Δεν έχουν περάσει παρά λίγα 24ωρα από τις δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας Sergei Lavrov περί «παράκρουσης της Δύσης σχετικά με το ουκρανικό ζήτημα, η οποία περιλαμβάνει ευφάνταστα σενάρια για πολέμους και ουσιαστικά στήνει το σκηνικό». Ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας είναι ένας έξυπνος άνθρωπος, που ξέρει πώς να τοποθετηθεί για να υπερασπίσει τα συμφέροντα της χώρας του. Υπάρχει όμως ένας αστάθμητος παράγοντας, που δεν είναι άλλος από τον Vladimir Putin. Μέχρι τώρα δεν έχει αναφέρει στους συνεργάτες του τί πραγματικά θέλει να κάνει, ούτε φυσικά το πότε. Προς το παρόν, συνεχίζει να μαζεύει στρατεύματα στα σύνορα Ρωσίας-Ουκρανίας κι αυτή σίγουρα δεν είναι μια κίνηση υπέρ της ειρήνης. Ειδικά όταν μαθαίνουμε πως τις τελευταίες ημέρες συγκεντρώνονται σε μεγάλες ποσότητες φιάλες αίματος, για να αντιμετωπιστεί κάθε έκτακτη ανάγκη…

Να ρωτήσουμε την Πυθία…

Άραγε, θα ξεκινήσει ένας πόλεμος με όλα τα χαρακτηριστικά του; Aυτή δεν είναι μια εύκολη ερώτηση, με συνέπεια να μην υπάρχει και ασφαλής απάντηση.

Ορισμένοι δεν φοβούνται όσο το προηγούμενο χρονικό διάστημα, αναφέροντας πως αφού συζητούν το θέμα Ρώσοι, Ουκρανοί και Αμερικανοί αξιωματούχοι, κάποια λύση θα βρουν στο τέλος.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelensky  επαναλαμβάνει τη θέση του πως «δεν είναι βέβαιο ότι θα πραγματοποιηθεί επίθεση, ωστόσο η απειλή από τη Ρωσία παραμένει επικίνδυνη». Άλλωστε για εκείνον η ζημιά ήδη γίνεται μέσω κυβερνοεπιθέσεων και χρηματοπιστωτικής αστάθειας, που δημιουργεί στη χώρα σοβαρά προβλήματα στην καθημερινότητά της.

Στις 27 Ιανουαρίου ο πρόεδρος των ΗΠΑ Jo Biden συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Zelensky και του ανέφερε ότι υφίσταται μεγάλη πιθανότητα εισβολής ρωσικών δυνάμεων τον Φεβρουάριο, όταν οι βάλτοι στα ανατολικά της Ουκρανίας θα έχουν παγώσει και τα εδάφη εκεί θα είναι βατά (αδυνατούμε να πιστέψουμε πως ο Ουκρανός πρόεδρος δεν είχε ήδη σκεφτεί αυτό το σενάριο).

Ο Biden έχει πάρει ζεστά το θέμα, ανεβάζοντας παράλληλα τους τόνους και δείχνοντας ότι θα το χρησιμοποιήσει στην πολιτική του «ατζέντα». Έχει πολλούς λόγους άλλωστε να το κάνει, βλέποντας τη δημοτικότητά του στις ΗΠΑ να μειώνεται και τους Ρεμπουπλικάνους να έχουν αναθαρρήσει, επιδιώκοντας να βρεθούν ξανά την εξουσία στο τέλος της τετραετίας του.

Ο γηραιός Jo πιστεύει πως με ένα πιο δυναμικό προσωπείο θα καταφέρει να ανακάμψει στις δημοσκοπήσεις, το ζήτημα όμως γι αυτόν είναι «πόσο μπορεί να το τραβήξει χωρίς να μπλέξει». Το ενδεχόμενο οι ίδιες σκέψεις (για τα μπλεξίματα και τις κυρώσεις από την πλευρά της Δύσης) να περνούν και από το μυαλό του Putin, είναι ισχυρό. Όμως ο Vladimir είναι ο μόνος που μπορεί στην παρούσα φάση να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων και όλοι ξέρουν πως οι Ρώσοι είναι καλοί σκακιστές. Επίσης, ξέρουν πόσο εύκολα μπορούν οι ΗΠΑ, παρά την ισχύ τους, να «παραπατήσουν» σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και στο τέλος να τα κάνουν όλα λάθος (σχεδόν πάντα έτσι γίνεται).

Μόλις προχθές, ο πρόεδρος της χώρας ανακοίνωσε πως θα στείλει μια δύναμη ανδρών στην Ανατολική Ευρώπη, είδηση που ασφαλώς ανεβάζει περαιτέρω το θερμόμετρο στην ευρύτερη περιοχή. Οι ΗΠΑ έχουν ήδη θέσει σε επιφυλακή 8.500 στρατιώτες για να ενισχύσουν τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, τόνισε ότι δεν τίθεται ζήτημα αποστολής Αμερικανών στρατιωτών στην Ουκρανία, η οποία άλλωστε δεν είναι (ακόμη) μέλος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.

Ποιός θυμάται τον Erich von Manstein;

H Ρωσία έχει αναπτύξει περισσότερους από 100.000 άνδρες στα νότια σύνορα με την Ουκρανία, ενώ διατηρεί σε ετοιμότητα ακόμη 21.000, που στελεχώνουν και υποστηρίζουν μαχητικά αεροπλάνα και πολεμικό ναυτικό. Σε αυτούς πρέπει να προσθέσουμε και περίπου 35.000 αυτονομιστές, που εδρεύουν σε φιλορωσικές περιοχές της Ανατολικής Ουκρανίας. Αυτοί έχουν στις επιχειρήσεις τους τη συνδρομή 3.000 Ρώσων στρατιωτικών, που φυσικά εδρεύουν και αυτοί στις ίδιες περιοχές. Η Ρωσία αρνείται την ύπαρξή τους, όμως δεν γίνεται πιστευτή. Και πώς να γίνει, όταν βαρύνεται με το γεγονός ότι εκείνη όπλισε το χέρι των αυτονομιστών που το καλοκαίρι του 2014 κατέρριψαν κατά λάθος την πτήση ΜΗ17 της Malaysia Airlines, με αποτέλεσμα τον θάνατο 298 αθώων ανθρώπων;

Πέραν των δυνάμεων αυτών η Μόσχα σκοπεύει να χρησιμοποιήσει μεγάλο αριθμό σκαφών επιφανείας, συμπεριλαμβανομένων έξι αποβατικών πλοίων, ενός καταδρομικού και ενός αντιτορπιλικού. Και φυσικά, υπάρχουν πάντα τα αεροσκάφη στρατηγικών βομβαρδισμών Tupolev-95, σε αεροπορική βάση κοντά στον Βόλγα. Ωστόσο, η ανάπτυξη των ρωσικών δυνάμεων δεν τελειώνει εκεί, καθώς συστήματα πυραύλων με πολλαπλούς εκτοξευτές, συστήματα αεράμυνας S-400, 12 πολεμικά αεροσκάφη και μεγάλος αριθμός αρμάτων μάχης έχουν ήδη μεταφερθεί στη Λευκορωσία.

Επίσημα, πρόκειται να λάβουν μέρος σε κοινή στρατιωτική άσκηση με τη Λευκορωσία, ωστόσο η ύπαρξή τους και μόνο φέρνει άγχος. Οι Ουκρανοί θα πρέπει τώρα να υπερασπιστούν αρκετές ακόμη εκατοντάδες χιλιόμετρα συνόρων, ώστε να καλύψουν και την πιθανότητα επίθεσης από αυτές τις δυνάμεις. Αυτό σημαίνει διαμοιρασμό των στρατευμάτων τους, άρα και αποδυνάμωση των αμυντικών τους γραμμών.

Αυτή η τακτική εκ μέρους των Ρώσων, είναι μια αντιγραφή των μεθόδων του Γερμανού στρατάρχη Erich von Manstein, που παρεπιπτόντως είχε πολεμήσει στις ίδιες περιοχές, αλλά και σε ολόκληρη την Ουκρανία. Ο θαρραλέος αυτός άνδρας, εμπνευστής της υπερκέρασης της γραμμής Maginot στη Γαλλία, ήταν ο μόνος που τόλμησε να πει στον Hitler «άσε τον στρατό ήσυχο και κοίτα τι θα κάνεις με την πολιτική».

Επίσης, ήταν ο μόνος που δεν εκτελούσε κομισάριους στην εισβολή των Νazi στη Σοβιετική Ένωση, ενώ δεν υπήρξε ποτέ μέλος του Ναζιστικού Κόμματος. Μετά τον πόλεμο, συνέδραμε αποφασιστικά την Ομοσπονδιακή Γερμανία στην αναδιοργάνωση του στρατού).

Δεν θα κάτσουμε με σταυρωμένα χέρια

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ουκρανίας Volodymyr Zelensky ο στρατός είναι πολύ καλά προετοιμασμένος και πολύ περισσότερο έτοιμος από την δραματική για τη χώρα περίοδο 2014-2015, όπου οι Ρώσοι είχαν το πάνω χέρι, όχι μόνο με την προσάρτηση της Κριμαίας. Οι Δυτικοί Σύμμαχοι, περιλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Μεγάλης Βρετανίας, έχουν αυξήσει την παροχή στρατιωτικής εκπαίδευσης, εξοπλισμού και προμηθειών στην Ουκρανία, καθώς οι εντάσεις με τη Ρωσία έχουν αυξηθεί.

Ένας σύμβουλος του προέδρου της Ουκρανίας, δήλωσε πριν από λίγες ημέρες ότι οι ΗΠΑ παρέχουν πλέον ένα πολύ ικανοποιητικό επίπεδο υποστήριξης, στον στρατιωτικό και τον διπλωματικό τομέα. Σύμφωνα με επιβεβαιωμένες πληροφορίες, εκτός του στρατού έχουν ενεργοποιηθεί και δεκάδες χιλιάδες εθελοντέςαπό τα δυτικά της χώρας, που βρίσκονται ήδη στη ζώνη της κρίσης. Εδώ και μήνες, έχουν εγκαταλείψει σπίτια και οικογένειες, για να υπερασπιστούν τη χώρα τους.

Οι Ουκρανοί πιστεύουν ότι είναι σε θέση να παρασύρουν και να καθηλώσουν τους Ρώσους σε πολύμηνο πόλεμο θέσεων, σενάριο που αν πραγματοποιηθεί θα κοστίσει στους Ρώσους πολύ αίμα.

Πώς στριμώχνονται οι Ρώσοι

Μιας χερσαία εισβολή, για την οποία δεν είναι έτοιμοι οι Ρώσοι επειδή πρέπει να μεταφέρουν κάποιες δυνάμεις ακόμη στα νευραλγικά σημεία, δεν φαίνεται να αρέσει στο Κρεμλίνο. Τέτοιου είδους επιχειρήσεις έχουν σημαντικό κόστος σε ανθρώπινες ζωές, όπως είδαμε στο παρελθόν στην Τσετσενία και στη Γεωργία. Κι αν κάτι μπορεί να απειλήσει τον Putin εντός της χώρας του, το μόνο ίσως, είναι οι απώλειες σε έμψυχο υλικό. Ας μη ξεχνάμε και την καταστροφική εμπλοκή τους στο Αφγανιστάν, από όπου αποχώρησαν (ως Σοβιετική Ένωση τότε) ηττημένοι και με μεγάλες απώλειες σε άνδρες.

Ας μη ξεχνάμε επίσης πως η τελευταία φορά μέχρι σήμερα που κέρδισαν μάχες σώμα με σώμα, ήταν στο Βερολίνο τον Απρίλιο του 1945 (ως Κόκκινος Στρατός τότε).

Έτσι λοιπόν, πιο ισχυρή είναι η πιθανότητα στρατηγικών βομβαρδισμών σε στρατιωτικές υποδομές και θέσεις των Ουκρανών, ρίψη πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και καταστροφή των σημαντικότερων οδικών αρτηριών. Όσο για το αν θα περιμένουν να παγώσει το έδαφος, δεν είναι σίγουρο. Τα άρματα μάχης που διαθέτουν είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά και έχουν μακρά παράδοση στην καλή κατασκευή τους.

Τις ημέρες αυτές κυκλοφορούν διάφορα σενάρια για το πού θα χτυπήσουν και πώς, με τί όπλα, ποιές συστοιχείες πυραύλων θα χρησιμοποιηθούν και άλλα τέτοια πολεμοχαρή. Δεν θα τα υιοθετήσουμε. Θα προσθέσουμε μόνο πως σε περίπτωση που θα υποτάξουν τους Ουκρανούς (έχουν άλλωστε τις πιο πολλές πιθανότητες), θα κρατήσουν μόνο τις φιλορωσικές περιοχές της Ανατολικής Ουκρανίας, προχωρώντας σε μια προσάρτηση τύπου Κριμαίας.

Πώς θα ξεκινήσει, αν ξεκινήσει;

Αυτό δεν το γνωρίζει κανένας. Λέγεται πως η Μόσχα έχει διανείμει εκατοντάδες χιλιάδες ρωσικά διαβατήρια στους φιλικά προσκείμενους προς εκείνη κατοίκους της περιοχής, με σκοπό να εκμεταλλευτεί την οποιαδήποτε πρόκληση των Ουκρανών εναντίον τους. Ή και να «στήσει» ένα επεισόδιο, όπως οι Νazi στα σύνορα της Πολωνίας το 1939, όταν θα κρίνει πως η στιγμή είναι κατάλληλη, με τη δικαιολογία της προστασίας Ρώσων πολιτών.

Υπάρχει πάντα και το ενδεχόμενο ενός απρόβλεπτου και μη σχεδιασμένου γεγονότος, με τόσους πολλούς παραστρατιωτικούς ένθεν και ένθεν που δεν μπορούν να ελεγχθούν (παράδειγμα η τραγωδία της πτήσης ΜΗ17). Το τελευταίο σενάριο μπορεί και να κοστίσει πολιτικά στη Ρωσία, πράγμα που δεν επιθυμεί. Από την πλευρά του, το Κρεμλίνο συνεχίζει να αρνείται ότι σχεδιάζει επίθεση και αναφέρει ότι είναι η υποστήριξη του ΝΑΤΟ προς την Ουκρανία, που αποτελεί μια αυξανόμενη απειλή στη δυτική πλευρά της Ρωσίας.

Το δεύτερο σκέλος της τελευταίας πρότασης είναι και το ισχυρότερο επιχείρημα του Vladimir Putin, καθώς έχει βάση (οι απέναντί του, δεν είναι και αθώες περιστερές). Aν σταματήσει την πολιτική επιρροή του ΝΑΤΟ (τη λες και γεωγραφική επέκταση) και περάσει το δικό του «μέχρι εκεί», ο ηγέτης της Ρωσίας θα είναι ο νικητής στο κομμάτι ετούτο της παγκόσμιας σκακιέρας. Όσο για τον πόλεμο, κατά μία έννοια έχει ήδη ξεκινήσει, αν δεχτούμε τη ρήση του φιλόσοφου Κορνήλιου Καστοριάδη πως «η απειλή του πολέμου είναι ο ίδιος ο πόλεμος».