Η κατάρρευση της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) το 1991 συνοδεύτηκε από την οικονομική εξαθλίωση πλατιών στρωμάτων των Ρώσων, αλλά φυσικά και όσων λαών ζούσαν εντός των συνόρων της. Παράλληλα, το ιδεολογικό κενό που προέκυψε μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού, είχε ως αποτέλεσμα την αυξανόμενη ανησυχία σχετικά με τη μελλοντική πορεία της Ρωσίας. Προς τα πού θα πήγαινε ένας λαός με μάλλον αδύναμη ιστορική μνήμη, απουσία πλουραλισμού και σαφή κλίση προς την καθοδήγηση από τα υψηλά κλιμάκια εξουσίας; Eπιπλέον, ο αιματηρός πόλεμος της Τσετσενίας από το 1994 ως το 1996 και ο αυξανόμενος αριθμός των μεταναστών εργατών που έρχονταν από τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία, αύξησαν την γενικότερη ανασφάλεια. Από την άλλη πλευρά, ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία με την ενεργό εμπλοκή του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ), αύξησε την απογοήτευση των Ρώσων από τη Δύση. Για ένα μεγάλο αριθμό πρώην πολιτών της ΕΣΣΔ, η τελευταία είναι εκείνη που ευθύνεται για την αποτυχία του σοσιαλιστικού εγχειρήματος, καθώς το αντιστρατευόταν με όλους τους τρόπους. Έκτοτε, τα αντιδυτικά αισθήματα που κυριαρχούσαν σε ένα μέρος της ρωσικής κοινωνίας προώθησαν την ιδέα της ασυμβατότητας μεταξύ των δημοκρατικών αξιών και της ρωσικής κουλτούρας. Αυτά όλα, οδήγησαν στην εμφάνιση διαφόρων τύπων ακροδεξιών και νεοναζιστικών οργανώσεων.
Η RNE και η ιδεολογία της
Η «Ρωσική Εθνική Ενότητα» (Russkoe Natsionalnoe Edinstvo, RNE) ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1990 στη Μόσχα, από τον υπερεθνικιστή Aleksandr Barkashov, που μέχρι τότε ήταν εξέχον μέλος της οργάνωσης «Pamyat». Λίγα χρόνια αργότερα, η RNE είχε εξελιχθεί στον πιο καλά οργανωμένο φορέα μεταξύ των ρωσικών ακροδεξιών ομάδων. Εκτιμάται ότι συγκέντρωνε ως και 25.000 ενεργά μέλη στη Ρωσική Ομοσπονδία, στις χώρες της Βαλτικής και στην Ουκρανία. Επίσης, διέθετε σύμβολα παρόμοια με αυτά που χρησιμοποιούνταν στη ναζιστική Γερμανία. Στις τάξεις της κυριαρχούσαν ο αντισημιτισμός, η αντικαυκάσια στάση και ο αντιαμερικανισμός. Προωθώντας το σύνθημα «η Ρωσία για τους Ρώσους», τα μέλη της υποστήριζαν την απέλαση των Εβραίων και των μεταναστών από τον Νότιο Καύκασο (Αζέροι, Γεωργιανοί, Αρμένιοι) καθώς και εθνοτήτων της Κεντρικής Ασίας (Κοζάκοι, Ουζμπέκοι, Τατζίκοι). Μέλη της RNE έχουν καταδικαστεί για ρατσιστικά εγκλήματα, όπως στην περίπτωση ενός παραρτήματός της στο Τver, το οποίο βανδάλισε εβραϊκούς και μουσουλμανικούς τάφους, ενώ δολοφόνησε άτομα που ανήκαν σε μειονότητες. Όσον αφορά τον Αdolf Hitler, ο ιδρυτής της Aleksandr Barkashov δήλωσε για αυτόν: «Τον θεωρώ μεγάλο ήρωα του γερμανικού έθνους και όλων των λευκών φυλών. Κατάφερε να εμπνεύσει ολόκληρο το έθνος να πολεμήσει ενάντια στην υποβάθμιση και το ξέπλυμα των εθνικών αξιών». Ανεξάρτητα από την ομοιότητα της RNE με τον ναζισμό, ο Barkashov απέρριπτε τους χαρακτηρισμούς «φασίστας» και «ναζιστής» (αν και σε μια συνέντευξή του έτσι είχε αυτοπροσδιοριστεί), ωστόσο παραδέχτηκε ότι είναι εθνικοσοσιαλιστής.
Πώς έβλεπαν οι Ρώσοι εθνικιστές την Ουκρανία
Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, οι Ρώσοι εθνικιστές αρνούνταν στην Ουκρανία το δικαίωμα ύπαρξης ανεξάρτητου κράτους. Μια εφημερίδα εξηγούσε στους αναγνώστες της πώς θα έπρεπε να ερμηνεύσουν ένα ατύχημα που σχετίζεται με τις μεταφορές, στο Dniprodzerzhynsk της περιφέρειας Dnipropetrovsk: Είναι εύκολο να το καταλάβουμε. Οι «khokhols» (υποτιμητικός όρος για τους Ουκρανούς) δεν είναι το είδος του λαού που θα μπορούσε να έχει τη δική του κυβέρνηση. Ο ακροδεξιός στοχαστής Aleksandr Dugin έχει δηλώσει ότι «ως ανεξάρτητο κράτος, η Ουκρανία αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για ολόκληρη την Ευρασία και χωρίς να επιλυθεί αυτό, είναι άσκοπο να μιλάμε για ηπειρωτική γεωπολιτική». Πολλά εθνο-εθνικιστικά κόμματα, όπως το ρωσικό «Πανεθνική Ένωση», έχουν επίσης διακηρύξει ότι «είναι απαραίτητο να ενωθεί η Ρωσία, η Ουκρανία και η Λευκορωσία σε ένα ενιαίο κράτος». Ήταν κοινός τόπος μεταξύ των ρωσικών ακροδεξιών οργανώσεων ότι οι Ουκρανοί, οι Λευκορώσοι και οι Ρώσοι είναι στην πραγματικότητα ένα έθνος. Ο ισχυρισμός αυτός επαναλαμβανόταν με συνέπεια στα προγράμματα της «Ρωσικής Εθνικής Ενότητας».
Ιεραρχία
Οι νεοφερμένοι στην οργάνωση (storonniki) υπηρετούσαν ως χαμηλόβαθμοι, ενεργώντας ως οδηγοί και μοιράζοντας φυλλάδια. Επίσης, παρακολουθούσαν εκπαιδευτικά συνέδρια σχετικά με τη φιλοσοφία και τις πεποιθήσεις της ομάδας, πολλές από τις οποίες προέρχονται από το βιβλίο που έχει γράψει ο Barkashov «για τον Ρώσο εθνικιστή». Καθώς τα μέλη εξελίσσονται, μπορούν να αποκτήσουν τον βαθμό του συνεργάτη (spodvizhniki), που τους δίνει το δικαίωμα να φορούν τα διακριτικά και να συμμετέχουν στην παραστρατιωτική εκπαίδευση. Από εκεί και επάνω, υπάρχει η τάξη των συναγωνιστών (soratniki), οι οποίοι αποτελούν την ηγεσία της ομάδας.
Η δράση της Ρωσικής Εθνικής Ενότητας
Εκτός από την ανάληψη πολιτικής δράσης, η RNE διεξήγαγε στρατιωτικές ασκήσεις και τακτική εκπαίδευση. Καθώς εξελισσόταν η ρωσική συνταγματική κρίση του 1993, υποστήριξε μαχητικά το ρωσικό κοινοβούλιο στη διένεξή του με τον πρόεδρο Boris Yeltsin. Μετά τη νίκη του τελευταίου, πέρασε στην παρανομία για αρκετούς μήνες, συνεχίζοντας να εκδίδει την εφημερίδα «Russian Order». Η οργάνωση ανέπτυξε επίσης μια ομάδα ένοπλων παραστρατιωτικών, γνωστών ως «Russian Vityazi», οι οποίοι εκπαιδεύτηκαν στη χρήση φορητών όπλων και εκρηκτικών. Τον Οκτώβριο του 1995 η RNE διοργάνωσε συνέδριο στην Μόσχα, στο οποίο συμμετείχαν 304 αντιπρόσωποι από 37 περιφερειακά τμήματα. Τρία χρόνια αργότερα το εγχείρημα δεν είχε την ίδια επιτυχία, καθώς ο δήμαρχος της Μόσχας απαγόρευσε την διεξαγωγή του. Το 1999 η οργάνωση απαγορεύτηκε και σταδιακά ατόνησε. Στη συνέχεια, πολλά από τα μέλη της συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν. Παράλληλα, άρχισαν οι διασπάσεις και οι διαιρέσεις, ενώ και ο Barkashov πήρε τους δικούς του κι έφυγε. Ουσιαστικά, δεν έπαψε ποτέ να είναι ο ιστορικός ηγέτης της, έστω και σχηματίζοντας για ένα χρονικό διάστημα την «RNE του Barkashov».
Επίλογος…
Ο «Ρωσικός Ορθόδοξος Στρατός» του Aleksandr Barkashov είναι μία από τις ενεργές ακόμη ομάδες, στις οποίες διασπάστηκε η «Ρωσική Εθνική Ενότητα». Πολλά από τα πρώην μέλη της έχουν εμπλακεί σε βιαιότητες εναντίον θρησκευτικών μειονοτήτων, ενώ αρκετά από αυτά έδωσαν μάχες τα προηγούμενα χρόνια στο πλευρό των αυτονομιστών του Donbas. Στις ημέρες μας, υποστηρίζουν τη ρωσική εισβολή και εκφράζουν την ετοιμότητά τους να πολεμήσουν εναντίον της Ουκρανίας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Η δράση των νεοναζί στη Ρωσία: NPF Pamyat
Η δράση των νεοναζί στη Ρωσία: Aleksandr Barkashov
