Πολλά έχουν γραφτεί, και πολλά θα γραφτούν για το διαφαινόμενο σκάνδαλο της Novartis. Αν και η αφορμή του άρθρου αυτού είναι σίγουρα η επικαιρότητα, ο σκοπός της συγγραφής του είναι διαφορετικός: θα σας παρουσιάσω τα επίσημα στοιχεία του ΟΟΣΑ για την υγεία – και θα μου επιτρέψετε να αφήσω ανοιχτά τα τελικά συμπεράσματα.
Η συνολική δαπάνη για την υγεία, αποτελείται από την κρατική (το ποσό που επενδύει το κράτος για την υγεία συνολικά) και από την ιδιωτική (τα λεφτά που δίνουν οι πολίτες για υπηρεσίες υγείας).
Το μακρινό 2009, προ της κρίσης, ο μέσος Έλληνας διέθετε 906 δολάρια τον χρόνο για υπηρεσίες υγείας – το τέταρτο μεγαλύτερο ποσό στην ζώνη του Ευρώ. Το κράτος όμως, διέθετε 1972 δολάρια, το πέμπτο μικρότερο ποσό στην Ευρωζώνη. Για σύγκριση, ο μέσος Ευρωπαίος διέθετε 759 δολάρια από τα δικά του χρήματα, ενώ το κράτος διέθετε 2682 δολάρια. Συνολικά, η Ελλάδα είχε σχετικά χαμηλές δαπάνες για την υγεία -λόγω της μικρής συμμετοχής του κράτους σε αυτές- οι οποίες ήταν σχετικά κοντά στον μέσο όρο της Ευρωζώνης (2878 η Ελλάδα, 3441 η Ευρωζώνη).
Τι είχε συμβεί μέχρι το 2016; Ο μέσος Έλληνας συνέχιζε να διαθέτει -παρά την κρίση- το ίδιο σχεδόν ποσό -927 δολάρια τον χρόνο- για υπηρεσίες υγείας. Το κράτος όμως μείωσε τα έξοδα του στα 1296 δολάρια. Το 2016 το κράτος διέθεσε για την υγεία το μικρότερο ποσό από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρωζώνης: η χώρα με τις αμέσως μικρότερες κρατικές δαπάνες ήταν η Εσθονία με 1513 δολάρια, ενώ ο μέσος όρος της Ευρωζώνη είχε ανέβει στα 3111 δολάρια. Οι συνολικές δαπάνες για την υγεία στην Ελλάδα το 2016 ήταν πλέον οι μισές, σχεδόν, σε σύγκριση με την Ευρωζώνη (2223 η Ελλαδα, 4080 η Ευρωζώνη) και κατά 20% μικρότερες σε σχέση με πριν την κρίση.
Φαντάζομαι ότι σας κούρασα με τους αριθμούς, αλλά ποιο είναι το συμπέρασμα; Η Ελλάδα σήμερα ως κράτος έχει τις χαμηλότερες δαπάνες για την υγεία σε όλη την Ευρωζώνη, και πολύ χαμηλές δαπάνες συνολικά, ενώ ο Έλληνας συνεχίζει να βάζει επιπλέον χρήματα από την τσέπη του για να φροντίσει την υγεία του. Ίσως αυτό να είναι και φυσιολογικό, σε συνθήκες χρεωκοπίας.
Αλλά, τι σχέση έχει αυτό με σκάνδαλα στα φάρμακα;
Ας περάσουμε λοιπόν τώρα στις φαρμακευτικές δαπάνες: τα χρήματα που ξοδεύουμε για φάρμακα. Οι Έλληνες το 2009 ξοδεύαμε 782 ευρώ ανά άτομο για φάρμακα (αφήνοντας δεύτερους τους Ιρλανδούς με μόλις 661 δολάρια και πολύ πίσω την Ευρωζώνη με έξοδα μόλις 553 Ευρώ ανά πολίτη). Το 2015, η εικόνα είχε ομολογουμένως αλλάξει: η φαρμακευτική δαπάνη στην Ελλάδα είχε πέσει στα 552 δολάρια ανά πολίτη, πολύ κοντά στον μέσο όρο της Ευρωζώνης, που ήταν τα 561 δολάρια. Έχει όμως ενδιαφέρον ότι το 2009 ξοδεύαμε το 27% των συνολικών δαπανών για την υγεία σε φάρμακα και το 2015 ξοδεύουμε το… 26%, ενώ ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη είναι το 16%. Δηλαδή, ξοδεύουμε -μαζί με την Σλοβενία- το υψηλότερο ποσοστό των δαπανών για την υγεία σε φάρμακα. Όχι σε γιατρούς, νοσοκόμους, επεμβάσεις, πρόληψη, αλλά σε φάρμακα.
Το συμπέρασμα; Είτε το περίφημο Ελληνικό DNA έχει κάτι ιδιαίτερο και χρειάζεται περισσότερα φάρμακα από τον μέσο Ευρωπαίο, είτε κάποιοι βγάζουν λεφτά, «νομίμως» και παρανόμως.
Και πριν κλείσουμε: από τότε που μπήκαμε στο Ευρώ, και μέχρι και το 2003-2004 η φαρμακευτική δαπάνη στην Ελλάδα ήταν πολύ κοντά στον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Το 2009 γίναμε πρωταθλητές στην φαρμακευτική δαπάνη (και στην Ευρωλίγκα), ενώ πλέον το 2015 βρισκόμαστε στον μέσο όρο.
Τα τελικά συμπεράσματα, δικά σας.