Σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσει το μίσος του για τους Ρώσους εισβολείς, ο φωτογράφος Ihor Hora δημιούργησε μια σειρά από κολάζ που απεικονίζουν Ρώσους στρατιώτες που δεν αποτελούν πλέον κίνδυνο:
– Συνειδητοποίησα ότι ο πόλεμος ήταν επικείμενος, αλλά ακόμα δεν ήμουν έτοιμος γι’ αυτόν. Δεν είναι περίεργο, γιατί πώς μπορείς να είσαι έτοιμος για εκρήξεις στη μέση της νύχτας;
Παρά το σοκ των πρώτων ημερών του πολέμου, οι αμυντικές προετοιμασίες άρχισαν αμέσως στην Οδησσό. Οι άνθρωποι άρχισαν να μαζεύουν άμμο από τις παραλίες της πόλης για να χτίσουν οδοφράγματα και να ετοιμάζουν βόμβες μολότοφ. Κάποιοι εντάχθηκαν στις Εδαφικές Δυνάμεις Άμυνας και άλλοι έγιναν εθελοντές.
Ακόμη και οι πιο φιλορώσοι ντόπιοι άρχισαν να αποφεύγουν τον ρωσικό κόσμο. Όλοι κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια για να υπερασπιστούν την πόλη και να βοηθήσουν την Ουκρανία να κερδίσει τον πόλεμο.
Τώρα γνωρίζουμε ότι ο εχθρός δεν μπορεί να φτάσει γρήγορα στην Οδησσό. Στην ξηρά, προστατεύεται από το Μίκολαϊβ και οι Ρώσοι θα δυσκολευτούν να αποβιβαστούν από τη θάλασσα, παρόλο που απειλούσαν να το κάνουν καθ’ όλη τη διάρκεια της άνοιξης. Έχουμε πυραυλικές επιθέσεις που και που, αλλά η ένταση έχει υποχωρήσει ελαφρώς. Οι ντόπιοι γυμνάζονται, ψαρεύουν, κάνουν μπάρμπεκιου σε εξωτερικούς χώρους τα Σαββατοκύριακα και λιάζονται στον ήλιο, αλλά το μαχητικό πνεύμα είναι στον αέρα.
Το τρέχον έργο μου είναι διττό. Ως ντοκιμαντερίστας, μιλάω με τους κατοίκους της Οδησσού, καταγράφω τη ζωή της πόλης κατά τη διάρκεια του πολέμου και δημοσιεύω τη δουλειά μου στα μέσα ενημέρωσης. Ως καλλιτέχνης, φτιάχνω κολάζ. Δεν έχω κανένα πρόβλημα να βρω ιδέες – έρχονται από μόνες τους.
Τα κολάζ μου βασίζονται σε πολεμικές φωτογραφίες που δημοσιεύονται σε ανοιχτές πηγές. Κάποια από αυτά δεν απαιτούν καν καλλιτεχνική ερμηνεία – αυτά είναι έργα τέχνης από μόνα τους, όπως η φωτογραφία ενός νεκρού Ρώσου στρατιώτη, πάνω στον οποίο κάποιος έβαλε ένα ακορντεόν.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, το μόνο που χρειάζεται είναι να κάνω τη φωτογραφία πιο υποβλητική και πιο ευχάριστη στην όψη. Τα πτώματα είναι άσχημο θέαμα, ακόμη και αν μιλάμε για τους εχθρούς μας. Ωστόσο, όλα αλλάζουν μόλις κάνεις την εικόνα πιο πολύχρωμη. Τα κολάζ είναι ένα είδος καλλιτεχνικής θεραπείας – με βοηθούν να αντιμετωπίσω το μίσος μου. Ζωγραφίζεις πάνω από τους νεκρούς εχθρούς και γίνονται αφηρημένες πιτσιλιές χρώματος.
Κατά τη γνώμη μου, η αποστολή των Ουκρανών καλλιτεχνών, φωτογράφων και πολιτιστικών παραγόντων είναι τώρα να τραβήξουν την προσοχή του κόσμου στον πόλεμο στην Ουκρανία. Θα πρέπει να πουλήσουμε τα έργα μας αν μπορούμε και στη συνέχεια να δωρίσουμε χρήματα στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις.
Εν τω μεταξύ, η ρωσική κουλτούρα αξίζει μόνο να ακυρωθεί. Κάποιοι από τους εκπροσώπους της διαμαρτύρονται πράγματι για τον πόλεμο, αλλά το κάνουν με έναν περίεργο τρόπο. Πάρτε για παράδειγμα τον Σερεμπρένικοφ. Συμμετέχοντας σε ένα πάνελ κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών, πρότεινε να συγκεντρωθούν χρήματα για τις οικογένειες των σκοτωμένων Ρώσων στρατιωτών.
Μετά τη νίκη της Ουκρανίας, θα υπάρξουν πολλές ταινίες και φωτογραφικά πρότζεκτ σχετικά με αυτόν τον πόλεμο. Δεν ξέρω πότε θα έρθει η ημέρα της νίκης, αλλά σίγουρα θα την κινηματογραφήσω.
