Με το αρνητικό ρεκόρ συμμετοχής στις δημοτικές εκλογές της Μόσχας που δεν ξεπέρασε το 15% αλλά και εκείνο του Βλαδιβοστόκ που άγγιξε το δυσθεώρητο ύψος του 12,7%, έπεσε η αυλαία των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών της Ρωσίας, ένα χρόνο πριν την διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών και ένα, περίπου, μήνα πριν την ανακοίνωση του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν για την διεκδίκηση, εκ νέου, του προεδρικού θώκου.
Οι εκλογές διεξήχθησαν σε 82 από τις 85 περιοχές (Κυβερνεία) της Ρωσίας. Τους ηγέτες τους, εξέλεξαν επίσης και 16 υποκείμενα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, όπως αποκαλούνται οι Ανεξάρτητες Δημοκρατίες και περιοχές, ανάμεσα στις οποίες ήταν η Μπουρατία, η Ουντμορτία, ο Μορντόβια, η Καρέλια, η περιοχή του Σβερντλόφκ και του Νόβγκοροντ, του Περμ η Δημοκρατία Μαρίι Ελ αλλά και της Σεβαστούπολης.
Έκπληξη πρώτου μεγέθους ήταν η μη κάθοδος στις εκλογές του δημάρχου της πόλης Αικατερίνμπουργκ Γιεβγκένι Ρόιζμαν, ο οποίος δεν κατάφερε να συγκεντρώσει τις αναγκαίες υπογραφές δημοτικών συμβούλων.
Σε έξι περιοχές εξελέγησαν οι περιφερειακοί σύμβουλοι. Ταυτόχρονα, διεξήχθησαν επαναληπτικές εκλογές στην περιοχή του Λένινγκραντ και του Μπριάνσκ για εκλογή βουλευτών στην Δούμα. Οι βουλευτές αυτών των περιοχών είχαν παραιτηθεί και πρόκειται για τον Σεργκέι Ναρίσκιν πρώην πρόεδρο της Δούμας που ανέλαβε επικεφαλής της Υπηρεσίας Εξωτερικής Κατασκοπίας.
Στο Γιακούτσκ εξέλεξαν δήμαρχο, ενώ σε άλλες 11 περιοχές εξελέγησαν οι δημοτικοί σύμβουλοι των πόλεων – πρωτευουσών αυτών των περιοχών.
Σε όλες τις περιοχές, με άνεση κέρδισαν οι υποψήφιοι του κόμματος “Ενιαία Ρωσία”, ορισμένοι εκ των οποίων απλά επιβεβαίωσαν την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων στο πρόσωπό τους, ενώ κάποιοι άλλοι εκλέγονται για πρώτη φορά.
Στην Μπουρατία ο υποψήφιος Αλεξέι Τσιντένοφ της “Ενιαίας Ρωσίας έλαβε το 87% των ψήφων, στο Σβερντλόφσκ ο κομματικός του σύντροφος Γιεβγκένι Κουϊβάστσεφ έλαβε 62%, ενώ ο συνεργαζόμενος με το ίδιο κόμμα, αλλά όχι μέλος του Ντμίτρι Οβσνιάνικοφ στην Σεβαστούπολη έλαβε 71%.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση του νέου κυβερνήτη του Καλίνγκραντ Αντόν Αλιχάνοφ, ο οποίος δεν έχει προλάβει να κλείσει τα 31 του χρόνια. Εξελέγη σε μια περιοχή, όπου κανείς από τους προκατόχους του δεν έχει ολοκληρώσει τη θητεία του, αφού η συγκεκριμένη θέση θεωρείται “ταχύρυθμο σεμινάριο απόκτησης διοικητικής εμπειρίας” για πρώην στρατηγούς της FSB, οι οποίοι στη συνέχεια παίρνουν απόσπαση για άλλες υψηλές διοικητικές θέσεις του κεντρικού κρατικού μηχανισμού.
Η έκπληξη της Μόσχας
Στην μεγαλύτερη πόλη της Ρωσίας, με πληθυσμό δεκαπέντε εκατομμυρίων, την Μόσχα, πρωτεύουσα του κράτους, η έκπληξη έγινε από τα ψηφοδέλτια της αντιπολίτευσης, όπου κατέβασε υποψηφίους σε 124 διαμερίσματα από τα 125.
Στην Μόσχα, οι υποψήφιοι των αντιπολιτευόμενων σχηματισμών “Ενωμένοι Δημοκράτες” κατέκτησαν την πλειοψηφία σε δέκα δημοτικά διαμερίσματα της πρωτεύουσας, ακόμη και σε εκείνο της περιοχής Γαγκάρινσκογιε, όπου ψήφισε ο πρόεδρος της χώρας Βλαντίμιρ Πούτιν.
Οι “Ενωμένοι Δημοκράτες” είναι μια ομάδα ανεξάρτητων αντιπολιτευόμενων στελεχών, στην οποία συμμετέχουν το Κομμουνιστικό κόμμα, η οργάνωση “Αλληλεγγύη” και σε ορισμένες περιοχές το κόμμα “Μήλο”. Συντονιστές της ομάδας είναι ο πρώην βουλευτή Ντμίτρι Γκουντκόφ και ο πρώην δημοτικός σύμβουλος Μαξίμ Κατς.
Στην περιοχή Χαμοβνίκ, το κόμμα της “Ενιαίας Ρωσίας” δεν εξέλεξε κανένα δημοτικό σύμβουλο. Συνολικά, η αντιπολίτευση εξέλεξε και διαμερισματικούς συμβούλους σε 37 διαμερίσματα, καταλαμβάνοντας 141 θέσεις σε 1502 συνολικά. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει πως στις δημοτικές εκλογές για ανάδειξη δημάρχου της Μόσχας, συγκεντρώνουν τις αναγκαίες υπογραφές υποστήριξης για μια εναλλακτική υποψηφιότητα από εκείνη του υπερδραστήριου νυν δημάρχου Σομπιάνιν, που φέρεται και ως ένας από τους πιθανούς, μελλοντικούς διαδόχους του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Το κόμμα “Μήλο” του πρώην πρωθυπουργού Γιαβλίνσκι δήλωσε πως εξέλεξε 180 υποψηφίους τους σε 51 περιοχές, πράγμα που θα του επιτρέψει να κατεβάσει υποψήφιο τον Σεργκέι Μιτρόχιν ή τον Ντμίτρι Γκουντκόφ, ωστόσο δεν έχει ακόμη καταλήξει και θα αποτελέσει αντικείμενο ενδοκομματικής διαβούλευσης.
Η αποχή νικητής των εκλογών
Στην Μόσχα η συμμετοχή των ψηφοφόρων δεν ξεπέρασε το 15%, ήταν συνολικά 14,8%. Στις εκλογές για δήμαρχο στην Μόσχα το 2013 η συμμετοχή είχε φτάσει το 32%.
Η μεγαλύτερη συμμετοχή καταγράφηκε στην Μορντόβια με 71%. Στις υπόλοιπες περιοχές κυμάνθηκε από 23,5% έως 28,7%. Σε σύγκριση με τις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές καταγράφεται μεγάλη πτώση, πράγμα που προκαλεί σκέψεις για την νομιμοποίηση των εκλεγμένων αντιπροσώπων.
Καταγγελίες για παραβιάσεις της εκλογικής νομοθεσίας.
Συνολικά στην Κεντρική Εκλογική Επιτροπή κατατέθηκαν περισσότερες από 500 καταγγελίες για παραβιάσεις της εκλογικής νομοθεσίας μόνο στην Μόσχα. Σύμφωνα με την πρόεδρο της Κ.Ε.Ε Έλλας Παμφίλοβα, θα διερευνηθούν όλες και θα δημοσιοποιηθούν.
Η οργάνωση “Φωνή” ανακοίνωσε πως με δικό της μηχανισμό κατέγραψε περισσότερες από 700 παραβιάσεις της εκλογικής νομοθεσίας σε ολόκληρη την Ρωσία. Πρωταθλήτρια και πάλι η Μόσχα με 284 παραβιάσεις και ακολουθεί η περιοχή του Σβερντλόφσκ με 77, του Κρασνοντάρ με 47.
Πρώτες εκτιμήσεις
Το κυβερνών κόμμα της “Ενιαίας Ρωσίας” κέρδισε τις εκλογές, σε δήμους και κυβερνεία, αφού εξελέγησαν όλοι οι υποψήφιοί του.
Η αντιπολίτευση κατέγραψε μια θετική παρουσία στην Μόσχα εκλέγοντας αρκετούς διαμερισματικούς συμβούλους, πράγμα που ανοίγει το παιχνίδι για τις εκλογές δημάρχου και, ίσως, προκαλέσει προβλήματα στον φιλόδοξο Σεργκέι Σομπιάνιν.
Ταυτόχρονα, η αποκαλούμενη και ως “μη συστημική αντιπολίτευση” κατέγραψε τις δυνάμεις της σε πολλές περιοχές, δημιουργώντας τις βάσεις για μια εναλλακτική υποψηφιότητα στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι θα γίνει ή ακόμη κι αν συμβεί, δεν πρόκειται να απειλήσει την θριαμβευτική επανεκλογή του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι για να τηρηθεί η δημοκρατική επίφαση, καταγράφηκαν περιπτώσεις όπου διαμερισματικοί σύμβουλοι του κόμματος “Ενιαία Ρωσία” παραχωρούσαν τις υπογραφές τους σε υποψηφίους της αντιπολίτευσης. Αυτή η πρόσκαιρη λυκοφιλία μένει να ελεγχθεί σε ένα εξάμηνο όταν γίνουν οι εκλογές για την ανάδειξη του νέου δημάρχου της ρωσικής πρωτεύουσας, αν και με το εκτεταμένο πρόγραμμα αναπλάσεων που υλοποιεί, κόστους πολλών δισεκατομμυρίων ρουβλίων, αναμένεται να εκλεγεί πανηγυρικά.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας κατάφερε να εκλέξει μόνο 45 διαμερισματικούς συμβούλους και αυτό με την βοήθεια των “Ενωμένων Δημοκρατών”, πράγμα που το εξωθεί στην τρίτη θέση, μακράν της δεύτερης που κατείχε μέχρι πρόσφατα.
Το τμήμα εκείνο του εκλογικού σώματος της ρωσικής πρωτεύουσας που δεν πείθεται από την πολιτική του Κρεμλίνου, δεν γοητεύεται πλέον από τα κόμματα της συστηματικής αντιπολίτευσης (ΚΚΡΟ, Ζιρινόφσκι, Δίκαιη Ρωσία”) και δείχνει πως ολοένα και περισσότερο στρέφεται προς την μη συστημική που σήμερα εκπροσωπείται από τον Ντμίτρι Γκουντκόφ και τον συνασπισμό “Ενωμένοι Δημοκράτες” αλλά και τον αμφιλεγόμενο Αλεξέι Ναβάλνι.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το φαινόμενο του διαχωρισμού των διαμερισμάτων της ρωσικής πρωτεύουσας σε φιλοκυβερνητικές και αντικυβερνητικές, όπου η πόλωση μεταξύ των ψηφοφόρων, έδωσε στην μία ή στην άλλη πλευρά την πλειοψηφία στα διαμερισματικά συμβούλια.
Προβληματισμό προκαλεί η χαμηλή συμμετοχή στις εκλογές, αλλά θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ορισμένα πράγματα:
α) οι εκλογικές διαδικασίες στην Ρωσία τα τελευταία 10-15 χρόνια δεν ήταν γεγονότα έντονων συγκινήσεων, καθώς λόγω των ιδιομορφιών του ρωσικού πολιτικού συστήματος, τα αποτελέσματα είναι λίγο ή πολύ γνωστά.
β) η πολιτική σταθερότητα που προσφέρει ο τρόπος διακυβέρνησης του προέδρου Πούτιν, τυγχάνει της έγκρισης της συντριπτικής πλειοψηφίας του πληθυσμού.
γ) η απουσία σοβαρών εναλλακτικών λύσεων εκ μέρους της αντιπολίτευσης, η οποία, εξάλλου, επικέντρωση την προεκλογική της εκστρατεία, αφενός στην αύξηση της συμμετοχής και, αφετέρου, στην τήρηση αποστάσεων των υποψηφίων της από κάθε είδους κρατικές θέσεις, συμμετοχές σε οργανισμούς κλπ.
δ) το κόμμα της “Ενιαίας Ρωσίας” κέρδισε τις εκλογές συγκεντρώνοντας, συνολικά, το 75% των ψήφων σε όλη την επικράτεια, πράγμα που ικανοποίησε τόσο την κομματική ηγεσία, όσο και το Κρεμλίνο.
ε) το ΜΜΕ εξακολουθούν να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των προτιμήσεων των ψηφοφόρων, ωστόσο το διαδίκτυο έχει μεγαλύτερη διείσδυση στις νεότερες ηλικιακά κατηγορίες ψηφοφόρων, πράγμα που εκμεταλλεύεται, μέχρι τώρα, επιτυχώς, η αντιπολίτευση.
στ) είναι συντριπτική και ταπεινωτική η ήττα των λεγόμενων συστημικών κομμάτων της αντιπολίτευση, δηλαδή των κομμάτων που εκπροσωπούνται στην Κρατική Δούμα. Αυτό προβληματίζει τόσο τα ίδια, όσο και το Κρεμλίνο, γιατί μπορεί να δημιουργηθούν ανεξέλεγκτες πολιτικά και εκλογικά συμπεριφορές του εκλογικού σώματος, το οποίο αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης της χώρας.
Επόμενοι σταθμοί στην μακρά εκλογική περίοδο, οι εκλογές δημάρχων σε ένα εξάμηνο και οι προεδρικές εκλογές του 2018. Γι’ αυτές όμως σε άλλο σημείωμα.
