Η τάση αυτή έλαβε χώρα εν μέσω μιας ακόμη πιο ανησυχητικής εξέλιξης στο εκπαιδευτικό σύστημα της Λευκορωσίας: την ώθηση των ανηλίκων σε στρατιωτικές δραστηριότητες και την κατήχηση με παράνοια. Mια από τις προηγούμενες αναλύσεις στο eudisinfo αναφερόταν στη σοβιετικοποίηση των λευκορωσικών σχολείων, τα οποία πρόσφατα μετονομάστηκαν -κυρίως με ονόματα σοβιετικών ηρώων.

Σοβιετικού τύπου “στρατιωτική και πατριωτική ανατροφή” στα σχολεία

Τον Σεπτέμβριο του 2021, παράλληλα με τη σκληρότερη καταστολή, το καθεστώς καθιέρωσε μια νέα θέση διδασκαλίας στα σχολεία της Λευκορωσίας: τους επόπτες της “στρατιωτικής και πατριωτικής ανατροφής”. Οι θέσεις αυτές, που συχνά καταλαμβάνονται από συνταξιούχους αξιωματικούς καριέρας, είναι παρόμοιες με την προαγωγική εκπαίδευση στα σχολεία που συνέβαινε κατά τη σοβιετική εποχή. Μέχρι τον Μάρτιο του 2023, το 93% των σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και το 52% των κολλεγίων φέρεται να έχουν έναν τέτοιο επόπτη.

Μιλώντας σε εθνικό σεμινάριο, ο αναπληρωτής υπουργός Παιδείας Aliaksandr Kadlubai αποκάλεσε τους προσληφθέντες για τις θέσεις αυτές ως επόπτες για τους “μεταδότες της κρατικής ιδεολογίας” και χαρακτήρισε την εμπέδωση πατριωτικής ανατροφής ως “εξαιρετικά σημαντική και επείγουσα πορεία δράσης”.

Τον Απρίλιο του 2023, ο υπουργός Παιδείας Andrei Ivanets κάλεσε επίσης να γίνουν Σάββατα ημέρες “πατριωτικής ανατροφής” και “ιστορικής κληρονομιάς” στα σχολεία. Στις ιστορικές σπουδές, τα λευκορωσικά σχολεία επικεντρώνονται τώρα στην περίοδο της Σοβιετικής και της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Ο Πούτιν στη Μόσχα θα πρέπει να χαίρεται όταν μαθαίνει ότι η ιστορική κατήχηση στη Λευκορωσία αντιγράφει το δικό του σχέδιο.

Ένα νέο σχολικό μάθημα για να βοηθήσει στη μετάφραση των δυνητικών αγγλόφωνων αιχμαλώτων πολέμου

Τον Ιανουάριο του 2024, το Υπουργείο Παιδείας της Λευκορωσίας δημοσίευσε  το πρόγραμμα σπουδών της “Στρατιωτικής Μετάφρασης”, ένα νέο μάθημα επιλογής για μαθητές της δέκατης και ενδέκατης τάξης. Τοποθετημένο στο πλαίσιο του μαθήματος της αγγλικής γλώσσας, αποτελείται από 69 ώρες διδασκαλίας.

Μεταξύ άλλων επιθυμητών αποτελεσμάτων, το μάθημα αξιολογεί την ικανότητα των μαθητών να μεταφράζουν “μια συνομιλία με ή μια ανάκριση αιχμαλώτων πολέμου” και “να αναγνωρίζουν βαθμούς και κατηγορίες υπηρεσιακού προσωπικού του στρατού των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου με βάση τα διακριτικά τους”.

Αν και η ρητορική του 30ετούς καθεστώτος του Λουκασένκα ήταν πάντα εχθρική προς τη Δύση, η εμμονή στην αντιμετώπιση των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και των λεγόμενων “Αγγλοσαξόνων” είναι μια πρόσφατη τάση που αντικατοπτρίζει την τάση που επικρατεί στα ρωσικά κρατικά και φιλοκρεμλινικά μέσα.

Οι αρχές συχνά βασίζουν την κατευθυνόμενη από το κράτος ιδεολογική “ανατροφή” των παιδιών στη Λευκορωσία σε αντιδυτικά και αντιμοντέρνα αισθήματα. Οι κρατικοί προπαγανδιστές έχουν πρόσφατα στοχοποιήσει τις εκδηλώσεις που σχετίζονται με τις Απόκριες ως “κακές δυτικές εκδηλώσεις”.

Σε μία από τις τακτικές εκπομπές “κυριακάτικου κηρύγματος” σε κρατικό τηλεοπτικό κανάλι, ένας ορθόδοξος ιερέας επέκρινε τα σύγχρονα παιχνίδια και επαίνεσε την επιστροφή στις “ιστορικές παραδόσεις των σλαβικών παιχνιδιών” ως μέσο προστασίας των παιδιών από την “απώλεια της ψυχής”.

“Ο σύγχρονος πολιτισμός των παιχνιδιών είναι ουσιαστικά μια εκδήλωση του νεοπαγανισμού με επίκεντρο τη θεοποίηση των ειδώλων και των παθών”, είπε ο παρουσιαστής. Νωρίτερα είχε υποστηρίξει ότι οι κατασκευές Lego [δανέζικη μάρκα παιχνιδιών  που διεγείρει τη δημιουργική ανάπτυξη των παιδιών] προκαλούν επιθετικότητα στα παιδιά.

“Στρατιωτικές και πατριωτικές λέσχες” για παιδιά

Εκτός από τα σχολικά μαθήματα για τη “στρατιωτική και πατριωτική ανατροφή”, από το 2022 ορισμένοι μαθητές εμπλέκονται όλο και περισσότερο σε πιο εκτεταμένη και ευρύτερη ιδεολογική και στρατιωτική εκπαίδευση μέσω των λεγόμενων “στρατιωτικών και πατριωτικών λεσχών”. Η πρώτη λέσχη αυτού του είδους δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο του 2021, μήνες πριν ο Λουκασένκα υπογράψει τον Μάιο του 2022 ένα διάταγμα  που ρυθμίζει τη δημιουργία και τη λειτουργία τέτοιων ιδρυμάτων.

Οι λέσχες αυτές ανήκουν και εποπτεύονται από μονάδες των στρατευμάτων του Υπουργείου Εσωτερικών, του στρατού και άλλων δυνάμεων ασφαλείας ή του Υπουργείου Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης. Επί του παρόντος, περισσότερες από 54 λέσχες που λειτουργούν διδάσκουν σε πάνω από 3.000 παιδιά να πυροβολούν, να παρέχουν πρώτες ιατρικές βοήθειες, να χρησιμοποιούν άσφαιρα όπλα μάχης και ακόμη και να επιτίθενται σε άρμα με ψεύτικη χειροβομβίδα αφού το αφήσουν να περάσει πάνω από ένα χαράκωμα.

Εξαίροντας μια τριήμερη εξόρμηση μιας τέτοιας λέσχης, ένα ρεπορτάζ του Ιανουαρίου 2023 του τηλεοπτικού καναλιού STV ανέφερε: “Αξέχαστες εντυπώσεις, νέοι φίλοι και χρήσιμες εμπειρίες – αυτά είναι που αποκτούν τα παιδιά εδώ μέσα σε λίγες ημέρες”.

Υπάρχει μια ομοιότητα με τις οργανώσεις DOSAAF, οι οποίες υπήρχαν στη Σοβιετική Ένωση και επανεμφανίστηκαν στη Ρωσία του Πούτιν, όπου οι νέοι ενθαρρύνονται να μάθουν βασικές στρατιωτικές δεξιότητες, πειθαρχίες και να επιδείξουν αγάπη για τις ένοπλες δυνάμεις.

Μια έκθεση του Οκτωβρίου 2022 από ένα κρατικό τηλεοπτικό κανάλι παρουσίασε  το αποτέλεσμα της “πατριωτικής ανατροφής” στην πρώτη λευκορωσική “στρατιωτική και πατριωτική λέσχη” αυτού του είδους. Χρονολογούμενο στην επέτειο του πρώτου έτους λειτουργίας της λέσχης, έδειχνε παιδιά με στρατιωτική στολή να υμνούν τον Λευκορώσο ηγεμόνα και να απειλούν τους πολιτικούς του αντιπάλους. Τα συνθήματα που έλεγαν ή φώναζαν στην κάμερα ήταν: “Ο πρόεδρός μας είναι ο καλύτερος”, “Ο εχθρός δεν θα περάσει”, “Σύντροφε πρόεδρε, δεν θα αποτύχουμε”, “Μην έχετε καμία ελπίδα, zmahars” και άλλα παρόμοια. Οι “zmahars” (“μαχητές” στα λευκορωσικά) είναι ένας υποτιμητικός χαρακτηρισμός που χρησιμοποιείται από την κρατική προπαγάνδα για να περιγράψει τους πολιτικούς αντιπάλους του Λουκασένκα και τους Λευκορώσους με φιλοδημοκρατικές απόψεις.

Οι κρατικοί προπαγανδιστές εξέφρασαν ακόμη και την ιδέα της βίαιης αφαίρεσης των παιδιών από τις οικογένειες των πολιτικών αντιφρονούντων και της τοποθέτησής τους σε “πατριωτικές λέσχες”. Ένας έγραψε στο κανάλι του Telegram τον Μάιο του 2023: “Τα παιδιά των ιερέων και των εκπροσώπων των δυνάμεων ασφαλείας είναι το πιο σταθερό κοινωνικό θεμέλιο του κράτους μας. Έτσι, βλέπω χρησιμότητα στην ιδέα της ανατροφής κοινωνικών ορφανών – και τα παιδιά των πολιτικών εξτρεμιστών (“zmahars”) μπορούν επίσης να προστεθούν σε αυτή την κατηγορία – σε μοναστήρια και στρατιωτικές και πατριωτικές λέσχες”.

“Στρατιωτικές και πατριωτικές” σχολικές ομάδες

Πέρα από τις δεκάδες “πατριωτικές λέσχες” που υπάγονται σε μονάδες του στρατού και των δυνάμεων ασφαλείας, τα τελευταία δύο χρόνια οι “στρατιωτικές και πατριωτικές” ομάδες ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια στα σχολεία. Στρατιώτες ή εκπρόσωποι διαφόρων δυνάμεων ασφαλείας εποπτεύουν περιστασιακά τα παιδιά-μέλη τους. Στην αρχή του σχολικού έτους 2022-2023, λειτουργούσαν περίπου 80 “πατριωτικές ομάδες” σε σχολεία. Ο αριθμός τους πολλαπλασιάστηκε κατά 10 φορές μέχρι την άνοιξη του 2023. Τον Οκτώβριο του 2023, ο υπουργός Παιδείας Andrei Ivanets ζήτησε τη δημιουργία “στρατιωτικών και πατριωτικών” ομάδων σε κάθε σχολείο μέχρι το τέλος του σχολικού έτους 2023-2024.

Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν επίσης τον υπουργό Ιβανέτς να λέει ότι οι νέοι πρέπει να έχουν “επίγνωση του καθήκοντος τους να αγαπούν και να υπερασπίζονται την πατρίδα”. Ο κρατικός μηχανισμός επιθυμεί να μάθει πόσο σοβαρά αισθάνονται οι νέοι για αυτό το καθήκον. Τον Μάρτιο του 2023, τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης της Λευκορωσίας ανέφεραν ότι οι αρχές της πόλης Μπρεστ διέταξαν τους φοιτητές να συμπληρώσουν μια έρευνα με τίτλο “Ετοιμότητα για την υπεράσπιση των συμφερόντων της πατρίδας”. Ορισμένες από τις δέκα ερωτήσεις σχετίζονταν με τον πόλεμο. Ρωτούσαν αν οι έφηβοι είναι έτοιμοι να διαπράξουν μια ηρωική πράξη “για την πατρίδα” και να “υπερασπιστούν την πατρίδα σε περίπτωση επίθεσης εναντίον της”.

Ο Νικίτα Ρατσίλοφσκι, πρόεδρος της -κρατικής – οργάνωσης νεολαίας “Κοινοβούλιο των Νέων”, η οποία επιδιώκει να προσελκύσει άτομα ηλικίας 18-30 ετών, έδειξε ένα ρητορικό παράδειγμα για άλλους πιστούς. Σε συνέντευξη από έναν από τους βασικούς κρατικούς προπαγανδιστές του 2023, δήλωσε: “Αν χρειαστεί, είμαι έτοιμος να πεθάνω για τον πρόεδρό μου. Και άλλοι τύποι είναι επίσης”.

“Πατριωτικά κέντρα” στα νηπιαγωγεία

Τα σχέδια των αξιωματούχων για τη στρατιωτικοποίηση των παιδιών στη Λευκορωσία δεν σταματούν εκεί. Τον Απρίλιο του 2023, τα κρατικά μέσα ενημέρωσης κάλυψαν την επίσκεψη της Natalia Kachanava, επικεφαλής του ανώτερου τμήματος του λευκορωσικού κοινοβουλίου και στενής συνεργάτιδας του Λουκασένκα, στο “πατριωτικό κέντρο” ενός παιδικού σταθμού σε μια μικρή πόλη της Λευκορωσίας. Η Kachanova εξήρε την ιδέα, λέγοντας: “Πρόκειται για μια απολύτως σωστή απόφαση. Η πατριωτική ανατροφή πρέπει να ξεκινάει από την προσχολική ηλικία. Αν και κάποιοι λένε ότι αυτό είναι πολύ νωρίς για παιδιά ηλικίας 3-4 ετών, εγώ δεν το πιστεύω”.

Στο πλαίσιο των λεγόμενων “πατριωτικών εκδηλώσεων”, εκπρόσωποι της Εισαγγελίας πραγματοποιούν κατά καιρούς επισκέψεις σε νηπιαγωγεία, όπου ενημερώνουν τα παιδιά για την πρόοδο των ερευνών σχετικά με τη “Γενοκτονία του λαού της Λευκορωσίας στα χρόνια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου” [1941-1945]. Ο χρόνος έναρξης αυτής της έρευνας, το 2020-2021, υποδηλώνει ότι είχε επίσης ως στόχο να αποσπάσει την προσοχή από τις λαϊκές διαμαρτυρίες. Χρησιμοποιήθηκαν σε μια προσπάθεια προπαγάνδας για την εξίσωση των πολιτικών αντιπάλων του Λουκασένκα με ναζιστές εγκληματίες.

Στρατόπεδα για παιδιά “κοντά σε συνθήκες μάχης

Τα τελευταία χρόνια, οι αρχές δημιούργησαν πολλά καλοκαιρινά “στρατιωτικά και πατριωτικά” στρατόπεδα για τη νεολαία. Περίπου 150 τέτοια στρατόπεδα λειτουργούσαν(ανοίγει σε νέα καρτέλα) μέχρι τα μέσα του 2022. Ένα χρόνο αργότερα, το Υπουργείο Παιδείας της Λευκορωσίας μπορούσε να καυχηθεί για 736 στρατιωτικές-πατριωτικές κατασκηνώσεις για σχεδόν 27.000 παιδιά το καλοκαίρι του 2023, 2.200 επόπτες “στρατιωτικής και πατριωτικής ανατροφής”, 191 πολυμεσικούς προσομοιωτές σκοπευτηρίου που μεταφέρθηκαν σε σχολεία. Χιλιάδες μάσκες αερίων, στολές προστασίας από χημικά και άλλος καθημερινός εξοπλισμός για τους στρατιώτες εκδίδονται επίσης, ώστε να γίνει αυτό κανονικό μέρος της εκπαίδευσης.

Τον Οκτώβριο του 2023, η διοίκηση της περιοχής Βιτέμπσκ της Λευκορωσίας ανακοίνωσε σχέδια για τη δημιουργία “στρατιωτικών και πατριωτικών στρατοπέδων” για παιδιά σε κάθε μία από τις 21 περιφέρειες της περιοχής. “Στόχος μας είναι να έχουμε τουλάχιστον ένα λειτουργικό στρατόπεδο [για παιδιά] από κοινού με τις δυνάμεις ασφαλείας σε κάθε περιφέρεια. Ιδανικά, οι κατασκηνώσεις να λειτουργούν μέρα και νύχτα. Όταν τα παιδιά τοποθετούνται σε συνθήκες κοντά σε ρεαλιστικές συνθήκες πεδίου και μάχης, μαζί με αξιωματικούς, αυτό συμβάλλει στην ανατροφή τους”, δήλωσε ο Dzmitry Khoma, πρόεδρος του περιφερειακού τμήματος εκπαίδευσης.

Η περιφέρεια του Μπρεστ εξέφρασε παρόμοια φιλόδοξα σχέδια για το 2024, αφήνοντας λίγες αμφιβολίες για το γεγονός ότι τέτοιου είδους στρατόπεδα στρατιωτικού χαρακτήρα για παιδιά είναι πιθανό να δημιουργηθούν σε κάθε μία από τις 118 περιφέρειες της Λευκορωσίας στο εγγύς μέλλον.

Λουκασένκα: Ακολουθήστε με!

Για να υποδηλώσει ότι η στρατιωτική εκπαίδευση ανηλίκων είναι φυσιολογική, ο Λουκασένκα μίλησε για τη δική του οικογένεια. Επιθεωρώντας μια στρατιωτική βάση τον Οκτώβριο του 2022, είπε: “Ο καθένας θα πρέπει να είναι σε θέση να πολεμήσει, ο καθένας θα πρέπει να είναι σε θέση να πυροβολήσει! Η οικογένειά μου ακολουθεί αυτή την προσέγγιση παρά το γεγονός ότι είμαι πρόεδρος. Όλα τα παιδιά μου, ακόμη και το μικρότερο, είναι στρατιώτες. Είναι προετοιμασμένα να υπερασπιστούν τον εαυτό τους και τους άλλους!

Κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων του καλοκαιριού του 2020, στις 23 Αυγούστου, ο Λουκασένκα και ο 15χρονος τότε γιος του Mikalai, οπλισμένοι και οι δύο με υποπολυβόλα, επιθεώρησαν την περιοχή γύρω από το προεδρικό μέγαρο στο Μινσκ, προσποιούμενοι ότι ήταν έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τους ειρηνικούς Λευκορώσους διαδηλωτές.

Η παράνοια στο σχολικό πρόγραμμα σπουδών

Η “πατριωτική διαπαιδαγώγηση” που επιβάλλεται τελευταία στα παιδιά της Λευκορωσίας τείνει λοιπόν να εξισώνει την πατρίδα με την εξουσία του Λουκασένκα και επιθυμεί να καθοδηγήσει τους ανηλίκους να υπερασπίζονται με ζήλο την τελευταία, τόσο από υποθετική εξωτερική εισβολή όσο και από νόμιμους εσωτερικούς αντιπάλους.