Ίσως η πιο συχνή απορία και ανησυχία των νέων γονιών είναι η συχνότητα με την οποία ασθενούν τα παιδιά τους.Τα σχολεία ξεκινούν και μαζί τους και οι λοιμώξεις του αναπνευστικού. Τα μικρότερα παιδιά είναι σαφώς πιο ευαίσθητα στις καταστάσεις αυτές και είναι πολύ περισσότερο πιθανό να αρρωστήσουν αν έχουν μεγαλύτερα αδέλφια που παρακολουθούν παιδικό σταθμό ή πηγαίνουν σχολείο. Γι αυτό είναι και σύνηθες τα πρωτότοκα να μην έχουν πάθει καμία ίωση ακόμα και έως τα δυο τους έτη.
Υπάρχουν, πραγματικά, παιδιά τα οποία δεν προλαβαίνουν να αναρρώσουν απο μια ασθένεια και ξεκινά η άλλη. Διαβάστε παρακάτω μερικά πολύ ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία με τα οποία ενδεχομένως να εντυπωσιαστείτε και ταυτόχρονα να κατανοήσετε ότι δεν πάει τίποτα στραβά με το ανοσοποιητικό του μωρού σας.
Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού είναι η συχνότερη αιτία νοσηρότητας στην παιδική ηλικία και η συχνότερη αιτία νοσηλείας στα νοσοκομεία ιδίως τους χειμερινούς μήνες.
Υπολογίζεται πως ιδίως για τα παιδιά κάτω των 6 ετών περίπου σε ένα έτος,τα παιδιά νοσούν κατά μέσο όρο από 10-15 λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος με μέση διάρκεια περίπου 10 με 15 ημέρες.
Καταλαβαίνει κανείς λοιπόν ότι ένα παιδί αυτής της ηλικίας μπορεί να είναι άρρωστο κατά μέσο όρο σχεδόν 150 με 200 ημέρες από τις 350 του χρόνου. Αν μάλιστα εξαιρέσουμε τους καλοκαιρινούς μήνες εύκολα γίνεται κατανοητό ότι ένα παιδί , ιδίως αν παρακολουθεί παιδικό σταθμό ή νηπιαγωγείο, μπορεί να έχει συμπτώματα από το αναπνευστικό σχεδόν όλη τη σχολική χρονιά.
Όπως τόνισα και παραπάνω αυτό μπορεί να συμβεί ακόμα και εαν το παιδί δεν πηγαίνει σχολείο αλλά έχει μεγαλύτερα αδέλφια που πάνε ή κάνει παρέα ή παίζει ή τέλος πάντων έρχεται σε επαφή με μεγαλύτερα παιδιά. Σαφώς υπάρχουν παιδιά που ασθενούν πιο εύκολα εξαιτίας μιας παθολογικής κατάστασης πχ ανοσοανεπάρκειας, αλλά αυτά είναι η εξαίρεση. Μία σχετικά όχι και τόσο ασυνήθης τέτοια κατάσταση που προκαλεί στα βρέφη συχνές βρογχίτιδες και ωτίτιδες είναι η ανεπάρκεια της ανοσοσφαιρίνης IgA.
Ευτυχώς αυτή η κλινική κατάσταση περνά με την ηλικία καθώς το ανοσοποιητικό ωριμάζει . Υπάρχουν και σοβαρότερες ανοσοανεπάρκειες που αυξάνουν τη νοσηρότητα των μικρών παιδιών αλλά αυτές κάνουν και σοβαρότερη εισβολή ,όπως βαριές πνευμονίες και δερματικές λοιμώξεις με αρκετές νοσηλείες και όχι μόνο μια εικόνα απλής λοίμωξης του αναπνευστικού όπως αυτές που περιγράφουμε. Και βέβαια αυτές οι περιπτώσεις είναι η συντριπτική μειοψηφία. Συνεπώς η μεγάλη πλειονότητα των λοιμώξεων αυτών των ηλικιών είναι ιογενείς και αυτοπεριοριζόμενες με μέση διάρκεια τις 7 ημέρες. Τα συμπτώματα τους είναι κυρίως ρινική καταρροή ,μπούκωμα ,φταρνίσματα, βήχας, πυρετός.
Η χρήση ρινοπλύσεων με φυσιολογικό ορό, αποσυμφορητικών του ρινικού βλεννογόνου , και κατά περίπτωση ,αντιπυρετικών είναι η μόνη αγωγή που συνήθως απαιτείται. Η χρήση αντιβιοτικών πρέπει να αποφεύγεται για τα συνήθη περιστατικά και να χρησιμοποιούνται μόνο σε επιπλοκή των ιογενών λοιμώξεων και βέβαια μετά από τη συμβουλή του παιδιάτρου σας. Η άσκοπη χρήση τους πέρα απο τις ανεπιθύμητες ενέργειες που μπορεί να παρουσιάσουν προκαλεί αντοχή των μικροβίων σε αυτά ,έτσι ώστε να χρειαζόμαστε συνεχώς πιο ισχυρά αντιβιοτικά αφενός , αφετέρου να μην έχουμε τα επιθυμητά ποσοστά ανάρρωσης σε περιστατικά που όντως τα χρειάζονται.
Επιπλοκές που συνήθως χρειάζονται αντιβιοτικά είναι η ωτίτιδα και φυσικά η πνευμονία.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αποδομήσω μερικούς μύθους που κυριαρχούν μεταξύ των γονιών των μικρών μας ασθενών.
- Είναι αλήθεια πως ένα παιδί θα περάσει τις ίδιες λοιμώξεις αναπνευστικού σε οποιαδήποτε ηλικία και αν πάει σχολείο;
Δυστυχώς Όχι. Όσο πιο μικρό είναι ένα παιδί αυξάνονται οι πιθανότητες να περάσει περισσότερες λοιμώξεις του αναπνευστικού και να τις περάσει πιο σοβαρά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως όσο πιο μικρό είναι ένα παιδί τόσο πιο ανώριμο είναι το ανοσοποιητικό του σύστημα και συνεπώς η άμυνα του στις λοιμώξεις είναι μειωμένη. Συνεπώς ένα παιδί 4 ετών θα περάσει σαφώς λιγότερες και ελαφρύτερες κατά μέσο όρο λοιμώξεις από ένα παιδί 1 έτους αν είναι και για τα δύο η πρώτη χρονιά που θα πάνε σχολείο.
2. Είναι αλήθεια πως η πράσινη ρινική έκκριση σημαίνει μικροβιακή επιμόλυνση και συνεπώς χρειάζεται αντιβίωση;
Συνήθως Όχι. Είναι σχεδόν αναμενόμενο η ρινική καταρροή τις τελευταίες ημέρες τις ιογενούς ρινίτιδας να γίνει από διάφανη πιο πηχτή και κίτρινη ή και πράσινη γιατί η καταρροή τις τελευταίες ημερες αποτελείται και από τα νεκρά κύτταρα του αναπνευστικού βλεννογόνου τα οποία θολώνουν τη ρινική καταρροή. Οπότε προσοχή να μην καταφεύγετε σε άσκοπη χρήση αντιβιοτικών γιατί η καταρροή έγινε κίτρινη ή πράσινη. Βέβαια να πούμε την αλήθεια πως δεν είναι λίγες οι φορές που αυτό χρησιμοποιείται από γιατρούς για να δικαιολογήσουν τη χρήση αντιβιοτικών σαν μοναδικό επιχείρημα και αυτό βέβαια είναι λάθος .Η μικροβιακή ρινίτιδα ή η επιπλοκή της παραρινοκολπίτιδας έχουν και άλλα συμπτώματα εκτός από το θόλωμα της καταρροής. Οι Παιδίατροι ευτυχώς είναι φειδωλοί στη χρήση αντιβιοτικών ιδίως σε τέτοια κλινικά συμπτώματα και έχουν την τάση να μην τα συνταγογραφούν.
3. Κάθε βήχας χρειάζεται θεραπεία.
Και όμως Όχι. Ο βήχας είναι αντανακλαστικό των αεροφόρων οδών και ουσιαστικά είναι τρόπος άμυνας. Μπορεί να είναι ενοχλητικός, ωστόσο η καταστολή του μπορεί να μην είναι το καλύτερο που πρέπει να γίνει. Συνήθως είναι ξηρός στην αρχή της ίωσης και παραγωγικός στην πρόοδό της. Ευτυχώς, κατά μία έννοια, τα συνήθη αντιβηχικά δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα. Πρεπει να γνωρίζουν οι γονείς ότι τα μόνα αντιβηχικά με αποδεδειγμένη δράση είναι τα φάρμακα του τύπου των οπιοειδών, τα οποία δεν υπάρχουν πια στην ελληνική αγορά. Τα υπόλοιπα μάλλον ψυχοθεραπεία των γονιών κάνουν παρά θεραπεία του βήχα.
4. Τα εισπνεόμενα φάρμακα είναι αντιβηχικά και κάνουν για κάθε βήχα.
Φυσικά Όχι. Τα εισπνεόμενα φάρμακα δεν έχουν αντιβηχική αλλά βρογχοδιασταλτική δράση βοηθούν δηλαδή στο άνοιγμα των βρόγχων και στην παροχέτευση βλέννας η οποία παράγεται άφθονη σε μια λοίμωξη του αναπνευστικού ιδίως προς το τέλος της και κυρίως εκεί είναι χρήσιμα. Στην έναρξη της ίωσης που ο βήχας οφείλεται κυρίως σε ερεθισμό των αεροφόρων οδών από τη ρινική καταρροή δεν έχουν μάλλον κανένα ρόλο. Μην περιμένετε λοιπόν βελτίωση βήχα ιδίως στην αρχή της ίωσης όταν είναι ξηρός και οφείλεται στη ρινίτιδα .Όση χρήση βρογχοδιασταλτικών εισπνεομένων και να κάνετε δεν πρόκειται να δείτε κανένα αποτέλεσμα. Η χρήση ρινοπλύσεων με φυσιολογικό ορό και αποσυμφορητικών της μύτης μπορεί να είναι πιο χρήσιμη, χωρίς όμως και αυτό να είναι πανάκεια. Συνήθως αυτός είναι βήχας που κάνει τη διαδρομή του και περνάει μόνος του.
5. Πρέπει να δίνουμε συνεχώς αντιπυρετικά.
Κι όμως Όχι .Ο πυρετός αντίθετα από ότι πιστεύεται είναι φίλος μας .Έχει βρεθεί ότι ο οργανισμός όταν κάνει πυρετό αντιμετωπίζει πιο επιτυχώς τα μικρόβια σε αυτή τη θερμοκρασία και γι αυτό η χρήση τους πρέπει να γίνεται λελογισμένα, χωρίς υπερβολές και πανικό. Τα παιδιά που παρουσιάζουν πυρετικούς σπασμούς σχεδόν πάντα τους κάνουν στην έναρξη του πυρετού όταν πολλές φορές δεν έχουμε πάρει χαμπάρι ότι το παιδί είναι άρρωστο και στην άνοδο του πυρετού, οπότε και δεν έχει λογική να τρέξουμε πανικόβλητοι στο νοσοκομείο όταν δούμε ψηλό πυρετό μήπως το παιδί μας παρουσιάσει πυρετικούς σπασμούς γιατί πιθανότατα αυτό θα είχε συμβεί ήδη.
Άρα οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού είναι η κύρια αιτία νοσηρότητας στα παιδιά.Η χρήση φαρμάκων πρέπει να γίνεται με φειδώ και προσοχή και να γνωρίζουμε ότι τα αντιβιοτικά είναι μόνο για τις επιπλοκές.
