Η υπόθεση του ρωσικού κράτους εναντίον τεσσάρων πρώην συντακτών του φοιτητικού περιοδικού DOXA, οι οποίοι κατηγορούνταν για συμμετοχή ανηλίκων σε παράνομες δραστηριότητες μέσω του Διαδικτύου, έληξε. Η κατηγορία βασίστηκε σε ένα video που μεταδόθηκε πριν ένα χρόνο και στρεφόταν κατά του εκφοβισμού φοιτητών που συμμετείχαν σε συγκεντρώσεις ή είχαν την πρόθεση να το κάνουν. Κανένας από τους μάρτυρες κατηγορίας δεν είδε το video, αλλά αυτό δεν εμπόδισε τον εισαγγελέα να προτείνει για τους πρώην συντάκτες του φοιτητικού περιοδικού DOXA Volodya Metelkin, Natasha Tyshkevich, Armen Aramyan και Alla Gutnikova δύο χρόνια σωφρονιστικής εργασίας (η Mediazone δημοσιεύει την απολογία του Volodya Metelkin, ο οποίος αποφάσισε να την αφιερώσει στους πολέμους του ρωσικού κράτους).
«Οι αρχές έχουν κηρύξει πόλεμο στη νεολαία, αλλά η νεολαία είμαστε εμείς και θα νικήσουμε σίγουρα» ήταν η τελευταία φράση του video μας. Το δημοσιεύσαμε πριν από περισσότερο από ένα χρόνο, μας ασκήθηκε δίωξη και γι αυτό βρισκόμαστε στη δικαστική αίθουσα. Αυτή η φράση αποτελείται από δύο μέρη και θα μιλήσω για το καθένα τους ξεχωριστά. Η εξουσία έχει κηρύξει πόλεμο στη νεολαία: Οι νέοι στη σημερινή Ρωσία έχουν λίγες προοπτικές και ελάχιστη ελπίδα για το μέλλον, μας το έχουν πάρει. Αν είσαι νέος και αξιοπρεπής άνθρωπος που θέλει να αναπτυχθεί, να μορφωθεί και να δουλέψει τίμια, σου προτείνουν να φύγεις από τη Ρωσία, και λένε ότι «όσο πιο γρήγορα τόσο το καλύτερο».
Σήμερα, ένα χρόνο μετά την έναρξη της υπόθεσης, μπορούμε να πούμε ότι τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Οι αρχές έχουν κηρύξει πόλεμο, κυριολεκτικά. Δεν πρόκειται για έναν «μεταφορικό» πόλεμο κατά της νεολαίας, αλλά για έναν τερατώδη, βάναυσο και καταστροφικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας και των πολιτών της. Συνεχίζεται από το 2014, κάτι που πολλοί από εμάς απλά ξεχάσαμε. Εγώ ο ίδιος το είχα ξεχάσει, δεν του έδινα πλέον τη σημασία που του άξιζε. Αλλά όλοι σίγουρα το θυμήθηκαν, όταν η Ρωσία βομβάρδισε το Κίεβο το πρωί της 24ης Φεβρουαρίου μετά την παράλογα εθνικιστική ομιλία του Πούτιν.
Οι αρχές κήρυξαν πόλεμο στον Μπόρις Ρομαντσένκο. Αυτός ο ηλικιωμένος άνδρας επέζησε από τέσσερα ναζιστικά στρατόπεδα (συμπεριλαμβανομένου του Μπούχενβαλντ) και τον Μάρτιο του 2022 μια ρωσική οβίδα χτύπησε το σπίτι του στο Χάρκοβο και τον σκότωσε. Κήρυξε πόλεμο στον 96χρονο βετεράνο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου Μπόρις Σεμένοφ. Έχει μετάλλιο για την απελευθέρωση της Πράγας και τώρα βρίσκεται ξανά εκεί, ως πρόσφυγας, αφού αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την περιοχή του Ντνιπροπετρόφσκ λόγω των βομβαρδισμών. Περιμένει να βρει ένα μέρος για να ζήσει εκεί, αν και του έχει προσφερθεί βοήθεια και στο Βερολίνο από τους απογόνους εκείνων που κάποτε πολέμησε, προκειμένου να ξεφύγει από τους απογόνους των συμπολεμιστών του.
Volodya Metelkin
Σε αυτό το σημείο η δικαστής διέκοψε τον κατηγορούμενο, ο οποίος όμως συνέχισε.
Οι αρχές έχουν κηρύξει πόλεμο στη Μαριούπολη, η οποία βρίσκεται εδώ και καιρό υπό αποκλεισμό, όπου πάνω από το 90% των κτιρίων έχει καταστραφεί. Οι κάτοικοί της πεθαίνουν χωρίς νερό και φαγητό και θάβουν τους αγαπημένους τους στις αυλές των σπιτιών τους, επειδή δεν υπάρχουν άλλες επιλογές. Κοιτάξτε αυτές τις φωτογραφίες, υπάρχουν πολλές στα διεθνή μέσα ενημέρωσης.
Μια γυναίκα περπατά μπροστά από τους τάφους των κατοίκων που σκοτώθηκαν από βομβαρδισμούς στη Μαριούπολη, 23 Μαρτίου 2022. Φωτογραφία: Alexander Ermochenko, Reuters
Κήρυξε πόλεμο στις γυναίκες και τα παιδιά. Η Ρωσία βομβαρδίζει αδιακρίτως την πόλη και πλήττει σχολεία, νοσοκομεία και μαιευτήρια. Δημοσιογράφοι, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο το έχουν αναγνωρίσει αυτό. Βλέπουμε καθημερινά έναν τεράστιο αριθμό φωτογραφιών και video από την Ουκρανία, βλέπουμε κυριολεκτικά αυτόν τον πόλεμο στο Διαδίκτυο.
Οι αρχές έχουν κηρύξει τον πόλεμο ακόμη και στη νεολαία που είναι ντυμένη στο χακί. Οι στρατεύσιμοι στρατιώτες, μεταξύ άλλων, πηγαίνουν στον πόλεμο. Πολλοί από αυτούς δεν θέλουν να πολεμήσουν, παραδίδονται και δεν οδηγούν τανκς σε επίθεση, ενώ αρκετοί δεν ξέρουν καν πώς να χρησιμοποιούν σωστά τον στρατιωτικό εξοπλισμό. Τους ρίχνουν χαοτικά σε διάφορες κατευθύνσεις της επίθεσης, πεθαίνουν με φρικτό θάνατο, καίγονται ζωντανοί μέσα στα άρματα. Τις πρώτες ημέρες της επίθεσης οι Ρώσοι στρατιώτες δεν γνώριζαν πού βρίσκονταν και πού πήγαιναν, αυτό καταγράφεται και τεκμηριώνεται από πολλές μαρτυρίες. Τους έστειλαν απλά στη σφαγή, πολλούς χωρίς κατάλληλα ρούχα, κανονική τροφή και στέγη.
Η δικαστής διέκοψε και πάλι τον Metelkin, τονίζοντας ότι η υπόθεσή του δεν έχει σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία. «Πιστεύω ότι έχει άμεση συνάφεια και θα συνεχίσω», της απάντησε.
Έχω ακούσει από πρώτο χέρι την ιστορία μιας γυναίκας, της οποίας ο στρατευμένος ανιψιός κοιμάται μέσα σε ένα σοβιετικό τανκ του 1974. Έχουμε ακούσει αναφορές ότι οι νεκροί στρατιώτες δεν απομακρύνονται και δεν θάβονται όπως θα έπρεπε. Αποσυντίθενται στα ουκρανικά χωράφια. Η ουκρανική πλευρά προσφέρεται να πάρει τα πτώματα, αλλά οι Ρώσοι σιωπούν.
Οι αρχές έχουν κηρύξει πόλεμο στους ακτιβιστές και τους δημοσιογράφους που θέλουν να μιλήσουν ανοιχτά για όσα συμβαίνουν, επειδή είναι αδύνατο να σιωπήσουν γι αυτά. Μετά από χρόνια θα μας ρωτήσουν τι κάναμε εκείνη την εποχή και πώς αντισταθήκαμε σε αυτό που συνέβαινε. Θα πρέπει να λογοδοτήσουμε στις επόμενες γενιές. Στο μεταξύ, η καταστολή μέσα στη χώρα λειτουργεί: Έχουν ανοίξει περισσότερες από 200 διοικητικές υποθέσεις και αρκετές ποινικές, ενώ έχουν επινοηθεί νέα άρθρα για την περίοδο του πολέμου. Οι δικηγόροι δικαίως την αποκαλούν στρατιωτική λογοκρισία.
Τώρα στο δεύτερο μέρος της πρότασης. Η νεολαία είμαστε εμείς και είναι βέβαιο ότι θα νικήσουμε. Θέλω να ξεφύγω από την καθιερωμένη ερμηνεία αυτών των λέξεων ως σύγκρουση γενεών, όπου οι νέοι αντικαθιστούν πάντα τους μεγαλύτερους που αποσύρονται και υποτίθεται ότι αυτό κάνει τα πράγματα καλύτερα εξ ορισμού. Αυτό θα ήταν μια απλοποίηση. Κατά την άποψή μου, αυτό που διακυβεύεται σε αυτά τα λόγια είναι ότι μια μέρα θα έρθει το μέλλον. Δεν ξέρουμε τι θα γίνει, δεν μπορούμε να δούμε με βεβαιότητα από την παρούσα σκοπιά. Αλλά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το καθεστώς του Πούτιν θα τελειώσει νωρίτερα από ό,τι θέλει ο πρωταγωνιστής του. Στην προσπάθειά του να κρατήσει την προεδρία ισόβια, ο πρόεδρος καταστρέφει τη χώρα.
Μπροστά στα μάτια μας βρίσκεται το πιο τρομακτικό γεγονός στη σύγχρονη ρωσική ιστορία. Ίσως ακόμη και στην ιστορία της Ρωσίας γενικότερα, αυτή την ίδια την «χιλιετή ιστορία», για να χρησιμοποιήσουμε τη γλώσσα της προπαγάνδας. Ένα από τα θεμέλια αυτής της γλώσσας είναι ότι σε όλη την ιστορία της η Ρωσία έχει διεξάγει μόνο δίκαιους και απελευθερωτικούς πολέμους.
Δεν θα εισέλθω σε ιστορικές λεπτομέρειες, αλλά μια απόδειξη είναι αρκετή: Φωτογραφίες του Κιέβου, της Μαριούπολης και της Χερσώνας μετά τις 24 Φεβρουαρίου 2022. Αρκετά για να καταλάβουμε ότι αυτή η αφήγηση περί Ρωσίας-απελευθερωτή δεν υπάρχει πια. Σήμερα βομβαρδίζουμε γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένους με βόμβες διασποράς και υψηλής εκρηκτικότητας. Οι Ρώσοι αντιδρούν σε αυτό όσο καλύτερα μπορούν. Μπορεί να είναι χλιαροί, αλλά ο κόσμος αντιδρά έντονα. Η ζωή στη Ρωσία έχει αλλάξει δραματικά προς το χειρότερο από την έναρξη του πολέμου και τις νέες κυρώσεις, μάλιστα μακροπρόθεσμα. Η πολιτική, η οικονομία, ο πολιτισμός, η εκπαίδευση, τα πάντα έχουν καταστραφεί. Τα πάντα αλλάζουν με τον καιρό και τώρα ένας άνθρωπος επιταχύνει τις αλλαγές με τις εκτός λογικής ενέργειές του.
Σχετικά με την αποναζιστικοποίηση, η Ρωσία έχει εφεύρει το γράμμα «Ζ» ως σύμβολο του πολέμου, το οποίο πολλοί άνθρωποι δικαίως αποκαλούν ημισβάστικα. Σε ορισμένες χώρες, το σήμα αυτό θέλει ήδη να εξομοιωθεί νομικά με τα σύμβολα του ναζισμού. Δεν μπορεί να ονομαστεί αλλιώς. Είναι μια νέα σβάστικα. Ρώσοι φοιτητές, μαθητές, ακόμη και παιδιά σε νηπιαγωγεία παρατάσσονται με το γράμμα «Ζ» στα ρούχα τους.
Οι Ρώσοι προπαγανδιστές ουρλιάζουν για ναζιστές στην Ουκρανία εδώ και οκτώ χρόνια, από το 2014: Πρώτα εμφανίστηκαν στο Μαϊντάν, μετά κατέληξαν στην εξουσία. Μας έδειξαν πορείες με πυρσούς, οι οποίες όντως είναι άσχημες. Αλλά πού βρίσκεται τώρα η ουκρανική άκρα δεξιά; Απέτυχε να εισέλθει στη Βουλή, κερδίζοντας μόνο το 2,15% των ψήφων στις εκλογές του 2019. Μεμονωμένοι εθνικιστές, βετεράνοι του πολέμου στην ανατολική Ουκρανία, μπήκαν στην πολιτική ή κατάφεραν να καταλάβουν θέσεις στις υπηρεσίες ασφαλείας υπό την προεδρία του Ποροσένκο, αλλά δεν γίνεται λόγος για την επιρροή τους στην πολιτική τα τελευταία χρόνια. Ο Βλαντιμίρ Ζελένσκι, από την άλλη πλευρά, έχει σαφώς θέσει ως στόχο τη συμφιλίωση του ουκρανόφωνου και του ρωσόφωνου πληθυσμού της χώρας.
Είμαστε πολύ μπροστά από τους Ουκρανούς εθνικιστές. Εμείς είμαστε αυτοί που πρέπει να θεραπεύσουμε τη Ρωσία. Να απορρίψουμε τον αυτοκρατορικό σωβινισμό, τη διακωμώδηση των γλωσσών, των πολιτισμών και των συμβόλων άλλων χωρών και άλλων λαών της Ρωσίας. Η έλλειψη ενσυναίσθησης για όσους ζουν κοντά μας, είναι αυτό για το οποίο ξεκινούν οι πόλεμοι. Πηγαίνουμε στο Ερεβάν ή στην Τιφλίδα και περιμένουμε να μας μιλούν στα ρωσικά, να μας παρέχουν υπηρεσίες όπως στη Μόσχα, να μας καλωσορίσουν. Αντιλαμβανόμαστε αυτά τα μέρη ως ένα κομμάτι της ευρύτερης Ρωσίας. Αυτή είναι αυτοκρατορική σκέψη. Η Ρωσία, όπως όλοι μπορούν να διαπιστώσουν, δεν κάνει τίποτα καλό για τους γείτονές της. Χρειαζόμαστε πολλή αυτοκριτική για το τι σημαίνει να είσαι Ρώσος.
Δεν είμαστε πλέον υπεύθυνοι για όσα συμβαίνουν στη χώρα μας, η οποία έχει εξαπολύσει τον χειρότερο πόλεμο στην ιστορία της. Πρέπει να διορθώσουμε αυτά τα λάθη. Καταλάβετε ότι τώρα δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό από την πολιτική, νοούμενη ως συμμετοχή στη ζωή του καθενός, ως αυτοδιοίκηση, ως προθυμία ανάληψης ευθυνών, ως ενδιαφέρον για το τι συμβαίνει γύρω μας. Όλα αυτά είναι η βάση πάνω στην οποία πρέπει να οικοδομήσουμε τη νέα ρωσική κοινωνία. Η φυγή στους άνετους κόσμους των ιδιωτικών συμφερόντων και της κατανάλωσης σε μια αυταρχική κοινωνία, έχει οδηγήσει σε τρομερές συνέπειες. Πρέπει να τελειώσει και να μην ξανασυμβεί ποτέ.
Η κοινότητα ακτιβιστών, δημοσιογράφων, ερευνητών, στην οποία έχω το προνόμιο να ανήκω, ξέρει τι πρέπει να κάνει γι αυτό. Είμαστε πρόθυμοι να εργαστούμε σκληρά, να υπομείνουμε και να ελπίζουμε. Η αλλαγή θα έρθει, αλλά όλοι μας πρέπει να προετοιμαστούμε συλλογικά γι’ αυτήν. Γι αυτό πρέπει να είμαστε εκεί έξω. Θα διορθώσω λίγο την τελευταία πρόταση του video. Θέλω να ακούγεται ως εξής: Oι αρχές έχουν κηρύξει πόλεμο στους ειρηνικούς ανθρώπους και αποτελούν πλέον μεγάλη απειλή. Αλλά η πραγματική δύναμη είμαστε εμείς και θα σταματήσουμε σίγουρα αυτή τη φρίκη.
