Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε τον Αύγουστο του 2019 το ρεπορτάζ, που δημοσίευσε το ανεξάρτητο πρακτορείο ειδήσεων META, για το πώς «ουγγρική χρηματοδότηση στηρίζει τη διάδοση της παραπληροφόρησης μεταξύ Ελλάδας, Σλοβενίας και Βόρειας Μακεδονίας».
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το ρεπορτάζ «τον Ιούλιο του 2019 μια νέα τάση διάδοσης παραπληροφόρησης εμφανίστηκε στη Βόρεια Μακεδονία. Λόγω της… θερινής ραστώνης και της έλλειψης ειδήσεων τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ξεκίνησαν να αναδημοσιεύουν λινκ με ρεπορτάζ, που είχαν δει το φως της δημοσιότητας ακριβώς ένα χρόνο πριν».
Συγκεκριμένα, υπήρξε τον Ιούλιο του 2018 «διασυνοριακή» διάδοση παραπληροφόρησης, που ξεκίνησε μάλιστα από τη Σλοβενία. Η ιστορία, που δημοσιεύθηκε εκεί ανέφερε ότι οι πρωθυπουργοί της Βόρειας Μακεδονίας και της Ελλάδας, Zoran Zaev και Αλέξης Τσίπρας εισέπραξαν δισεκατομμύρια ευρώ, προκειμένου να υπογράψουν τη Συμφωνία των Πρεσπών, ένα μήνα πριν από την υπογραφή της.
Ο ισχυρισμός αυτός δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ. Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο διαδόθηκε η ψευδής αυτή ιστορία σε όλα τα Βαλκάνια αποκάλυψε για πρώτη φορά ένα περίπλοκο δίκτυο παραγόντων, που λειτουργούν παράλληλα σε διάφορες χώρες. Η περίπτωση αυτή έγινε αντικείμενο μελέτης του ινστιτούτου Critical Thinking for Mediawise Cititizens στο πλαίσιο μιας έρευνας για τη συνεχιζόμενη χειραγώγηση των πολιτών από τα ΜΜΕ.
Ουγγρικής ιδιοκτησίας ΜΜΕ στη Σλοβενία διαστρεβλώνουν ειδήσεις από την Ελλάδα
Η πηγή του ισχυρισμού αυτού ότι δηλαδή χρηματοδοτήθηκαν οι δύο πρωθυπουργοί βγήκε για πρώτη φορά στη δημοσιότητα, μέσω μιας ειδησεογραφικής ιστοσελίδας στη Σλοβενία Demokracija.si και αμέσως αναδημοσιεύθηκε στο Nova24TV.
Και τα δύο μέσα ενημέρωσης αποτελούν μέλη του δικτύου, που έχουν δεχθεί κεφάλαια από την Ουγγαρία μέσω «στενών συνεργατών» του Ούγγρου πρωθυπουργού, Victor Orban. Η «γραμμή» που ακολουθούν είναι αυτή του δεξιού, λαϊκιστικού Δημοκρατικού κόμματος της Σλοβενίας που έχει αρχηγό τον Janez Jansha, τον «σύμμαχο» του Orban εντός του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ).
Janez Jansha πηγή φωτό
Το σάιτ Demokracija.si δημοσίευσε στις 9 Ιουλίου 2018 ρεπορτάζ με τίτλο: «Με αυτόν τον τρόπο η Αριστερά κάνει δουλειές: ο Ζάεφ πούλησε τους Μακεδόνες για 30 δισεκατομμύρια ευρώ». Το ρεπορτάζ είχε μόλις δύο παραγράφους ισχυριζόμενο ότι η εφημερίδα στην Αθήνα, «Πρώτο Θέμα» έγραψε ότι οι δύο πρωθυπουργοί είχαν χρηματοδοτηθεί από την Ε.Ε προκειμένου να «τρέξουν» τις διαπραγματεύσεις για το τέλος της μεταξύ τους διενέξης που διήρκησε 27 χρόνια.
Το «Πρώτο Θέμα» πάντως δεν είχε δημοσιεύσει ποτέ αυτό το ρεπορτάζ, όπως και άλλα μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα, αναφέρει το META.
Η έρευνα αποκαλύπτει πως το ρεπορτάζ του Σλοβενικού σάιτ απλώς χρησιμοποίησε τον τίτλο της ελληνικής εφημερίδας για να φανεί αξιόπιστο. Διαστρέβλωσε ένα ρεπορτάζ του «Πρώτου Θέματος» στο οποίο γινόταν αναφορά σε δήλωση του ανεξάρτητου τότε βουλευτή (πρώην ΑΝΕΛ), Δημήτρη Καμμένου, που όμως απλώς είχε αναφέρει ότι ένα κίνητρο για την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών ήταν ότι οι δύο χώρες θα λάμβαναν από την Ευρωπαϊκή Ένωση 30 δισεκατομμύρια η Βόρεια Μακεδονία και αντίστοιχα 1 τρισεκατομμύριο η Ελλάδα για «έργα και επενδύσεις», τα επόμενα χρόνια.
«Μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι η ιστορία αυτή είχε βασικό στόχο ενόψει και του δημοψηφίσματος το 2018 να διαστρεβλωθεί ο τρόπος της ευρωπαϊκής διαδικασίας ένταξης αλλά και του τρόπου που γενικά λειτουργεί η Ε.Ε σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Και όλα αυτά ένα μήνα πριν απο το δημοψήφισμα που το ουσιαστικό ερώτημα αφορούσε την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας» αναφέρει συμπερασματικά η εν λόγω έρευνα.
Η ουγγρική προπαγάνδα και στη Βόρεια Μακεδονία
Στη Βόρεια Μακεδονία η ιστοσελίδα Javno.mk χρησιμοποίησε το ρεπορτάζ της σλοβενικης Demokracija.si για να κατηγορήσει τον πρωθυπουργό της χώρας για «προδοσία». Το ρεπορτάζ της Javno.mk αναδημοσιεύθηκε από ΜΜΕ και μέσα κοινωνικής δικτύωσης τόσο τον Ιούλιο του 2018 όσο και ένα χρόνο αργότερα, το 2019.
Στη διεθνή έρευνα «Από το διαδικτυακό πεδίο μάχης στην απώλεια εμπιστοσύνης; Αντιλήψεις και συνήθειες των νέων σε οχτώ ευρωπαϊκές χώρες» η ιστοσελίδα Javno.mk χρησιμοποιείται ως παράδειγμα μέσου ενημέρωσης που προάγει την παραπληροφόρηση. Η εν λόγω ιστοσελίδα δεν αποκαλύπτει δημόσια στοιχεία της ιδιοκτησίας της.
Το συγκεκριμένο ρεπορτάζ της Javno.mk αναδημοσιεύθηκε σε μια σειρά ΜΜΕ στη Βόρεια Μακεδονία που θεωρούνται «φερέφωνα» του δεξιού, λαϊκιστικού κόμματος, VMRO-DPMNE, όπως η Republika και το Express.mk.
Τον Μάιο του 2018 κοινή έρευνα του δικτύου BIRN και του OCCRP αποκάλυψε ότι οι Ούγγροι ιδιοκτήτες των ιστοσελίδων στη Σλοβενία επιχειρούν μέσω αυτών να διαδίδουν ακροδεξιά, λαϊκιστική προπαγάνδα εξαγοράζοντας μάλιστα ιστοσελίδες στη Βόρεια Μακεδονία, όπως η Republika.
H είδηση πάντως αναδημοσιεύθηκε παράλληλα από σελίδες στο Facebook όπως Hello Macedonia, Macedonian National Interests, and PRIDE IS BEING MACEDONIAN, που, από τον τίτλο τους αντιλαμβάνεται κανείς ότι, το περιεχόμενο τους προωθεί τον εθνικισμό ενώ παράλληλα στηρίζουν ανοιχτά το κόμμα VMRO-DPMNE.
«Βασικός στόχος των παραπάνω ιστοσελίδων είναι να διατηρούνται οι εντάσεις από εκείνους που είναι επιρρεπείς στην λαϊκιστική προπαγάνδα. Κατά κύριο λόγο συντηρεί το μίσος και την απέχθεια εκείνων που ούτως ή άλλως βλέπουν το πολιτικό κατεστημένο ως «εχθρούς» και κατά συνέπεια οι επιπτώσεις όλων των παραπάνω αφορούν και τους υπόλοιπους πολίτες» αναφέρει η Saska Cvetkovska δημοσιογράφος, πρόεδρος του Investigative Reporting Lab – Macedonia.
