώσεις της βελτιωμένης ρευστότητας του ιδιωτικού τομέα στα ποσοστά είσπραξης φόρων. Η οικονομική ανάκαμψη και η χαλάρωση των πιστωτικών συνθηκών για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά την περίοδο 2015-16 μετά την εξέταση της ποιότητας του ενεργητικού του χρηματοπιστωτικού τομέα, είναι πιθανόν να έχει θετικό αντίκτυπο στα ποσοστά είσπραξης των φόρων, γεγονός το οποίο δεν έχει ληφθεί υπόψη στις τρέχουσες προβλέψεις.

3) Μέτρα για την αύξηση της συμμόρφωσης και της επιβολής σε θέματα ΦΠΑ

Έχουμε δεσμευτεί να εφαρμόσουμε ένα ευρύ φάσμα μέτρων για την αύξηση της συμμόρφωσης και της επιβολής σε θέματα ΦΠΑ και συνεπώς, για την περαιτέρω αντιμετώπιση του ελλείμματος ΦΠΑ, όπως:

1. Μέτρα για τον εκσυγχρονισμό των αρμόδιων για τον ΦΠΑ διοικήσεων:
2. Στον τομέα του αριθμού μητρώου ΦΠΑ, της εγγραφής σε μητρώα ΦΠΑ και της διαγραφής από τα μητρώα ΦΠΑ:

• Βελτίωση της ποιότητας των διαθέσιμων πληροφοριών σε ξένες γλώσσες σχετικά με τις απαιτήσεις και τη διαδικασία εγγραφής σε μητρώα ΦΠΑ,
• Συστηματική διασταύρωση των αιτήσεων εγγραφής έναντι άλλων πηγών δεδομένων (π.χ. μητρώο εταιρειών και εσωτερικές βάσεις δεδομένων),
• Ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης διαδικασίας για την εγγραφή στα μητρώα, ιδίως μέσω της εφαρμογής των προγραμμάτων παρακολούθησης μετά την εγγραφή για επικίνδυνους εμπόρους και αποτελεσματικές διαδικασίες διαγραφής για αφανείς επιτηδευματίες,
• Βελτίωση της ποιότητας και τακτική ενημέρωση των στοιχείων που περιέχονται στο σύστημα VIES. Με βάση την νομοθεσία που θεσπίστηκε τον Αύγουστο του 2014, το σύστημα μητρώου ΦΠΑ βρίσκεται στο στάδιο της εκκαθάρισης ανενεργών εταιρειών. Από τις αρχές του 2015, θα εφαρμοστεί πλήρως το νέο νομικό πλαίσιο προκειμένου να διευκολύνει τη διαγραφή από τα μητρώα για τους σκοπούς του ΦΠΑ σε περίπτωση φοροδιαφυγής.

2. Στο τομέα των τελωνείων έναντι του ΦΠΑ:

• Διασφάλιση ότι όλες οι πληροφορίες σχετικά με μια συναλλαγή για τελωνειακούς σκοπούς μεταδίδονται στις αρμόδιες για το ΦΠΑ διοικήσεις.

3. Στον τομέα της επιστροφής ΦΠΑ:

• Διασφάλιση μιας πρότυπης ισχύουσας περιόδου για την επιστροφή του ΦΠΑ, προκειμένου να επιτευχθεί τελικά επιστροφή σε περίοδο 30-45 ημερών.

Επιπλέον, έχει δημιουργηθεί ένα σύστημα ελέγχου βάσει κινδύνων προκειμένου να επιτρέψει στις επιχειρήσεις με πλήρως συμβατό ιστορικό υποβολής και πληρωμών να λαμβάνουν άμεσα τις επιστροφές. Η απόφαση της ΓΓΔΕ που παρέχει μια «πράσινη λίστα» των εταιρειών αυτών, εκδόθηκε νωρίτερα μέσα στον Νοέμβριο 2014. Στις αρχές του 2015, το σύστημα θα βελτιωθεί περαιτέρω, σε συνεννόηση με την τεχνική βοήθεια των ΕΚ/ΕΚΤ/ΔΝΤ.

4. Στον τομέα των ελέγχων και ερευνών σε θέματα ΦΠΑ:

• Διασφάλισης της καθολικής εφαρμογής μιας στρατηγικής βάσει κινδύνου για την επιλογή των φορολογουμένων που θα ελεγχθούν,
• Λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων για την προώθηση του ηλεκτρονικού ελέγχου,

Σε αυτό το πνεύμα, μια πλήρως αφιερωμένη μονάδα καταπολέμησης της απάτης σε θέματα ΦΠΑ έχει ήδη δημιουργηθεί στη μονάδα φορολογικών ερευνών της ΓΓΔΕ. Τις τελευταίες εβδομάδες, το προσωπικό της εν λόγω μονάδας έλαβε ολοκληρωμένη εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένου ενός πιλοτικού προγράμματος με την υποστήριξη της τεχνικής βοήθειας από τη βελγική φορολογική διοίκηση. Ενώ τα συμπεράσματα του εν λόγω έργου θα παρουσιαστούν στα μέσα Δεκεμβρίου, έχουν ήδη εντοπιστεί δέκα πιθανές περιπτώσεις απάτης τύπου «carousel», οι οποίες σήμερα βρίσκονται στο στάδιο του ελέγχου. Στις αρχές του 2015, η μονάδα καταπολέμησης της απάτης σε θέματα ΦΠΑ θα ενισχυθεί περαιτέρω.

Θεσπίζουμε, επίσης, μια κεντρική βάση δεδομένων παρακολούθησης ΦΠΑ, διασταυρωτικούς ελέγχους για συναλλαγές Β2Β και λιανικές πωλήσεις σε τριμηνιαία βάση και εξετάζουμε επίσης την εφαρμογή ενός συστήματος λοταρίας ΦΠΑ με βάση το πορτογαλικό μοντέλο, προκειμένου να αυξηθεί περαιτέρω η συμμόρφωση σε θέματα ΦΠΑ.

5. Στον τομέα της επίλυσης φορολογικών διαφορών:

• Εξέταση της εφαρμογής της προαιρετικής διαδικασίας διαιτησίας μετά το στάδιο της εσωτερικής επίλυσης διαφορών, προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι δικαστικές προσφυγές.

6. Στον τομέα της συνεχούς αξιολόγησης της συμμόρφωσης σε θέματα ΦΠΑ:

• Αξιολόγηση σε τακτική βάση της αποτελεσματικότητας των μέτρων που εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση της απάτης και της φοροδιαφυγής ΦΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης του ελλείμματος ΦΠΑ με την πάροδο του χρόνου.

1. Μέτρα για την ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης χρήσης των βελτιωμένων δυνατοτήτων που προσφέρονται από τον κανονισμό 904/2010, όπως:
2. Διασφάλιση ταχύτερης απάντησης σε αιτήματα για πληροφορίες,
3. Παροχή ανατροφοδότησης, αυθόρμητα ή κατόπιν αιτήματος,
4. Προώθηση της συμμετοχής σε διοικητικές έρευνες,
5. Δέσμευση για εκτεταμένη χρήση πολυμερών ελέγχων,
6. Περαιτέρω ανάπτυξη κοινών ελέγχων,
7. Εφαρμογή κοινής ανάλυσης κινδύνων και αποτελεσματικός μηχανισμός ανατροφοδότησης εντός του Eurofisc,
8. Παροχή περισσότερων πόρων για έρευνες, ελέγχους και αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών.

iii. Σκληρότερη στάση κατά της φοροδιαφυγής και ενίσχυση της εφαρμογής της νομοθεσίας σε εθνικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής χρήσης των νέων εργαλείων κατά της φοροδιαφυγής ΦΠΑ, όπως:

1. Ο μηχανισμός γρήγορης αντίδρασης που εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούνιο του 2013, προκειμένου να καταστεί δυνατή η λήψη άμεσων μέτρων σε περίπτωση αιφνίδιας και μαζικής απάτης σε θέματα ΦΠΑ,
2. Ο μηχανισμός αντιστροφής της επιβάρυνσης, συμπεριλαμβανομένης προσωρινής αντιστροφής της υποχρέωσης για καταβολή του ΦΠΑ από τον προμηθευτή προς τον πελάτη, με στόχο το κλείσιμο συστημάτων τύπου «carousel» και άλλα είδη απάτης σε σχέση με τον ΦΠΑ.

1. Μια δέσμη μέτρων απλούστευσης, όπως:
2. Μέτρα που διευκολύνουν την ηλεκτρονική τιμολόγηση, τα οποία συμπεριλαμβάνονται στη νέα νομοθεσία σχετικά με το λογιστικό νόμο (νόμος 4308/2014), η οποία εκπονήθηκε σε στενή συνεργασία με την τεχνική βοήθεια των ΕΚ/ΕΚΤ/ΔΝΤ και θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2015,
3. Ειδικές διατάξεις για μικρές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένης τόσο της εφαρμογής ενός κατώτατου ορίου ΦΠΑ ύψους 10.000 ευρώ την 1^η Ιανουαρίου 2015, όπως νομοθετήθηκε τον Αύγουστο το 2014, καθώς και μιας σοβαρής εξέτασης για μια άμεση σημαντική αύξηση του εν λόγω κατώτατου ορίου.

3. Απλοποιημένη δήλωση ΦΠΑ, η οποία συντάχθηκε σε συνεργασία με την τεχνική βοήθεια των ΕΚ/ΕΚΤ/ΔΝΤ και βρίσκεται σε ισχύ από τον Αύγουστο του 2014.
4. Εισαγωγή ενός συστήματος λογιστικής σε ταμειακή βάση για επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών έως 500.000 ευρώ ανά έτος (σε ισχύ από τον Οκτώβριο του 2014), το οποίο θα επεκταθεί έως τα 2 εκατομμύρια ευρώ ανά έτος (από τον Ιανουάριο του 2015).
5. Για τους συντελεστές ΦΠΑ στα νησιά, το άρθρο 109 της οδηγίας ΦΠΑ (2006/112/ΕΚ) περιλαμβάνει μια σειρά από μεταβατικές διατάξεις μέχρι την έγκριση των οριστικών ρυθμίσεων ΦΠΑ. Η εφαρμογή συντελεστών χαμηλότερων έως και 30% από τους κανονικούς συντελεστές στο Βόρειο και το Νότιο Αιγαίο βασίζεται στο άρθρο 120 της οδηγίας ΦΠΑ και αποτελεί σαφώς μέρος αυτών των μεταβατικών ρυθμίσεων. Υπό το πρίσμα αυτό, θα επανεξετάσουμε αυτά τα ειδικά καθεστώτα στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής μεταρρύθμισης του ΦΠΑ εντός του χρονοδιαγράμματος που ακολουθείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σημειώνουμε εν προκειμένω ότι η συζήτηση για τη μεταρρύθμιση του ΦΠΑ βρίσκεται σήμερα σε εξέλιξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως εκφράζεται, για παράδειγμα, στις ιδέες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με το πώς να εξασφαλιστεί ένα απλούστερο και πιο αποτελεσματικό σύστημα ΦΠΑ, που δημοσιεύθηκαν στις 30 Οκτωβρίου 2014.

Μέρος Γ

Μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος

Μελετήσαμε διεξοδικά το εκτενές έγγραφο σας σχετικά με το πώς να μεταρρυθμίσουμε το ελληνικό συνταξιοδοτικό σύστημα. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών, το Υπουργείο Εργασίας έχει εργαστεί εποικοδομητικά μαζί σας για να αντιμετωπίσει ένα κατακερματισμένο συνταξιοδοτικό σύστημα, όπως αυτό δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια δεκαετιών. Εκτιμούμε το γεγονός ότι αναγνωρίζετε τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει και οι οποίες έχουν αντιμετωπίσει σε μεγάλο βαθμό τις μακροπρόθεσμες ανισορροπίες. Επιπλέον, μοιραζόμαστε το όραμα για ένα διαφανές, αναλογιστικά δίκαιο και εκσυγχρονισμένο ελληνικό συνταξιοδοτικό σύστημα, το οποίο θα πρέπει να απαλλαχθεί από στρεβλώσεις και ανισότητες. Συμμεριζόμαστε το όραμα για περαιτέρω βελτίωση των συνταξιοδοτικών ταμείων αυξάνοντας την αποδοτικότητα και για περαιτέρω βελτίωση του σχεδιασμού, παρέχοντας κίνητρα στο εργατικό δυναμικό ώστε να παραμείνει και καταβάλλει τις εισφορές του. Η αντιμετώπιση βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων ανισορροπιών θα σταθεροποιήσει περαιτέρω το συνταξιοδοτικό μας σύστημα από φορολογική σκοπιά και αυτό είναι, πράγματι, κρίσιμο σήμερα.

Σε αυτό το κοινό όραμα, η ανάλυση σας είναι πολύ περιεκτική και αποτελεί ισχυρό εργαλείο που βοηθά στο σχεδιασμό των επόμενων βημάτων της μεταρρύθμισης. Υπάρχουν όμως μερικά θέματα τα οποία, αν ληφθούν υπόψη, θα βοηθήσουν στην καθοδήγηση του σχεδιασμού της πολιτικής για την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων.

α.   Απαιτούνται επίσης υψηλότερες επιδοτήσεις στο συνταξιοδοτικό σύστημα λόγω των δυσμενών προβλεπόμενων δημογραφικών τάσεων .την ελληνικού πληθυσμού και όχι μόνο λόγω των ελλείψεων της πολιτικής κατά τα προηγούμενα έτη.

β.   Μπορεί να συζητηθεί το κατά πόσον οι μεσοπρόθεσμες προβλέψεις λαμβάνουν επαρκώς υπόψη: α) τη βελτίωση των μακροοικονομικών προοπτικών σε σύγκριση με τα στοιχεία 2012-2013, τα οποία αντιστοιχούν στο χαμηλότερο σημείο της ύφεσης, β) την προσαρμογή που έχουν βιώσει οι συντάξεις τα τελευταία 4 έτη. Οι μακροπρόθεσμες προοπτικές του συνταξιοδοτικού μας συστήματος φαίνεται να υποστηρίζουν το εν λόγω επιχείρημα.

γ.   Η προοδευτικότητα αποτελεί βασική αρχή στις συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις όλων των σύγχρονων κοινωνιών και, στην περίπτωσή μας, πολλά έχουν γίνει σε συνεργασία με τους εμπειρογνώμονες σας.

Παρά τα παραπάνω επιχειρήματα, η στρατηγική ευθυγράμμιση μας αποδεικνύεται από τα μέτρα που έχουμε εφαρμόσει ως αποτέλεσμα της συνεργασίας μας, καθώς και από πρόσθετες πρωτοβουλίες που αναλάβαμε στο Υπουργείο Εργασίας, όπως:

1. Σχεδιασμός και εφαρμογή των συστημάτων «ΗΛΙΟΣ» και «ΑΡΙΑΔΝΗ», που ρίχνουν φως στις δυσκολίες του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και παρέχουν πλήρη διαφάνεια.
2. Θεσμοθέτηση της υποχρέωσης μηνιαίας υποβολής ΑΠΔ.

iii.     Ενοποίηση των εισφορών προς τα επικουρικά ταμεία.

1. Θέσπιση μηνιαίας διασταύρωσης των εισφορών που δηλώνονται μέσω ΑΠΔ και των καταβεβλημένων εισφορών.
2. Αυτόματος συμψηφισμός εισφορών και επιστροφών φόρων.

40. Η ολοκλήρωση του 50% της κωδικοποίησης της νομοθεσίας κοινωνικής ασφάλισης (περίπου 40.000 σελίδες και 8.000 νόμοι και παράγωγο δίκαιο), καθώς και η ολοκλήρωση, τον Νοέμβριο του 2015, ενός νέου κώδικα με απλές και ενοποιημένες διατάξεις.

vii.    Αυτόματος συμψηφισμός εισφορών και πληρωμών (δηλώσεις εισοδήματος, ΦΠΑ, κ.λπ.) ή ευρωπαϊκών ενισχύσεων (π.χ. ΟΠΕΚΕΠΕ).

viii.  Διασταύρωση για τον εντοπισμό συνταξιούχων που συνεχίζουν να εργάζονται, ix. Διασταύρωση, προκειμένου να επικυρωθεί η καταβολή των οικογενειακών επιδομάτων και πλήρης εφαρμογή της κατάργησης των συντάξεων σε μέλη της οικογένειας μετά από 3 έτη από το θάνατο του συνταξιούχου, όπως έχει εξηγηθεί και υπολογίζεται σε σχετικό ενημερωτικό σημείωμα.

Χαιρετίζουμε την κοινή στρατηγική προσέγγισή μας και επιβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας στους ακόλουθους κύριους στρατηγικούς στόχους, όπως συμφωνήθηκαν στην προηγούμενη αξιολόγηση:

(i)      Μείωση διοικητικού κόστους και κατακερματισμού.

(ii)     Βελτίωση αυτάρκειας των ενοποιημένων συνταξιοδοτικών ταμείων με την αύξηση της αποδοτικότητας και τη μείωση της εξάρτησης από κρατικές μεταβιβάσεις.

(iii)   Βελτίωση του σχεδιασμού του συνταξιοδοτικού συστήματος προκειμένου να ενισχυθεί η αναλογιστική δικαιοσύνη και ουδετερότητα και παροχή κινήτρων στο εργατικό δυναμικό ώστε να καταβάλλει τις εισφορές του και να συμμετέχει.

Η δέσμευσή μας για την επίτευξη των τριών στόχων αποδεικνύεται από μια σειρά πρωτοβουλιών που έχουμε αναλάβει. Η επιτυχής εφαρμογή του KEAO αποτελεί βασικό παράδειγμα. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική μεταρρύθμιση προς την κατεύθυνση της ενοποίησης των συνταξιοδοτικών ταμείων, τη μείωση του διοικητικού κόστους και τη βελτίωση της αποδοτικότητας. Με βάση την επιτυχία του KEAO και το γεγονός ότι οι εισφορές θα εισπράττονται από τη φορολογική διοίκηση σε 30 μήνες, προτείνουμε τη δημιουργία εθνικού κέντρου για την απόδοση συντάξεων, με την ονομασία «Άτλας», όπως παρουσιάστηκε κατά την τελευταία μας συνάντηση. Πιστεύουμε ότι ο συνδυασμός της ενοποίησης εισφορών στις φορολογικές αρχές και της δημιουργίας του «Άτλαντα» είναι ο πιο γρήγορος τρόπος προκειμένου να επιτευχθεί μια πραγματική ενοποίηση για τις δύο κύριες λειτουργίες του συνταξιοδοτικού συστήματος. Ως εκ τούτου, προτείνουμε το υβριδικό μοντέλο (σενάριο 3 της μελέτης του ΚΕΠΕ).

Αν και πιστεύουμε ότι το σενάριο μεταφοράς όλων των κεφαλαίων στο ΙΚΑ (σενάριο 1 στη μελέτη του ΚΕΠΕ) έχει πλεονεκτήματα, η βαθιά κατανόηση της ελληνικής πραγματικότητας μάς οδηγεί στο συμπέρασμα ότι καλύτερα και ταχύτερα αποτελέσματα θα επιτευχθούν με ένα υβριδικό μοντέλο, το οποίο θα ενοποιεί όλες τις βασικές λειτουργίες σε οριζόντιες δομές. Αυτή η επιλογή αποφεύγει τις δυσκολίες ενός εναλλακτικού τεράστιου έργου εξυγίανσης που θα έπρεπε να είναι σε θέση να διατηρήσει για κάποιο χρονικό διάστημα τα σημερινά ταμεία ως ξεχωριστούς υπό-τομείς. Όπως προαναφέραμε, όλες οι πρωτοβουλίες για διοικητικές βελτιώσεις και ενοποιήσεις θα νομοθετηθούν τον Δεκέμβριο του 2014.

Συμφωνούμε ότι η εναρμόνιση των διαδικασιών εισφορών και καταβολής επιδομάτων και των κανόνων λειτουργίας των ταμείων, έχει μεγάλη σημασία. Ως εκ τούτου, η ελληνική κυβέρνηση έχει δημιουργήσει ένα εναρμονισμένο περιβάλλον για τους κανόνες επιδομάτων που θα τεθεί σε ισχύ από το 2015, σύμφωνα με το νόμο 3863/2010. Η ενοποίηση της υποβολής, της καταβολής και της είσπραξης των εισφορών και φόρων κοινωνικής ασφάλισης είναι ένα έργο σε εξέλιξη που υποστηρίζεται πλήρως από την κυβέρνηση. Προτείνουμε η εναρμόνιση των εισφορών να αποτελέσει μέρος αυτού του έργου.

Συμφωνούμε, επί της αρχής, με την εισαγωγή ενός νέου συστήματος εναρμονισμένων εισφορών βασιζόμενο στα πραγματικά εισοδήματα για τους αυτοαπασχολούμενους, το οποίο θα αντικαταστήσει την τρέχουσα βάση του τεκμαρτού εισοδήματος. Με βάση το ισχύον χρονοδιάγραμμα, προτείνουμε ο σχεδιασμός του νέου εναρμονισμένου συστήματος να ξεκινήσει μετά την ολοκλήρωση της μελέτης επιχειρηματικής περίπτωσης, καθώς τα δεδομένα και τα αποτελέσματα θα είναι σημαντικά. Συμφωνούμε ότι η βάση εναρμονισμένων εισφορών θα πρέπει να είναι σε ισχύ τον Δεκέμβριο του 2016 και σε πλήρη λειτουργία από τον Ιούλιο 2017, παρέχοντας και διασφαλίζοντας την επάρκεια μετρητών των ταμείων. Το νέο σύστημα θα αντιμετωπίσει όλα τα θέματα που αφορούν τις εισφορές, όπως αναφέρθηκε στο έγγραφό σας. Είμαστε έτοιμοι να νομοθετήσουμε τις αρχές της εν λόγω μεταρρύθμισης τον Δεκέμβριο του 2014. Λαμβάνοντας υπόψη αυτή την ευκαιρία, θα θέλαμε να τονίσουμε τη δέσμευσή μας στο έργο ενημερώνοντας σας ότι, στο πλαίσιο του έργου «Άτλας», αυτή τη στιγμή εργαζόμαστε για την εφαρμογή ενός κεντρικού μητρώου ασφαλισμένων που καταβάλλουν εισφορές το οποίο θα είναι έτοιμο το δεύτερο τρίμηνο του 2015, έξι μήνες πριν από το αρχικό σχέδιο. Συμφωνούμε επίσης να καταργήσουμε τα προνόμια που επιτρέπουν την πρόωρη συνταξιοδότηση, υπό την προϋπόθεση ότι θα προβλέπουμε μια μικρή μεταβατική περίοδο για τους εργαζόμενους με ώριμα συνταξιοδοτικά δικαιώματα. Η διάρκεια της περιόδου και η ωριμότητα των δικαιωμάτων θα μπορούσε να συμφωνηθεί γρήγορα σε τεχνικό επίπεδο. Επιπλέον, ο κατάλογος των επικίνδυνων επαγγελμάτων που είναι επιλέξιμα για πρόωρη συνταξιοδότηση, καθώς και των εναλλακτικών οδών για συνταξιοδότηση θα μπορούσε να βελτιωθεί περαιτέρω (βλέπε παρακάτω).

Επιπλέον, έχουμε προτείνει την αναβολή της αύξησης των συντάξεων έως την 01/01/2018. Συμπεριλάβαμε τις εξοικονομήσεις που προκύπτουν από την εν λόγω πρωτοβουλία στο μέρος 1. Πιστεύουμε ότι οι κανόνες αξιοποίησης προηγούμενων εισφορών για ανταποδοτικές συντάξεις θα μπορούσαν να συζητηθούν σε μεταγενέστερο στάδιο. Οι κανόνες για την αξιοποίηση πρέπει να περιορίζονται κυρίως στις παρατηρούμενες αυξήσεις στο μέσο μισθό που θα συμβάλει στη διατήρηση του βιοτικού επιπέδου.

Επιπλέον, μέσω της κωδικοποίησης της νομοθεσίας κοινωνικής ασφάλισης μέχρι τον Νοέμβριο του 2015, θα έχουμε μια ενοποιημένη, απλή και ορθολογική συλλογή νόμων για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.

Η επανεξέταση και ο εξορθολογισμός του συστήματος ελάχιστων, βασικών και ειδικών συντάξεων, τόσο των παλαιών όσο και των νέων συνταξιοδοτικών συστημάτων, λαμβάνοντας υπόψη τις μισθολογικές εξελίξεις και τα κίνητρα για εργασία και καταβολή εισφορών, είναι ένα θέμα στο οποίο μοιραζόμαστε πολλές κοινές ιδέες. Συμφωνούμε να επικεντρωθούμε στην εξάλειψη των παραμέτρων που μπορούν να δημιουργήσουν άδικη μεταχείριση και αντικίνητρα για εργασία και καταβολή εισφορών, όπως περιγράφεται στο έγγραφο που αναλύεται η θέση σας. Πιο συγκεκριμένα, συμφωνούμε:

• Να προχωρήσουμε προς έναν σαφή διαχωρισμό μεταξύ των στοιχείων ασφάλισης και πρόνοιας του πλαισίου στήριξης του εισοδήματος των ηλικιωμένων. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση και την αξιολόγηση του πιλοτικού EKE, θα μπορούσαμε να μελετήσουμε νέες απαιτήσεις για τη χορήγηση βασικών επιδομάτων για όσους έχουν γεννηθεί μετά την 01/01/1975 και δεν έχουν επαρκές ιστορικό εισφορών (κάτω των 15 ετών). Στη συνέχεια, θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε προς την κατεύθυνση μιας ενδεχόμενης εναρμόνισης με το σύστημα εγγυημένου κατώτατου εισοδήματος και τη μεταφορά των πληρωμών στον κρατικό προϋπολογισμό, όπως προτείνεται.
• Για όσους έχουν γεννηθεί μετά την 01/01/1975 και έχουν ανταποδοτικό ιστορικό άνω των 15 ετών και λιγότερο των 20, οι παροχές θα συνδεθούν με τις εισφορές τους. Είμαστε έτοιμοι να νομοθετήσουμε επί αυτού τον Δεκέμβριο του 2014.
• Να επανασχεδιάσουμε τα δικαιώματα για τις βασικές συντάξεις πάνω από το ανταποδοτικό ελάχιστο (15 ετών), ώστε να παρέχουμε επαρκή κίνητρα για την καταβολή εισφορών και τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, ειδικά στο κάτω άκρο της κατανομής του εισοδήματος. Η πρότασή μας είναι να διευρύνουμε τη βάση εισφορών κοινωνικής ασφάλισης των ταμείων, με μια μεταβατική αύξηση του σημερινού (4.500) ελάχιστου αριθμού ημερομισθίων στις 6.000 για τους νεοεισερχόμενους στο συνταξιοδοτικό σύστημα, που γεννήθηκαν μετά την 01.01.1975. Είμαστε έτοιμοι να νομοθετήσουμε επί αυτού τον Δεκέμβριο του 2014.
• Να επανεξετάσουμε και να επανασχεδιάσουμε το πλαίσιο του ΕΚΑΣ και να προχωρήσουμε στην αποκατάσταση του. Συγκεκριμένα, σκοπεύουμε το ΕΚΑΣ να είναι μια διαφανής, δίκαιη και μετρήσιμη μεταφορά εισοδήματος για την υποστήριξη των χαμηλοσυνταξιούχων, το οποίο θα προέρχεται από το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, αντί του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Η αναλογιστική μελέτη θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2015 και θα επιτρέψει την εξέταση της δημόσιας πολιτικής για να καθορίσει τους όρους και τις προϋποθέσεις ώστε το ΕΚΑΣ να διανεμηθεί με στοχοθετημένο και δίκαιο τρόπο, προκειμένου να αποφευχθούν οι αδικίες και οι ανισότητες του παρελθόντος. Πρέπει να γίνει σαφές ότι πρόθεση είναι ο εξορθολογισμός και η ευθυγράμμιση του ΕΚΑΣ προκειμένου να στηρίξει πραγματικά χαμηλοσυνταξιούχους και όχι η κατάργηση του. Είμαστε έτοιμοι να νομοθετήσουμε επί αυτού τον Απρίλιο του 2015.
• Να παρέχουμε κίνητρα για την καταβολή εισφορών και να εξαλείψουμε τις ανισορροπίες στο σύστημα. Το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο προβλέπει ευνοϊκά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης ή/και μικρότερο χρονικό διάστημα ασφάλισης για ειδικές κατηγορίες ασφαλισμένων (τα λεγόμενα ευγενή ΤΚΑ, πλαίσια οικογενειακής προστασίας, βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, καθώς και συγκεκριμένα επαγγέλματα ειδικού προφίλ), σε σύγκριση με το υπόλοιπο του ασφαλισμένου πληθυσμού. Για όλες τις παραπάνω κατηγορίες, προτείνεται η σταδιακή και μεταβατική εξάλειψη των ευνοϊκών ορίων ηλικίας και η ευθυγράμμισή τους με τα γενικά όρια συνταξιοδότησης (62-67), με καταληκτική ημερομηνία την 01/01/2019. Για όσους θα συνταξιοδοτηθούν το 2019, προτείνουμε μια επέκταση του ορίου ηλικίας κατά 2 έτη και για όσους θα συνταξιοδοτηθούν το 2020 μια επέκταση του ορίου ηλικίας κατά 4 έτη. Είμαστε έτοιμοι να νομοθετήσουμε επί αυτού τον Δεκέμβριο του 2014.

Μέρος Δ

Βασικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων

Το Υπουργείο Ανάπτυξης προχωρεί ενεργά σε μια σειρά από μέτωπα για την εκπλήρωση των διαρθρωτικών σημείων αναφοράς και την προώθηση της ανταγωνιστικότητας και της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης. Παρακάτω, περιγράφουμε τις δράσεις και τα χρονοδιαγράμματα μας σε μια σειρά από μέτωπα: εξωδικαστικές διαδικασίες, πτωχεύσεις, εκκρεμείς υποθέσεις που αφορούν το νόμο 3869/2010, σύνδικος πτώχευσης, μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων, εργαλειοθήκες του ΟΟΣΑ, διοικητικός φόρτος, χορήγηση αδειών, κ.λπ. Όσον αφορά τις εργασίες σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις, δεσμευόμαστε στην περαιτέρω προώθηση κατά τη διάρκεια του 2015, του συνόλου των μελετών και σε άλλους τομείς πέραν των ήδη συμφωνημένων εργαλειοθηκών του ΟΟΣΑ. Είμαστε σε επαφή με τις τεχνικές ομάδες και αναφορικά με μια σειρά από άλλα μέτωπα.

Α. Εξωδικαστικές διαδικασίες

Έχουμε προχωρήσει αρκετά. Το σχετικό παράγωγο δίκαιο (2 ΥΑ) θα θεσπιστεί στα μέσα Δεκεμβρίου, σε συνεννόηση με τις τεχνικές ομάδες.

Β. Πτωχεύσεις

Ο πρόσφατα θεσπισμένος νόμος εξωδικαστικών διαδικασιών θα μπορούσε να θεωρηθεί σοβαρά ως βάση για την επιτροπή κατάρτισης νομοθεσίας περί του κώδικα εταιρικών πτωχεύσεων για την εισαγωγή νέων «pre-pack» διαδικασιών (δηλαδή έκτακτη διαδικασία ειδικής διαχείρισης). Επιπλέον, θα μπορούσαμε να αναθεωρήσουμε τον κώδικα εταιρικών πτωχεύσεων προκειμένου να ευθυγραμμιστεί με τις κατατάξεις στον νέο κώδικα πολιτικής δικονομίας, όταν εγκριθεί. Οι προπαρασκευαστικές διατάξεις για τα εν λόγω θέματα θα μπορούσαν να είναι έτοιμες μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου.

Γ. Εκκρεμείς υποθέσεις του ν. 3869/2010

Επί του παρόντος, πάνω από 100.000 υποθέσεις εκκρεμούν ενώπιον των πρωτοδικείων σε όλη τη χώρα. Οι δικάσιμες φθάνουν έως και το 2028. Ως εκ τούτου, υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι για τη σταθερότητα της οικονομίας και ένα μη ικανοποιητικό φιλτράρισμα των «στρατηγικών κακοπληρωτών» (strategic defaulters).

Αιτίες:

1. Δυσκολίες κατανόησης για τους δικαστές πρωτοδικείων, οι οποίες προκύπτουν από τεχνικά/οικονομικά θέματα
2. Έλλειψη κουλτούρας εξωδικαστικού συμβιβασμού
3. Ανεπαρκής ανταπόκριση εκ μέρους των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, η οποία αύξησε το μέγεθος του προβλήματος
4. Στρατηγική στάση πληρωμών/δόλιοι οφειλέτες.

Στρατηγικοί στόχοι:

• Επιτάχυνση των διαδικασιών λήψης δικαστικών αποφάσεων (εστίαση σε εκκρεμείς υποθέσεις)
• Ενισχυμένη αποτελεσματικότητα του συστήματος.
• Τυποποίηση διαδικασιών και εγγράφων.
• Φιλτράρισμα μεταξύ αιτούντων που έχουν ανάγκη προστασίας και «στρατηγικών κακοπληρωτών».
• Καλλιέργεια μιας ισχυρής «κουλτούρας πληρωμών»

Ενέργειες που πρέπει να γίνουν

Αντιμετώπιση των εκκρεμών υποθέσεων

1. Όλες οι περιπτώσεις θα μεταφερθούν από τα περιφερειακά στα κεντρικά ειρηνοδικεία (ιδιαίτερα σημαντικό για την Αττική και Θεσσαλονίκη), προκειμένου να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα του συστήματος μέσω των οικονομιών κλίμακας, της εξειδίκευσης και των καλύτερων καμπυλών εκμάθησης.
2. Αυτή η μεταφορά, σε συνδυασμό με την ενισχυμένη υποδομή των δικαστηρίων, θα είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων δικασίμων για όλες τις υποθέσεις που εκκρεμούν στα κεντρικά ειρηνοδικεία.
3. Οι νέες δικάσιμες θα ορίζονται μετά από αίτηση είτε του οφειλέτη είτε του πιστωτή για όλες τις εκκρεμείς υποθέσεις με δικάσιμο μετά την 01/01/2017.
4. Η εφαρμογή θα είναι ανέξοδη.
5. Αν η αίτηση υποβάλλεται από τον οφειλέτη, δεν θα πρέπει να απαιτείται καμία υπηρεσία δικαστικού επιμελητή, οι πιστωτές μπορούν να ενημερώνονται μέσω δημόσιων βιβλίων δεδομένων που θα τηρούνται στις γραμματείες των ειρηνοδικείων.
6. Αν η αίτηση υποβάλλεται από τον πιστωτή (έναν από όλους), η νέα δικάσιμος θα επιδίδεται μόνο στον οφειλέτη.
7. Η δυνατότητα επιπλέον ανθρώπινου δυναμικού (δικαστές) είναι ένα θέμα που θα αποφασιστεί μεταξύ των ΓΔ.

Αντιμετώπιση της προσωρινής διαταγής

1. Η αίτηση θα πρέπει να ακολουθείται από νέα δικάσιμο για την προσωρινή διαταγή.
2. Μια νομοθετική τροποποίηση στο πλαίσιο του νόμου θα περιορίσει την προσωρινή διαταγή στην κύρια κατοικία και το ποσό των μηνιαίων δόσεων πρέπει να αποφασίζεται σύμφωνα με αντικειμενικές μετρήσεις (εύλογες δαπάνες διαβίωσης) και τις εξατομικευμένες συνθήκες των οφειλετών.
3. Η προσωρινή διαταγή θα πρέπει να επαναξιολογείται μετά από ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, ώστε να μπορεί να προσαρμοστεί στις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες.
4. Ο ενδελεχής έλεγχος των προαναφερόμενων ρητρών είναι απαραίτητος προκειμένου να περιοριστούν τα πιθανά θέματα συνταγματικότητας.

Κατηγοριοποίηση αιτήσεων

Οι αιτήσεις που κατατίθενται ή θα κατατεθούν θα πρέπει να κατηγοριοποιούνται με βάση τη ζήτηση και να εισάγονται στα δικαστήρια σύμφωνα με:

α)   οφειλέτες χωρίς περιουσιακά στοιχεία

β)   οφειλέτες με κύρια έδρα μόνο

γ)   οφειλέτες με περιουσιακά στοιχεία πέρα από την κύρια έδρα

Στρατηγικός ρόλος για μια «sui generis» εξωδικαστική διαδικασία (ΕΔ)

1. Θα μπορούσε να αποδίδει αυτόματα πλήρη διαμονή για περιορισμένο χρονικό διάστημα
2. Ένας μεσολαβητής επιτρέπεται να θέσει πρόταση διακανονισμού και σε περίπτωση αποτυχίας αποστέλλεται έκθεση στο δικαστήριο με το περιεχόμενο της πρότασης και την αντίδραση των διάδικων σε αυτήν.
3. Οι κυρώσεις και το κόστος της επίλυσης διαφορών θα επιβαρύνουν τους διαδίκους με υπαιτιότητα για την αποτυχία, αν η δικαστική απόφαση είναι σύμφωνη με την απορριφθείσα εξωδικαστική πρόταση.

Δ. Σύνδικος πτώχευσης

Ένα σχέδιο νόμου για τη δημιουργία του επαγγέλματος συνδίκου πτώχευσης θα είναι έτοιμο μέχρι τα τέλη του 2014. Το Υπουργείο Ανάπτυξης σας έχει ήδη δώσει τα βασικά στοιχεία της προτεινόμενης μεταρρύθμισης. Η πρόταση του υπουργείου περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός νέου επαγγελματικού φορέα που θα δεχθεί τους επαγγελματίες που είναι σε θέση να ικανοποιήσουν τις ελάχιστες απαιτήσεις προσόντων και δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για την εκτέλεση της διαχείρισης πτωχεύσεων. Καθώς τα εν λόγω προσόντα αγγίζουν τόσο τη λογιστική όσο και το δίκαιο, αναμένεται ότι το νέο επαγγελματικό σώμα θα αποτελείται από λογιστές και δικηγόρους που ειδικεύονται σε θέματα ανάκαμψης και πτωχεύσεων (σύμφωνα με τις αρχές INSOL). Αναμένεται ότι ο νέος επαγγελματικός φορέας θα έχει έναν βαθμό αυτοδιοίκησης, ιδίως όσον αφορά την εισαγωγή, την καθιέρωση ενός κώδικα δεοντολογίας για το επάγγελμα και το χειρισμό των πειθαρχικών θεμάτων. Ως εκ τούτου, προβλέπεται ότι ο επαγγελματίας μπορεί να έχει διττή συμμετοχή σε επαγγελματικούς φορείς, π.χ. ένας νομικός μπορεί να είναι μέλος του εγχώριου δικηγορικού συλλόγου (ή ισοδύναμης ειδίκευσης) και επίσης μέλος του προτεινόμενου επαγγελματικού φορέα συνδίκων πτώχευσης. Οι θεμελιώδεις κανόνες θα καθοριστούν με νομοθέτημα, ενώ τα δευτερεύοντα θέματα μπορούν να αντιμετωπιστούν από το παράγωγο δίκαιο (προεδρικό διάταγμα ή υπουργική απόφαση).

Όπως ήδη αναφέρθηκε στο περίγραμμα των προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων, προβλέπουμε τη δημιουργία δύο επιπέδων προσόντων, ανάλογα με το μέγεθος της πτωχευτικής περιουσίας που πρέπει να υποβληθεί σε διαχείριση ή/και το είδος διαδικασίας. Είναι πιθανό ότι τα μέλη του νομικού επαγγέλματος που έχουν ήδη προκριθεί για να διαχειρίζονται περιπτώσεις πτώχευσης, να επιτρέπεται να διορίζονται στο χαμηλότερο επίπεδο, αλλά θα τους δοθεί προθεσμία εντός της οποίας θα πρέπει να ικανοποιήσουν τις νέες απαιτήσεις πιστοποίησης.

Ο πρόσφατα ψηφισμένος νόμος ΕΔ μπορεί να θεωρηθεί ως ένδειξη της προόδου προς την ίδια κατεύθυνση καθώς προβλέπει, στο κεφάλαιο σχετικά με τη νεοεισαχθείσα διαδικασία ειδικής διαχείρισης, ότι ο ειδικός διαχειριστής πρέπει να είναι είτε δικηγόρος εξοικειωμένος με τα οικονομικά θέματα είτε ορκωτός ελεγκτής ή λογιστής με συγκεκριμένη επαγγελματική πιστοποίηση. Η ίδια ομάδα αναμένεται να είναι η ομάδα των επαγγελματιών από την οποία θα επιλεγούν τα μέλη του νέου φορέα (κατ” επιλογή τους μέσω μιας διαδικασίας κατάρτισης και πιστοποίησης).

Ε. Μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων

Οι συνεχείς μεταρρυθμίσεις σύμφωνα με την εθνική πρωτοβουλία και την ιδιοκτησία είναι η προτεραιότητά μας. Με την υποστήριξη των κρατών μελών, των υπηρεσιών της Επιτροπής και των διεθνών οργανισμών, οι μεταρρυθμίσεις υλοποιούνται με επιτυχία.

Η ελληνική κυβέρνηση παραμένει προσηλωμένη στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων. Θεσπίστηκε ένα νέο πλαίσιο εξορθολογισμού της λειτουργίας της αγοράς, το οποίο προσφέρει περαιτέρω ευελιξία σε θέματα ωραρίου λειτουργίας, εποχιακών εκπτώσεων, προσφορών και προωθητικών ενεργειών. Θεσπίστηκε επίσης ένα νέο πλαίσιο για τις υπεραστικές μεταφορές που θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό, υιοθετήθηκαν μέτρα για την αντιμετώπιση των δυσκαμψιών στις αγορές καυσίμων, εγκρίθηκε ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο για τα τεχνικά επαγγέλματα, τα δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων και τα κλειστά επαγγέλματα έχουν απελευθερωθεί, ειδικότερα οι λογιστές και οι υπηρεσίες σοφέρ σε μισθωμένα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, καθώς και οι υπηρεσίες μεταφοράς με λεωφορείο. Επιπλέον, ένα μεγάλο έργο που υποστηρίζεται από τον ΟΟΣΑ, η «Εργαλειοθήκη 1 αξιολόγησης ανταγωνισμού» εντόπισε και αξιολόγησε τα κανονιστικά εμπόδια στην ελληνική νομοθεσία σε τέσσερις τομείς της οικονομίας: τον τουρισμό, το λιανικό εμπόριο, τη μεταποίηση τροφίμων και τα οικοδομικά υλικά. Χρειάστηκαν σχεδόν δύο χρόνια προκειμένου να ολοκληρωθεί αυτό το έργο, με τη συντριπτική πλειονότητα των συστάσεων του ΟΟΣΑ να εγκρίνεται την περασμένη άνοιξη.

Η δεύτερη αξιολόγηση ανταγωνισμού (εργαλειοθήκη 2) που εκτελέστηκε από τον ΟΟΣΑ σε τέσσερις βασικούς τομείς (μεταποίηση, χονδρικό εμπόριο, ηλεκτρονικό εμπόριο, τηλεπικοινωνίες), αξιολογεί τα εμπόδια στον ανταγωνισμό και διαμορφώνει προτάσεις πολιτικής για νομοθετικές αλλαγές, ενώ βρίσκεται στο στάδιο της υλοποίησης με ενεργό συμμετοχή εμπειρογνωμόνων του δημόσιου τομέα. Μέχρι τα τέλη του Δεκεμβρίου 2014, η πρώτη φάση θα ολοκληρωθεί και τα αποτελέσματα θα παρουσιαστούν στους υποτομείς κατασκευής, δηλαδή στην υφαντουργία, στα μηχανήματα-εξοπλισμός, στα ποτά και στα προϊόντα κοκ-πετρελαίου.

Μια πρόσθετη αξιολόγηση του ανταγωνισμού (εργαλειοθήκη 3) με την επιτόπια παρουσία εμπειρογνωμόνων, σε άλλους βασικούς τομείς, όπως η εκπαίδευση, η γεωργία, η αλιεία και τα ακίνητα, θα πρέπει να εκτιμηθεί/θα μπορούσε να εξεταστεί προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω η ανταγωνιστικότητα.

Παράλληλα, η εφαρμογή του νόμου-πλαισίου για την αδειοδότηση των επενδύσεων ξεκίνησε με τη θέσπιση του παράγωγου δικαίου για την κατάργηση των αδειών λειτουργίας.

Ε.1. Εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ 1

Η «Εργαλειοθήκη 1 αξιολόγησης ανταγωνισμού» εντόπισε και αξιολόγησε τα κανονιστικά εμπόδια στην ελληνική νομοθεσία σε τέσσερις τομείς της οικονομίας: τον τουρισμό, το λιανικό εμπόριο, τη μεταποίηση τροφίμων και τα οικοδομικά υλικά. Χρειάστηκαν σχεδόν δύο χρόνια προκειμένου να ολοκληρωθεί αυτό το έργο, με τη συντριπτική πλειονότητα των συστάσεων του ΟΟΣΑ να εγκρίνεται την περασμένη άνοιξη: 90% των προτάσεων της εργαλειοθήκης 1 έχει υιοθετηθεί από την ελληνική κυβέρνηση. Το υπόλοιπο 10% των προτάσεων βρίσκεται στο στάδιο περαιτέρω έρευνας/εξέτασης.

Όπως συμφωνήθηκε, καταρτίζουμε τις μελέτες για τα εργαλειοθήκη 1 του ΟΟΣΑ. Επιπλέον, ειδικά για τα φορτηγά, και σύμφωνα με τις συστάσεις του ΟΟΣΑ, θα καταργήσουμε τις διατάξεις που προβλέπουν μόνο μία άδεια για φορτηγό ιδιωτικής χρήσης με μέγιστο μεικτό βάρος 4000 κιλά για μεταφορικές εταιρείες και οργανισμούς μεταφορών, για τη μεταφορά αποκλειστικά των υλικών συσκευασίας της ίδιας της εταιρείας (2 συστάσεις του ΟΟΣΑ).

Ε.2. Εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ 2

Το έργο «Εργαλειοθήκη 2 αξιολόγησης ανταγωνισμού» είναι ένα τεράστιο έργο. Αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι ήταν αδύνατο να έχουμε αποτελέσματα σε 5-6 μήνες, όπως αναγράφεται στο Μνημόνιο. Ωστόσο, ο ΟΟΣΑ, η Ομάδα Δράσης για την Ελλάδα και η ΓΓ Βιομηχανίας, έχουν κάνει τα μέγιστα δυνατά ώστε να παρουσιαστούν τα πρώτα ευρήματα της φάσης 1. Στους τομείς υφαντουργίας (NACE 13-15) και μηχανημάτων και εξοπλισμού (NACE 28), η διαλογή του ΟΟΣΑ εντόπισε πολύ λίγες διατάξεις που πρέπει να διερευνηθούν. Στον τομέα της παραγωγής οπτάνθρακα και προϊόντων διύλισης πετρελαίου (NACE 19), οι πρόσφατες αλλαγές του νόμου αντιμετωπίζουν τις γνωμοδοτήσεις της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού και τις αποφάσεις της Επιτροπής. Όσον αφορά την παρασκευή ποτών (NACE 11), θα μπορούσαν να ληφθούν νομοθετικές πρωτοβουλίες (από τα τέλη Ιανουαρίου) σύμφωνα με τα προκαταρκτικά ευρήματα στους τομείς 1. Διαχωρισμού δραστηριοτήτων, 2. Ελάχιστων απαιτήσεων, 3. Ορίων παραγωγής, 4. Παρωχημένης νομοθεσίας.

Όσον αφορά τη φάση 2 (χονδρικό εμπόριο, τηλεπικοινωνίες, ηλεκτρονικό εμπόριο και υπόλοιποι υποτομείς της μεταποίησης), η Ομάδα Δράσης για την Ελλάδα βρίσκεται σε στενή συνεργασία με τον ΟΟΣΑ, ώστε να συμφωνήσουν σχετικά με τους ΟρΑ της δεύτερης σύμβασης. Λαμβάνοντας υπόψη την υψηλή προτεραιότητα του έργου, γίνεται ήδη διαπραγμάτευση για συντομότερες προθεσμίες. Ωστόσο, υπάρχει ένα ευρύτερο ζήτημα της συνολικής διμερούς συμφωνίας πλαισίου μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΟΟΣΑ, η οποία αναμένεται να οριστικοποιηθεί μέχρι τα τέλη του έτους. Μετά την εν λόγω συμφωνία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προχωρήσει άμεσα στην ανάθεση της φάσης 2 της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ 2 (βλέπε επιστολή του κ. Reichenbach, της οποίας σας έχει ήδη δοθεί αντίγραφο).

Μια εναλλακτική λύση για την παραπάνω τεχνική δυσκολία είναι η δεύτερη φάση του προγράμματος να χρηματοδοτηθεί από ίδιους πόρους, προκειμένου να επιταχυνθεί η συνολική απόδοση του προγράμματος. Είμαστε, λοιπόν, έτοιμοι να δεσμευτούμε για την υπογραφή της σύμβασης τον Φεβρουάριο του 2015, ενώ η ολοκλήρωση του προγράμματος και η έγκριση της σχετικής νομοθεσίας θα λάβει χώρα στα τέλη Ιουνίου 2015.

Ε.3. Δυνητική εργαλειοθήκη 3 του ΟΟΣΑ

Μια πρόσθετη αξιολόγηση του ανταγωνισμού (εργαλειοθήκη 3), με την επιτόπια παρουσία εμπειρογνωμόνων, σε άλλους βασικούς τομείς, όπως η εκπαίδευση, η γεωργία, η αλιεία και τα ακίνητα, θα πρέπει να εκτιμηθεί/θα μπορούσε να εξεταστεί προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω η ανταγωνιστικότητα. Είναι πολύ σημαντικό η κατάλληλη προετοιμασία να αρχίσει πριν από τα τέλη Απριλίου του 2015, προκειμένου να ξεκινήσει το νέο πλαίσιο (εργαλειοθήκη 3) μέχρι τον Ιούλιο του 2015.

Ε.4. Διοικητικός φόρτος

Λόγω της δέσμευσης στη στρατηγική των μεταρρυθμίσεων μας, έως τα τέλη Δεκεμβρίου θα υιοθετήσουμε τις 2 συστάσεις του ΟΟΣΑ για το εταιρικό δίκαιο, όπως περιλαμβάνονται στη μελέτη του ΟΟΣΑ για το διοικητικό φόρτο και έχουν ήδη παρουσιαστεί σε σας. 1. Χρήση της ευελιξίας στη νομοθεσία της ΕΕ για την απλοποίηση των οικονομικών καταστάσεων μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων 2. Μείωση του αριθμού των εταιρειών που απαιτείται να ελέγχουν εξωτερικά τις οικονομικές τους καταστάσεις.

Ε.5. Αδειοδότηση

Η ΚΥΑ για την κατάργηση των αδειών λειτουργίας για 103 οικονομικές δραστηριότητες έχει ήδη υπογραφεί. Καταρτίζονται τρεις ακόμη ΥΑ για την κατάργηση οριζόντιων εγκρίσεων ή πιστοποιήσεων, οι οποίες θα εκδοθούν μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου.

_                Πιστοποιητικό πυρασφάλειας – Ενεργητική Πυροπροστασία (ΚΥΑ/Υπουργείο Ανάπτυξης – Υπουργείο Δημόσιας Τάξης & Προστασίας του Πολίτη – Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης)

_                Έγκριση υγιεινής καταλληλότητας (ΚΥΑ/Υπουργείο Ανάπτυξης – Υπουργείο Υγείας – Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης)

_                Έγκριση καταλληλότητας (ΚΥΑ/Υπουργείο Ανάπτυξης – Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων- Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης)

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι με την κατάργηση του πιστοποιητικού πυρασφάλειας, απλοποιούμε τις διαδικασίες αδειοδότησης, ακόμη και για μεσαίου και υψηλού κινδύνου δραστηριότητες.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι η αναθεώρηση της Παγκόσμιας Τράπεζας δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Ως εκ τούτου, δεν είναι δυνατόν να προχωρήσουμε στις νομοθετικές πρωτοβουλίες που αφορούν οικονομικές δραστηριότητες μεσαίου και υψηλού κινδύνου. Η πλήρης απογραφή δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, και η Παγκόσμια Τράπεζα βρίσκεται μόνο στην αρχή του έργου της αναθεώρησης, ενώ οι στόχοι σε σχέση με τις άδειες που αναθεωρούνται (σημειώματα αποφάσεων), όπως αναφέρεται στο σχέδιο δράσης, έχουν δημιουργηθεί με βάση την εκτίμηση των διαθέσιμων πόρων και του χρόνου και των προσπαθειών που απαιτούνται για υψηλής ποιότητας αναθεώρηση, λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία άλλων χωρών. Θα μπορούσε να οριστεί μια τηλεδιάσκεψη ή ακόμα και μια συνάντηση με την Παγκόσμια Τράπεζα, προκειμένου να παρουσιάσουμε όλες τις λεπτομέρειες σχετικά με τα επόμενα βήματα του έργου.

ΣΤ. Μεταφορές

ΣΤ.1. Αποκρατικοποιήσεις

Το Ελληνικό Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων αποτελεί σημαντικό πυλώνα της ανάπτυξης και της οικονομικής εξυγίανσης στην Ελλάδα. Η δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης για τις αποκρατικοποιήσεις είναι δεδομένη και ισχυρή.

▪     Λιμάνια Πειραιά & Θεσσαλονίκης: Θα καταβληθεί προσπάθεια προκειμένου η σύμβαση παραχώρησης του Οργανισμού Λιμένα Πειραιώς (ΟΛΠ) να αναρτηθεί στην αίθουσα δεδομένων του διαγωνισμού μέχρι τις 8 Δεκεμβρίου του 2014, υπό την προϋπόθεση ότι θα ολοκληρωθεί η πλήρης οικονομική εκτίμηση της αξίας της παραχώρησης από τους χρηματοοικονομικούς συμβούλους του ΤΑΙΠΕΔ. Στη συνέχεια, τον Δεκέμβριο, το ΤΑΙΠΕΔ θα ανακοινώσει στους προεπιλεγμένους επενδυτές τη δεσμευτική ημερομηνία υποβολής προσφορών, η οποία αναμένεται εντός του πρώτου τριμήνου του 2015. Η σύμβαση παραχώρησης για το λιμάνι της Θεσσαλονίκης θα ακολουθήσει ένα μήνα μετά την παραχώρηση του λιμένος Πειραιά, δηλαδή μέχρι τα τέλη του Δεκεμβρίου. Το ΤΑΙΠΕΔ θα ανακοινώσει στους προεπιλεγμένους επενδυτές τη δεσμευτική ημερομηνία υποβολής προσφορών, η οποία αναμένεται στα τέλη του πρώτου τριμήνου του 2015. Σημειώστε ότι προσπαθούμε να επιταχύνουμε τις παραπάνω διαδικασίες, προκειμένου οι διαδικασίες του διαγωνισμού να ολοκληρωθούν μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου.

▪     Περιφερειακά αεροδρόμια: Στις 24-25 Νοεμβρίου 2014, το ΤΑΙΠΕΔ ολοκλήρωσε την αξιολόγηση των τεχνικών προτάσεων των 3 πλειοδοτών και αποσφράγισε τις οικονομικές τους προσφορές. Ο διαγωνισμός ανατέθηκε στην κοινοπραξία Fraport – Slentel έναντι αντιτίμου που αποτελείται από μια πολύ σημαντική προκαταβολή ύψους 1, 2 δισεκατομμυρίων ευρώ, > 1, 2 δισεκατομμύρια ευρώ ετήσιες πληρωμές ύψους 23 εκατομμυρίων ευρώ προσαρμοσμένες στον πληθωρισμό και συμμετοχή 28,5% στα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) για ολόκληρη τη χρονική διάρκεια της παραχώρησης. Επόμενα βήματα:

Η διαδικασία περιλαμβάνει τα ακόλουθα βήματα:

–          Έγκριση από το Ελεγκτικό Συνέδριο,

–          Εκκαθάριση των κρατικών ενισχύσεων από τη ΓΔ Ανταγωνισμού,

–          Έκδοση του νόμου του Υπουργικού Συμβουλίου και

–          Κύρωση της σύμβασης παραχώρησης από τη βουλή (τέλη του πρώτου τριμήνου του 2015)

▪     Σιδηρόδρομοι: Οι επενδυτές ζήτησαν παράταση του 2^ου γύρου για την υποβολή των σχολίων επί της Σύμβασης Μεταβίβασης Μετοχών (ΣΜΜ) και άλλων βασικών εγγράφων και τη μετακίνηση της υποβολής των δεσμευτικών προσφορών έως τον Φεβρουάριο του 2015. Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Υποδομών θα είναι έτοιμο για έγκριση από τη βουλή τον Δεκέμβριο 2014. Η έγκριση της ΣΜΜ από το ΤΑΙΠΕΔ και των λοιπών εγγράφων από το ΔΣ της ΤΡΑΙΝΟΣΕ/ΕΕΣΣΤΥ αντίστοιχα, θα γίνει τον Ιανουάριο του 2015. Θα λάβουμε τις τελικές προσφορές στις 2 Φεβρουαρίου.

▪     Αυτοκινητόδρομοι/ΕΓΝΑΤΙΑ: Η Κοινή Υπουργική Απόφαση σχετικά με τους νέους σταθμούς διοδίων έχει υπογραφεί και δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (17 Νοεμβρίου 2014). Επιπλέον, η Εγνατία ΑΕ θα οριστικοποιήσει τη συμφωνία με την Τράπεζα Πειραιώς για την αναδιάρθρωση του υπερήμερου δανείου εντός του Ιανουαρίου 2015. Εκτιμούμε ότι θα έχουμε την έγκριση της ΓΔ Ανταγωνισμού σχετικά με τη συμβατότητα των κρατικών ενισχύσεων από τους τρεις κάθετους άξονες παρακάτω. Υποβολή από το υπουργείο της σχετικής κοινοποίησης, μέχρι τον Φεβρουάριο του 2015. Η εκδήλωση ενδιαφέροντος θα ξεκινήσει στα τέλη του 1ου τριμήνου του 2015. Αυτή η προθεσμία προφανώς εξαρτάται από την τελική έγκριση της ΓΔ Ανταγωνισμού.

ΣΤ.2. Νέο κανονιστικό πλαίσιο

α.      Λιμάνια: Η δέσμευση του Μνημονίου προέβλεπε ήταν ότι η ΡΑΛ θα τεθεί σε λειτουργία μέχρι την 01/01/2015. Η τρέχουσα πρόοδος έχει ως εξής:

• Η Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων/ΡΑΛ ιδρύθηκε με το νόμο 4150/2013.
• Έγκριση προεδρικού διατάγματος (ΠΔ) για την οργάνωση & τους κανόνες λειτουργίας της ΡΑΛ.
• Το προσχέδιο το ΠΔ υποβλήθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας τον Σεπτέμβριο. Κατά τις τρεις τελευταίες εβδομάδες, έλαβαν χώρα συζητήσεις μεταξύ του αρμόδιου τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας και της ΡΑΛ, προκειμένου να διευκρινιστούν ορισμένα ζητήματα. Από όλες τις εκτιμήσεις μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας θα έχει κάποιες παρατηρήσεις/συστάσεις για τροποποιήσεις του ΠΔ. Αναμένουμε την επίσημη απάντηση από το Συμβούλιο της Επικρατείας.

• Μόλις το ΠΔ εγκριθεί και δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, θα εκδώσουμε πρόσκληση για προσωπικό που θα προέλθει από επιλέξιμους κρατικούς υπαλλήλους. Εν αναμονή της επίσημης πρόσκλησης, δημοσιεύθηκε προκαταρκτική (ανεπίσημη) πρόσκληση για εκδήλωση ενδιαφέροντος για το προσωπικό του Υπουργείου Ναυτιλίας και των οργανώσεων που επιβλέπει ώστε να ενημερώσει το ενδιαφερόμενο προσωπικό για την επικείμενη επίσημη πρόσκληση.
• Όλες οι άλλες προπαρασκευαστικές ενέργειες (π.χ. επιλογή γραφείων, είσπραξη τελών από οργανώσεις λιμένων) έχουν ολοκληρωθεί. Τα έργα βελτίωσης στα γραφεία έχουν ξεκινήσει.

Η ΡΑΛ θα τεθεί σε πλήρη επιχειρησιακή λειτουργία στα τέλη του Φεβρουαρίου του 2015.

β.      Αεροδρόμια: Η Ελληνική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) είναι η αρμόδια δημόσια αρχή, εντός του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, για την οργάνωση, την ανάπτυξη και τον έλεγχο του συστήματος πολιτικής αεροπορίας της Ελλάδα. Επί του παρόντος, διαχειρίζεται 39 αεροδρόμια, εκ των οποίων μόνο ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών έχει χορηγηθεί με σύμβαση. Μέσω νομοθετικών ρυθμίσεων τα έτη 2011 και 2013, η ΥΠΑ αναδιαρθρώθηκε σύμφωνα με διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα, προβλέποντας τον αναμενόμενο διαχωρισμό της διαχείρισης, ρυθμιστικές και εποπτικές αρμοδιότητες, κυρίως για τις υπηρεσίες αεροναυτιλίας, δημιουργία παρόχου αεροπορικών υπηρεσιών και ανεξάρτητη εποπτική αρχή. Την ίδια στιγμή, τέθηκε το θεμέλιο για την ανάπτυξη των αεροδρομίων μέσω παραχωρήσεων, ενώ η ΥΠΑ θα διατηρήσει τις εποπτικές και ρυθμιστικές λειτουργίες που αφορούν την προετοιμασία και την προώθηση του πρωτογενούς δικαίου, ειδικούς κανονισμούς λειτουργίας, το υλικό καθοδήγησης, κ.λπ., προκειμένου να ελέγχει το νέο φορέα διαχείρισης, την πιστοποίηση και την εποπτεία των αεροδρομίων, την ασφαλή λειτουργία και τη διαφύλαξη και βελτίωση της ποιότητας όλων των υπηρεσιών που τους παρέχονται.

Η πλειοψηφία των κανονισμών έχει ήδη εγκριθεί από την ΥΠΑ. Αυτή η διαδικασία θα ολοκληρωθεί στα τέλη του Φεβρουαρίου.

Ζ. Κτηματολόγιο

Όλες οι συμβάσεις από το διαγωνισμό του 2008 έχουν ανατεθεί και τρέχουν για τις περιοχές όπου όλοι οι συμμετέχοντες είχαν αποκλειστεί από δικαστικές αποφάσεις. Μια νέα προσφορά έχει ανακοινωθεί και η Επιτροπή ολοκληρώνει πριν από τα τέλη του έτους την αξιολόγηση της καταλληλότητας των συμμετεχόντων.

Οι περισσότερες συμβάσεις από τις προσφορές του 2011 έχουν ανατεθεί. Η αξιολόγηση του νέου (2013) διαγωνισμού έχει ολοκληρωθεί και για τους 6, ενώ οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να προσκομίσουν τα απαραίτητα έγγραφα για την υπογραφή των σχετικών συμβάσεων.

Η χρηματοδότηση των παραπάνω θα καλυφθεί από την εκ νέου ανάθεση των ανεκμετάλλευτων πόρων του ΕΣΠΑ. Για τις υπόλοιπες συμβάσεις του 2013, η ελληνική κυβέρνηση εργάζεται με συνέπεια προκειμένου να βρεθεί η απαραίτητη χρηματοδότηση για να προχωρήσει στην ανάθεση σύμβασης.

Το επιχειρηματικό σχέδιο για τα τελικά κτηματολογικά γραφεία έχει συνταχθεί, ενώ δύο πιλοτικά τελικά κτηματολογικά γραφεία έχουν συσταθεί σε Πειραιά και Θεσσαλονίκη. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος ενέκρινε τις βασικές προτάσεις σχεδιασμού του επιχειρηματικού σχεδίου της EKXA, οι οποίες αφορούν τον αριθμό και την κατανομή των τελικών κτηματολογικών γραφείων καθώς και τις υπηρεσίες που θα προσφέρονται στους πολίτες σε τοπικό επίπεδο μέσω των δήμων ή/και πιστοποιημένων επαγγελματιών.

Επιπλέον, μια υπουργική απόφαση ετοιμάζεται να υπογραφεί. Θα καταστήσει υποχρεωτική την υποβολή συμβολαιογραφικών πράξεων στις βάσεις δεδομένων της EKXA για όλες τις νέες πράξεις, μετά την ολοκλήρωση της σχετικής διαδικτυακής υπηρεσίας από την EKXA.

Για την παραγωγή των υπόλοιπων δασικών χαρτών, τόσο η EKXA όσο και το υπουργείο εργάζονται για να βρουν τα απαραίτητα κεφάλαια προκειμένου να προχωρήσουν στο διαγωνισμό. Επιπλέον, τον επόμενο μήνα η EKXA θα προχωρήσει στην αναστολή και την πιστοποίηση δασικών χαρτών σε ορισμένες περιοχές της Αττικής.

Η. Ενέργεια

Η.1. Απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας

α.      Μεταρρυθμίσεις με σκοπό την αύξηση του ανταγωνισμού στην αγορά και τη μείωση των τιμών

_        Μέτρα που επηρεάζουν το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας για τη βιομηχανία: Μετά την έγκριση της ΓΔ Ανταγωνισμού, οι Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις για την εφαρμογή έχουν ήδη υπογραφεί από τον υπουργό ΥΠΕΚΑ και έχουν σταλεί στα Υπουργεία Ανάπτυξης και Οικονομικών. Αναμένεται ότι θα υπογραφούν εντός των επόμενων δύο εβδομάδων, ενώ η εφαρμογή μπορεί να ξεκινήσει αμέσως. Επίσης, μετά την έγκριση της ΓΔ Ανταγωνισμού, η Υπουργική Απόφαση για την εφαρμογή της διακοπής συμβάσεων βρίσκεται στο τελικό στάδιο της προετοιμασίας. Αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο, ώστε οι πρώτες δημοπρασίες να λάβουν χώρα τον Ιανουάριο.

_        Μηχανισμός Διασφάλισης Επαρκούς Ισχύος: Ένα αναθεωρημένο πρόγραμμα, που προβλέπει σημαντική αναδιάρθρωση και μείωση του κόστους, βρίσκεται στο στάδιο της προετοιμασίας και διαβούλευσης πριν από την επίσημη υποβολή για έγκριση στη ΓΔ Ανταγωνισμού, μέχρι τη Δευτέρα 1/12, ώστε να μπορεί να επισημοποιηθεί και να τεθεί σε ισχύ λίγο αργότερα, με στόχο την οριστικοποίηση πριν από τη λήξη του ισχύοντος προγράμματος στα τέλη Δεκεμβρίου.

_        Μετάβαση στο ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΤΟΧΟΥ: Όσον αφορά την εφαρμογή του μοντέλου στόχου, ένας λεπτομερής οδικός χάρτης παρουσιάζεται στα έγγραφα της δημόσιας διαβούλευσης, η οποία πρόκειται να ολοκληρωθεί στις 8 Δεκεμβρίου. Το βασικό έγγραφο θα πρέπει να οριστικοποιηθεί από τους φορείς ΡΑΕ, ΛΑΓΗΕ και ΑΔΜΗΕ, μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου του 2015. Στη συνέχεια, θα αρχίσει η ανάπτυξη των απαραίτητων κωδικών (παράγωγο δίκαιο) αλλά και της απαραίτητης οργανωτικής υποδομής (πληροφορική, κ.λπ.). Αναμένεται ότι μέχρι τα τέλη του 2015, όλο το παράγωγο δίκαιο θα είναι έτοιμο. Μέχρι τα τέλη του 2016, αναμένεται η ολοκλήρωση των υποδομών πληροφορικής. Εν τω μεταξύ, η ΡΑΕ θα τρέξει επίσης μια άσκηση δυνατότητας διεκδίκησης (contestability exercise), προκειμένου να εντοπίσει την ενδεχόμενη ύπαρξη ισχύος στην αγορά και θα αναπτύξει τα κατάλληλα ρυθμιστικά μέτρα για την άμβλυνση της.

_        NOME: Όσον αφορά το NOME, το τελικό πρόγραμμα με βάση την πρόταση της ΡΑΕ θα πρέπει να συμφωνηθεί στα τέλη Αυγούστου του 2014 και να οριστικοποιηθεί μέχρι τα τέλη του έτους. Για την ολοκλήρωση, θα απαιτηθούν τρεις μήνες για την προετοιμασία των διαδικασιών δημοπράτησης, την κατάρτιση των νομικών εγγράφων και των συμβάσεων και τις προσαρμογές των συστημάτων του ΛΑΓΗΕ. Εντούτοις, σε περίπτωση που το πρόγραμμα πρέπει να κοινοποιηθεί ως μέτρο για τις κρατικές ενισχύσεις, θα χρειαστεί έναν επιπλέον ένα μήνα.

β.      Μικρή ΔΕΗ

Ο διορισμός του τεχνικού συμβούλου αναμένεται να γίνει τον Δεκέμβριο. Η καθυστέρηση οφείλεται στο γεγονός ότι ο αριθμός των συμμετεχόντων στο διαγωνισμό είναι μεγάλος. Αναμένεται να ανακτηθεί κατά το πρώτο τρίμηνο του 2015, μέσα από την παράλληλη εφαρμογή διαφόρων δράσεων. Το προσχέδιο της νέας εταιρείας θα ολοκληρωθεί περίπου στις αρχές Μαρτίου. Αναμένεται ότι ο τελικός στόχος του αρχικού χρονοδιαγράμματος μπορεί να ικανοποιηθεί. Ο διαγωνισμός θα ξεκινήσει τον Ιούνιο του 2015.

γ.       ΑΔΜΗΕ

Η ανάρτηση της δεύτερης έκδοσης της συμφωνίας πώλησης στην εικονική αίθουσα δεδομένων (VDR) προβλέπεται για την 5^η Δεκεμβρίου και η σύμβαση κυριότητας μετοχών (ΣΚΜ) για τις 10 Δεκεμβρίου (οι καθυστερήσεις οφείλονται στην καθυστερημένη απάντηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους).

Οι διατάξεις που είναι αναγκαίες για να προχωρήσουμε στα επόμενα βήματα, περιλαμβάνονται στο νόμο για το αέριο. Εάν ο νόμος ψηφιστεί μέχρι τις 22 Δεκεμβρίου, το τελικό κείμενο των ΣΜΜ-ΣΚΜ θα αναρτηθεί στις 13 Ιανουαρίου (ο νόμος αυτός πρέπει να τεθεί σε ισχύ προκειμένου να πραγματοποιηθεί η εν λόγω δράση, δεδομένου ότι συνεπάγεται την έγκριση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΕΗ).

Οι δεσμευτικές προσφορές ^{μπορούν στη συνέχεια να αναμένονται στις 30 Ιανουαρίου 2015.}

Η έγκριση του προτεινόμενου πλειοδότη από το Δ.Σ. της ΔΕΗ ^{θα δοθεί στις 13 Φεβρουαρίου 2015} (Παρασκευή).

Η έγκριση του προτεινόμενου πλειοδότη από τη Γενική Συνέλευση θα δοθεί στις 6 Μαρτίου 2015 ^{(Παρασκευή).}

Η.2. Μεταρρυθμίσεις στην αγορά φυσικού αερίου

Το σχέδιο νόμου έχει σταλεί στο ΓΛΚ και η έκθεσή του αναμένεται εντός της επόμενης εβδομάδας. Ο νόμος στη συνέχεια θα παρουσιαστεί στη βουλή. Αν δεν ζητηθούν σημαντικές αναθεωρήσεις, ο νόμος θα θεσπιστεί την Παρασκευή, 5 ^{Δεκεμβρίου.} Η ψηφοφορία θα πραγματοποιηθεί πριν από τα Χριστούγεννα.

1. Βελτίωση της νομοθεσίας

Με την εισαγωγή της διαδικασίας της εκ των προτέρων διαβούλευσης, επιχειρείται μια σημαντική μεταρρύθμιση της νομοθετικής διαδικασίας προκειμένου η κυβέρνηση να επιτυγχάνει καλύτερα αποτελέσματα στην υλοποίηση των προτεραιοτήτων της. Το πρώτο ορόσημο της εν λόγω μεταρρύθμισης είναι η έκδοση εγκυκλίου, με την εισαγωγή της διαδικασίας της εκ των προτέρων διαβούλευσης με όλες τις κυβερνητικές υπηρεσίες.

Αναφορικά με την εγκύκλιο της εκ των προτέρων νομοθετικής διαδικασίας, το τελικό σχέδιο εξετάζεται από το Γενικό Γραμματέα Συντονισμού και του Γενικού Γραμματέα της Κυβέρνησης. Όλα τα σχόλια και οι συστάσεις σας έχουν εγκριθεί. Η διαδικασία αναθεώρησης θα οριστικοποιηθεί την Τρίτη, 2 Δεκεμβρίου και η εγκύκλιος θα ανακοινωθεί την Τετάρτη, 3 Δεκεμβρίου.

Το τελικό σχέδιο έχει σταλεί στην τεχνική σας ομάδα.

Ι. Νόμος πλαίσιο για τις δημόσιες συμβάσεις

Η μεταρρύθμιση στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων αποτελείται κυρίως από την εφαρμογή της πλατφόρμας ηλεκτρονικών προμηθειών και την εφαρμογή του νέου νόμου 4281/2014.

Στο πλαίσιο της συμφωνίας εταιρικής σχέσης, συμφωνήθηκε ένα σχέδιο δράσης για την εκπλήρωση του γενικού εκ των προτέρων όρου για τις «Δημόσιες Συμβάσεις», διασφαλίζοντας την εφαρμογή της μεταρρύθμισης, το οποίο προβλέπει την ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων, τον ορισμό των αρμόδιων φορέων και τον ορισμό προθεσμιών. Όσον αφορά τις ηλεκτρονικές δημόσιες συμβάσεις, θα υποβληθούν εκθέσεις προόδου από τις ελληνικές αρχές προς την Επιτροπή σχετικά με τις πτυχές της λειτουργίας της σε συγκεκριμένες προθεσμίες (από τον Απρίλιο του 2015), μετά την εκτίμηση των εμπειρογνωμόνων που αξιολογούν την πρόοδο και εντοπίζουν πιθανούς τομείς για περαιτέρω βελτίωση. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι το σύνολο του δημόσιου τομέα στην Ελλάδα χρησιμοποιεί την πλατφόρμα ηλεκτρονικών προμηθειών για προμήθειες και υπηρεσίες.

Η αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου δημοσίων συμβάσεων 4281/2014 σχετικά με την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων προμηθειών, υπηρεσιών και παραχώρησης έργων, διασφαλίζεται από την κατάρτιση και την επακόλουθη έκδοση του παράγωγου δικαίου τον Μάιο του 2015. Με την επιτυχή εφαρμογή του, θα θεσπιστούν επίσης προγράμματα κατάρτισης (αρχικά, στα τέλη του 2014) για τους εμπλεκόμενους φορείς, ενώ οι σχετικές εκθέσεις προόδου θα υποβληθούν στην Επιτροπή. Επιπλέον, οι κατευθυντήριες γραμμές και τα πρότυπα έγγραφα διαγωνισμού θα συνεχίσουν να εκδίδονται προκειμένου να διευκολύνουν την εφαρμογή.

Όσον αφορά τη μεταρρύθμιση του συστήματος διορθωτικών μέτρων, όπως προβλέπεται από το νόμο, στην Επιτροπή θα υποβληθεί σχέδιο εφαρμογής τον Μάιο του 2015, ώστε να διασφαλιστεί ότι το νέου σύστημα διορθωτικών μέτρων (έλεγχος ζημιών) θα τεθεί σε ισχύ μέχρι τα τέλη του 2016. Η μεταφορά των νέων οδηγιών της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις στο εθνικό δίκαιο θα ακολουθήσει τον Απρίλιο του 2016.

Επιπλέον, η δημιουργία της κεντρικής αρχής προμηθειών στα αρμόδια υπουργεία είναι υπό διαβούλευση μεταξύ αυτών και του Υπουργείου Ανάπτυξης, ώστε να προχωρήσει με τις σχετικές αποφάσεις από τον Φεβρουάριο του 2015.

Μέρος Ε

Προγράμματα δόσεων

Επαναλαμβάνουμε τη δέσμευσή μας να ενισχύσουμε τόσο την κουλτούρα πληρωμών όσο και την ικανότητα είσπραξης του χρέους. Δεσμευόμαστε να νομοθετήσουμε σχετικά με προτεινόμενες τροποποιήσεις στο νέο και το βασικό πρόγραμμα. Όσον αφορά το νέο (Οκτώβριος 2014) πρόγραμμα, είμαστε πρόθυμοι να συζητήσουμε τρόπους για την αντιμετώπιση των ελλείψεων με έναν τρόπο που είναι τόσο πολιτικά όσο και νομικά εφικτός. Θα εφαρμόσουμε πλήρως τις συμφωνημένες πρωτοβουλίες για την αύξηση της συμμόρφωσης, ιδίως των μεγάλων οφειλετών, προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων φορολογικών δόσεων και δόσεων κοινωνικών εισφορών. Επιπλέον, θα βεβαιωθούμε ότι, όπως προβλέπεται ήδη από τη νομοθεσία, τα προγράμματα δόσεων θα είναι σύμφωνα με τις διατάξεις του μηχανισμού ΕΔ.

Το νέο πρόγραμμα πληρωμής 72/100 δόσεων, τόσο για τις φορολογικές όσο και για τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις, έχει ήδη επιτύχει σημαντικά αποτελέσματα σε λίγες μόνο ημέρες: Δεκάδες χιλιάδες νέους συμμετέχοντες, αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια χρέους και δεκάδες εκατομμύρια νέες πληρωμές. Η μεγάλη πλειοψηφία αφορά νέα συμμόρφωση. Όσον αφορά τους συμμετέχοντες που μεταφέρονται από προηγούμενα προγράμματα, η πλειοψηφία τους είχε ήδη παύσει τις πληρωμές σε κάποιο σημείο στο παρελθόν λόγω της περιορισμένης ρευστότητας. Σαφώς, το νέο πρόγραμμα δόσεων έχει δώσει πρόσθετη ανάσα στον ιδιωτικό τομέα, χωρίς να καταστρέφει τις προηγούμενες συμφωνίες διακανονισμού, ενώ αποφέρει σημαντική πρόσθετη εισροή μετρητών για το κράτος.

Όσον αφορά τα ζητήματα που τέθηκαν στο σημείωμα σας, είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι έχουμε ήδη υλοποιήσει έναν σημαντικό αριθμό πρωτοβουλιών και υιοθετήσαμε ορισμένες από τις προτάσεις σας. Είμαστε πρόθυμοι να συμπληρώσουμε την υφιστάμενη νομοθεσία ή να προβούμε σε οποιεσδήποτε άλλες δράσεις που κρίνονται αναγκαίες για την ενίσχυση των υφιστάμενων νομικών μέσων προκειμένου να βελτιώσουμε τον εισπρακτικό μηχανισμό και να προωθήσουμε τη συμμόρφωση σε θέματα εξόφλησης φορολογικών οφειλών.

Έχουμε εξετάσει τις απόψεις σας και τις αρχές που παρουσιάστηκαν στη συνάντησή μας και, λαμβάνοντας υπόψη τις υφιστάμενες νομικές υποχρεώσεις και τα δικαιώματα μετά την εφαρμογή των νόμων 4305/2014 και 4307/2014, σημειώνουμε τα εξής: Συμμεριζόμαστε την άποψη ότι εκ των προτέρων επιβολή είναι σημαντική για την ενθάρρυνση της φορολογικής συμμόρφωσης. Θα συνεχίσουμε να λαμβάνουμε μέτρα επιβολής προκειμένου να εξασφαλιστεί η είσπραξη ακόμη και για τους οφειλέτες που ενδέχεται να είναι επιλέξιμοι για το νέο πρόγραμμα δόσεων, όπως προβλέπεται ήδη από τη νομοθεσία. Είναι αυτονόητο ότι για τους εν λόγω οφειλέτες, οι οποίοι δεν θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα δόσεων μέχρι την 31^η Μαρτίου 2015, καθώς και για εκείνους που δεν θα εξοφλούν τα χρέη τους μετά την 1^η Απριλίου 2015, θα επιβάλουμε την κείμενη νομοθεσία και πρακτική.

1)      Όσον αφορά τα πολλαπλά κατώτατα όρια κατάσχεσης, θα θέλαμε να τονίσουμε ότι η ελληνική φορολογική νομοθεσία προβλέπει ένα κατώτατο όριο, που αφορά ένα ελάχιστο ποσό ύψους 1.500 ευρώ, κάτω από το οποίο δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν κατασχέσεις. Το όριο αυτό ισχύει μόνο για τους μισθούς και τις συντάξεις, όχι για οποιοδήποτε άλλο εισόδημα του φορολογούμενου. Ως προς τον περιορισμό σχετικά με τις κατασχέσεις σε μισθούς έως και 25%, ενώ δεν εφαρμόζεται στην πράξη, θα το επανεξετάσουμε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας τροποποίησης της ΚΕΔΕ.

2)      Πιστεύουμε επίσης ότι η επιβολή θα πρέπει να επικεντρώνεται κατά προτεραιότητα σε άτομα υψηλού πλούτου και σε μεγάλους οφειλέτες, οι οποίοι δεν είναι επιλέξιμοι για το πρόγραμμα δόσεων. Η θέσπιση ανώτατου ορίου του χρέους (€ 1.000.000) για την επιλεξιμότητα στο πρόγραμμα αποδεικνύει και αυτή την πρόθεση της ελληνικής φορολογικής διοίκησης να συνεχίσει και να επικεντρώσει τις προσπάθειές της σε μεγάλες οφειλέτες. Σε αυτό το πλαίσιο, θα εργαστούμε εποικοδομητικά μαζί σας, με βάση τις προτάσεις που μας δώσατε στις 18 Νοεμβρίου 2014.

3)      Η πρόταση για τη σύνδεση της επιλεξιμότητας στο πρόγραμμα με την ικανότητα πληρωμών και η διάρκεια των δόσεων είναι σωστή επί της αρχής, αλλά δύσκολο να επιβληθεί στην πράξη. Η δημόσια διοίκηση δεν διαθέτει τους απαραίτητους πόρους ώστε να προβεί σε εμπεριστατωμένη ανάλυση της φερεγγυότητας. Η πρότασή σας να χρησιμοποιήσει τεχνική βοήθεια στο έργο αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντικές καθυστερήσεις, ενώ οι κίνδυνοι για τον προϋπολογισμό από τη μη καταβολή είναι επικείμενοι. Τα απλά στατιστικά στοιχεία, όπως το χρέος ως ποσοστό του εισοδήματος, τα οποία εμφανίζονται στα στοιχεία που σας παρουσιάσαμε στο παρελθόν, δεν αποκαλύπτουν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ συμμετεχόντων και μη συμμετεχόντων σε παλαιότερα προγράμματα. Αυτό παρέχει την εγγύηση ότι οι παράγοντες που αποθάρρυναν τη συμμετοχή ήταν οι υπερβολικά περιοριστικές απαιτήσεις και τα αντίποινα που χαρακτήριζαν τα εν λόγω προγράμματα, καθώς και οι περιορισμοί ρευστότητας των οφειλετών, όχι μια συστηματική διαφορά στα προφίλ φερεγγυότητας. Σε κάθε περίπτωση, το να βασίσουμε την ανάλυση στο χρέος ως ποσοστό του εισοδήματος θα απέκλειε εκ των προτέρων ένα μεγάλο μέρος των ατόμων που εμπλέκονται σε ανεπίσημες δραστηριότητες, στερώντας συνεπώς έσοδα από το κράτος (καθώς και έναν έμμεσο τρόπο να αποκαλύψει κρυμμένα εισοδήματα). Επιπλέον, το εισόδημα ενός ατόμου ή νομικού προσώπου μπορεί να διαφέρει σε μεγάλο βαθμό μεταξύ διαφόρων περιόδων, συνεπώς η στήριξη των εκτιμήσεων των μελλοντικών εισοδημάτων σε ιστορικά δεδομένα είναι μια ακατάλληλη μέθοδος πρόβλεψης. Για όλους αυτούς τους λόγους, είναι σκόπιμο να ακολουθήσουμε μια πιο αυστηρή προσέγγιση όσον αφορά την επιβολή της συμμόρφωσης που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως διαδικασία αυτό-επιλογής.

4)      Ισχυρά μέτρα επιβολής (κατάσχεση αποζημιώσεων και τραπεζικών καταθέσεων, αναγκαστική εκποίηση περιουσιακών στοιχείων, καθώς και άρνηση της έκδοσης φορολογικής/ασφαλιστικής ενημερότητας) έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις για εκείνους που δεν εισέρχονται σε πρόγραμμα δόσεων ή για εκείνους που σταματούν τις πληρωμές. Η φορολογική διοίκηση εξασφαλίζει ότι θα ληφθούν μέτρα επιβολής εάν οφειλέτης παύσει να πληρώνει είτε το δημόσιο χρέος είτε το ιδιωτικό του χρέος (αν επωφεληθούν από την ΕΔ, η οποία συνεπάγεται ένα ρήτρα αλυσιδωτής καταγγελίας) ή τις τρέχουσες φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις του.

5)      Σε περίπτωση που ο οφειλέτης αποχωρήσει από προγράμματα δόσεων, ΕΔ ή τρέχουσες φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα αναγκαστικής επιβολής, εκτός αν οι ιδιώτες πιστωτές έχουν ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία εκκαθάρισης ή την διαδικασία ειδικής διαχείρισης σύμφωνα με το δίκαιο ΕΔ (άρθρο 68 του ν. 4307/2014). Επιπλέον, οι όποιες παροχές που χορηγούνται στο πλαίσιο του προγράμματος δόσεων θα ακυρώνονται και το χρέος θα αναβιώνει στο σύνολό του. Αυτή η τελευταία κύρωση ισχύει και για τους οφειλέτες που δεν συμμορφώνονται με οποιεσδήποτε μελλοντικές (νέα) φορολογικές υποχρεώσεις (ακόμη και φορολογικές δηλώσεις), ή δεν καταβάλλουν ή διακανονίζουν σωστά τις οποιεσδήποτε μελλοντικές φορολογικές οφειλές τους. Ο νόμος προβλέπει επίσης ήδη την κατάσχεση και την αναγκαστική πώληση περιουσιακών στοιχείων των μη συμμορφούμενων ιδιωτών και νομικών προσώπων. Ο ρόλος εφαρμογής των διατάξεων αυτών θα βελτιωθεί από το νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, ο οποίος θα διευκολύνει τη διαδικασία πλειστηριασμών.

6)      Συμφωνούμε ότι η τα πρόστιμα ΚΒΣ θα πρέπει να εφαρμόζονται μόνο όταν είναι χαμηλότερα από τα αντίστοιχα πρόστιμα φορολογικής συμμόρφωσης, αλλιώς θα πρέπει να ισχύουν χαμηλότερα πρόστιμα φορολογικής συμμόρφωσης και είμαστε πρόθυμοι να εξετάσουμε τη σχετική νομοθεσία. Θα πρέπει ωστόσο να αναγνωριστεί ότι ορισμένα πρόστιμα ΚΒΣ σχετίζονται με τη φοροδιαφυγή, ενώ επιβάλλονται και άλλες επιβαρύνσεις, ο συνδυασμός των οποίων έχει αρνητικές επιπτώσεις για το σύνολο της οφειλής. Σε κάθε περίπτωση, είμαστε πρόθυμοι να συζητήσουμε το θέμα.

7)      Όσον αφορά την πρόταση για την απαγόρευση της μετάβασης από παλαιό προγράμματα στο νέο πρόγραμμα, ο τρόπος για να προχωρήσουμε είναι να παρέχουμε θετικά κίνητρα για την παραμονή σε προγράμματα μικρότερης διάρκειας. Αυτό έχει ήδη γίνει κατά το νέο ξεκίνημα. Δεσμευόμαστε πλέον να κάνουμε το ίδιο για το βασικό πρόγραμμα και να νομοθετήσουμε αμέσως το θέμα ως επείγον. Το ίδιο το γεγονός ότι η μεγαλύτερη περίοδος αποπληρωμής φέρει τόκο (ονομαστικό επιτόκιο ύψους 4,5%, δηλαδή πραγματικό επιτόκιο ύψους 6,6% σήμερα) και μικρότερες διαγραφές, αποτελεί ισχυρό αποτρεπτικό παράγοντα για τους ανθρώπους που έχουν την οικονομική δυνατότητα, να πληρώσουν πιο γρήγορα. Για να αποσαφηνίσουμε τυχόν παρεξηγήσεις, θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι το πρόγραμμα του Οκτωβρίου προβλέπει μικρότερες περιόδους εξόφλησης, και όχι μόνο για τις 72/100 δόσεις, όπως έχουν προτείνει ορισμένα μέλη της Τρόικα.

8)      Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά τους οφειλέτες που έχουν ήδη υπαχθεί στο νέο πρόγραμμα, ο νόμος προβλέπει κίνητρο για τους εν λόγω οφειλέτες ώστε να παραμείνουν στο παραπάνω πρόγραμμα (ίδιο επιτόκιο με το πρόγραμμα του Οκτωβρίου, επιπλέον μείωση 20% στις προσαυξήσεις, εάν παραμείνουν στο πρόγραμμα) και ένα αντικίνητρο για την αύξηση του αριθμού των δόσεων (χαμηλότερες διαγραφές). Επιπλέον, θα έπρεπε να διασφαλιστεί η ίση μεταχείριση μεταξύ των οφειλετών που έχουν ήδη υπαχθεί στο νέο πρόγραμμα και εκείνων που θα εισέλθουν στο νέο πρόγραμμα δόσεων, σύμφωνα με το Σύνταγμα της Ελλάδας. Η απαγόρευση των συμμετεχόντων σε παλαιότερα προγράμματα να υπαχθούν στο νέο πρόγραμμα θα οδηγήσει σε νομικές διαμάχες αναφορικά με το πρόγραμμα δόσεων από τους οφειλέτες, με δυσμενή αποτελέσματα για το Ελληνικό Δημόσιο.

9)      Σχετικά με το βασικό πρόγραμμα, συμφωνούμε να υιοθετήσουμε την πρότασή σας, συμπεριλαμβανομένης της τροποποίησης του επιπέδου και της μορφής του επιτοκίου.

10)   Τα προτεινόμενα κριτήρια επιλεξιμότητας για αυτοαπασχολούμενους, νομικά πρόσωπα που αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας και ιδιώτες απαιτούν σε αυτό το χρονικό σημείο εκτεταμένες τροποποιήσεις στο νόμο 4305/2014 και εγείρουν σοβαρές νομικές και ιδιαίτερα συνταγματικές ανησυχίες (ίση μεταχείριση σε σχέση με τη διαφοροποίηση μεταξύ αυτοαπασχολούμενων, μισθωτών ιδιωτών και νομικών προσώπων).

11)   Η πρότασή σας για χρέη κάτω από 15.000,00 προβλέπεται ήδη στο νόμο.

12)   Δεδομένων των περιορισμών που αφορούν την ίση μεταχείριση, θα μπορούσαμε να σκεφτούμε δημιουργικά για την παροχή θετικών κινήτρων προκειμένου οι φορολογούμενοι να επιλέγουν μικρότερες διάρκειες αποπληρωμής, π.χ. ένα κατάλληλα αναθεωρημένο πρόγραμμα για νέο ξεκίνημα που να περιλαμβάνει το χρέος έως την 1η Οκτωβρίου 2014 με ελαφρώς πιο ελκυστική δομή επιτοκίων σε σύγκριση με το νέο πρόγραμμα.

13)   Έχουμε ήδη ασχοληθεί με το θέμα της συμβατότητας ΕΔ της αντιμετώπισης οφειλετών σε όλα τα προγράμματα, όπως προβλέπει ο ν. 4307/2014 για την υποχρέωση να γίνεται πρώτα διακανονισμός του φορολογικού και ασφαλιστικού χρέους και, στη συνέχεια, του ιδιωτικού χρέους. Προβλέπει επίσης ότι ο νόμος ΕΔ θα είναι σύμφωνος με την τρέχουσα ή σε οποιαδήποτε μελλοντική μορφή του νόμου για τα προγράμματα δόσεων. Με αυτόν τον τρόπο, η κυβέρνηση έχει λάβει την κατάλληλη δράση για την αντιμετώπιση των ευκαιριών για «άγρα αρμόδιου δικαστηρίου» (forum shopping) και για την αύξηση της συμμόρφωσης σε θέματα φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων.

14)   Εκφράζουμε τη δέσμευσή μας να συνεργαστούμε στενά μαζί σας ώστε να αντιμετωπίσουμε τα θέματα που αφορούν μεγάλοοφειλέτες (με χρέη πάνω από 1 εκατομμύριο ευρώ) και να ενισχύσουμε τη διαφάνεια με βάση τις προτάσεις σας, συμπεριλαμβανομένων και ενδεχόμενων νομοθετικών πρωτοβουλιών. Ανυπομονούμε να μελετήσουμε σε βάθος τις συστάσεις της τεχνικής βοήθειας και να συνεργαστούμε στενά με τους εμπειρογνώμονες σας. Σημειώνεται ότι η διαφάνεια είναι μία από τις προτεραιότητες της δημόσιας διοίκησης, με την επιφύλαξη της κείμενης νομοθεσίας που προβλέπει την προστασία των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων.

Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να πάει και πάλι στη βουλή για να διορθώσει την υφιστάμενη νομοθεσία (νέο πρόγραμμα), αλλά είναι εξίσου σαφές ότι μπορούμε να νομοθετήσουμε άμεσα τα νέα μέτρα, τα οποία θα αποθαρρύνουν τη μετάβαση από το βασικό στο νέο πρόγραμμα, θα βελτιώσουν σοβαρά τη φορολογική συμμόρφωση και θα ενισχύσουν την επιβολής φόρων, ιδίως αναφορικά με τη μη συμμόρφωση των «μεγαλοοφειλετών» στην εφορία.

Συμπέρασμα

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, σημειώσαμε τεράστια πρόοδο στους ευαίσθητους τομείς της εργατικής μεταρρύθμισης, της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης, του μισθολογίου, του τομέα της ενέργειας, της διοίκησης εσόδων και της αδειοδότησης. Αυτό έχει ήδη αναγνωριστεί. Η παρούσα πρόταση είναι μια τίμια προσπάθεια να προχωρήσουμε πέρα από αυτούς τους τομείς και να γεφυρώσουμε την καλόπιστη διαφωνία μας σε όλους τους υπόλοιπους τομείς.

Στο δημοσιονομικό μέτωπο, όπου οι αντιλήψεις μας για το δημοσιονομικό έλλειμμα διαφέρουν, προτείνουμε να γεφυρώσουμε τις διαφορές μας με την άμεση εφαρμογή νέων μέτρων. Σας προσκομίζουμε επίσης μια πιο λεπτομερή τεκμηρίωση σχετικά με τα μέτρα που σας κοινοποιήσαμε με το e-mail του περασμένου Σαββάτου. Ταυτόχρονα, δεσμευόμαστε για ένα συγκεκριμένο πακέτο έκτακτης ανάγκης προκειμένου να κλείσουμε το πιθανό δημοσιονομικό έλλειμμα σε περίπτωση που οι δημοσιονομικές προβλέψεις μας δεν επαληθευτούν όπως είχε προγραμματιστεί κατά τη διάρκεια των πρώτων έξι μηνών της εκτέλεσης του προϋπολογισμού.

Στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων, προσφέρουμε ένα ευρύ φάσμα επιθετικών και φιλόδοξων πολιτικών. Όσον αφορά τη μεταρρύθμιση του ΦΠΑ, αποφασίσαμε να προχωρήσουμε γρήγορα και να απλοποιήσουμε την τρέχουσα δομή, εναρμονίζοντας το συντελεστή ΦΠΑ σε ξενοδοχεία με τον ΦΠΑ σε εστιατόρια και την τροφοδοσία. Επιπλέον, παρέχουμε ένα ευρύ φάσμα μέτρων για την αύξηση της συμμόρφωσης και επιβολής σε θέματα ΦΠΑ. Στη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, προτείνουμε μια σειρά φιλόδοξων μέτρων, την πλειοψηφία των οποίων σκοπεύουμε να νομοθετήσουμε κατά τη διάρκεια αυτής της αναθεώρησης. Πράγματι, ορισμένα από αυτά θεραπεύουν μακροχρόνιες στρεβλώσεις. Στον τομέα των βασικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και των μεταρρυθμίσεων στις αγορές προϊόντων, παρέχουμε μια λεπτομερή ανάλυση των εκκρεμών ζητημάτων, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στον τομέα της ενέργειας και των μεταφορών.

Τέλος, όσον αφορά τα προγράμματα δόσεων, έχουμε συμπεριλάβει την καλύτερη πρόταση που μπορούμε να κάνουμε υπό τις παρούσες συνθήκες.

Αυτό είναι ένα συνολικό πακέτο προτάσεων. Ακολουθώντας την ισχυρή προτροπή του επικεφαλής του EWG, αποφασίσαμε να κάνουμε μια συνολική πρόταση αντί για μια σταδιακή διαπραγμάτευση. Αναγνωρίζουμε ότι σε μερικούς τομείς – δικαιολογημένα – δεν ικανοποιήσαμε πλήρως τις ανησυχίες σας. Όμως, αντί αυτού, σε άλλα πεδία καταθέσαμε πολύ πιο φιλόδοξες προτάσεις από αυτές που είχαν προγραμματιστεί.

Αυτό είναι ρεαλιστικά το μέγιστο που μπορούμε να προσφέρουμε σε μια γνήσια προσπάθεια να προχωρήσουμε μπροστά και να ολοκληρώσουμε την αξιολόγηση με αξιόπιστο τρόπο.

Ανυπομονώ να σας συναντήσω στην Αθήνα,

Γκίκας Α. Χαρδούβελης

[1]  Το θέμα της αναδιάρθρωσης των σταθερών και αναλογικών φορολογικών συντελεστών καπνού θα πρέπει να επανεξεταστεί στο πλαίσιο της μάχης της κυβέρνησης κατά της παράνομης διακίνησης τσιγάρων.

[2] Με την ευκαιρία της εξέτασης νομικών θεμάτων, παρακαλούμε σημειώστε ότι η δημοσίευση των ονομάτων των μεγαλοοφειλετών εγείρει ορισμένα νομικά ζητήματα όσον αφορά όχι μόνο με το Ελληνικό Σύνταγμα, αλλά και το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο νόμος 2472/1997, σύμφωνα με την οδηγία 95/46, καθορίζει αυστηρές απαιτήσεις για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και θεσπίζει την Αρχή Προστασίας Δεδομένων ως ανεξάρτητη αρχή επιφορτισμένη με τη διασφάλιση της προστασίας αυτής. Επιπλέον, οι συνταγματικές τροποποιήσεις του 2001 κατοχύρωσαν την προστασία των προσωπικών δεδομένων, συμπεριλαμβανομένης της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, σε συνταγματικό επίπεδο (άρθρο 9Α και 101Α του Συντάγματος). Υπό το πρίσμα αυτό, η δημοσίευση των ονομάτων μεγαλοοφειλετών δεν θα πρέπει να υπερβαίνει αυτά τα νομικά όρια. Έχουμε δεσμευτεί να εξαντλήσουμε τις νόμιμες οδούς, λαμβάνοντας υπόψη την υπάρχουσα νομολογία της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, καθώς και τις ευρωπαϊκές βέλτιστες πρακτικές, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η δημοσίευση των ονομάτων των μεγαλοοφειλετών θα γίνει σε συμφωνία με αυτές τις νομικές ανησυχίες.