Αν επικρατεί η εντύπωση πως οι θάνατοι από τρομοκρατικά κτυπήματα αυξάνονται στη Δύση, είναι επειδή πράγματι αυξάνονται. Ωστόσο οι αριθμοί παραμένουν σχετικά μικροί και, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι θάνατοι εξαιτίας της τρομοκρατίας φαίνεται πως βρίσκονται σε ύφεση και όχι σε άνοδο.
Σύμφωνα με δυο μεγάλες βάσεις δεδομένων, ο αριθμός των ανθρώπων που πέθαναν από τρομοκρατικές επιθέσεις στη Βόρεια Αμερική και στη Δυτική Ευρώπη αυξήθηκε αισθητά το 2015, με περισσότερα από 200 θύματα. Το τρέχον έτος, σύμφωνα με μια καταμέτρηση, θα είναι χειρότερο. Παρόλα αυτά η τρομοκρατία στη Δύση είναι σπάνια. Στα μέρη του κόσμου, όπου είναι πιο συχνή – οι θάνατοι σε αυτές τις περιοχές μετριούνται σε χιλιάδες και όχι σε δωδεκάδες – οι τρομοκρατικές επιθέσεις φαίνεται πως μειώνονται. Και όσο αυξημένα και αν είναι τα πρόσφατα επίπεδα της τρομοκρατίας στη Δύση, ήταν χειρότερα στις δεκαετίες του 1970 και 1980.
Οι επιθέσεις υψηλών στόχων σε πόλεις, συμπεριλαμβανομένων των Βρυξελλών, του Παρισιού, του Ορλάντο (Φλόριντα) και του Σαν Μπερναντίνο (Καλιφόρνια), τροφοδοτούσαν το δημόσιο φόβο για την τρομοκρατία στις Ηνωμένες Πολιτείες και αποτέλεσαν μείζον θέμα της προεκλογικής προεδρικής εκστρατείας. Ο Πρόεδρος Ομπάμα, η Χίλαρυ Κλίντον και ο Ντόναλντ Τ. Τραμπ έχουν όλοι τονίσει τον κίνδυνο της τρομοκρατίας στις ΗΠΑ.
Οι αναλυτές, που παρακολουθούν και καταγράφουν τις τρομοκρατικές επιθέσεις σε όλο τον κόσμο σημειώνουν ότι η αντίληψη του κινδύνου που έχουμε δεν αντιστοιχεί πάντοτε στον πραγματικό κίνδυνο. Οι ομάδες που διαπράττουν τρομοκρατικές πράξεις έχουν αλλάξει με την πάροδο του χρόνου. Αλλά τα δεδομένα από την Παγκόσμια Βάση Δεδομένων για την Τρομοκρατία (Global Terrorism Database) του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ, η οποία έχει καταγράψει τρομοκρατικές επιθέσεις από το 1970, δείχνουν πως ο τρομοκρατικός «φόρος αίματος» της περσινής χρονιάς θα ήταν αρκετά συνηθισμένος σε μια προηγούμενη εποχή.
Η Παγκόσμια Βάση Δεδομένων για την Τρομοκρατία ανακοινώνει δημόσια τα δεδομένα για τις επιθέσεις μια φορά ετησίως. Αυτό σημαίνει πως το διάγραμμα που συνοδεύει το άρθρο δεν περιλαμβάνει καμία πληροφορία για το 2016, παραλείποντας τις μεγάλες επιθέσεις στις Βρυξέλλες, στη Νίκαια της Γαλλίας, στο Ορλάντο και αρκετές μικρότερες στην Ευρώπη.
Το Κέντρο Τρομοκρατίας και Στάσεων της Τζέινς (Jane’s Terrorism and Insurgency Center) της IHS, το οποίο παρακολουθεί τρομοκρατικά γεγονότα σε πραγματικό χρόνο για λογαριασμό κρατικών στρατών, υπηρεσιών πληροφοριών και μισθοφορικών εταιρειών, είναι μια πηγή πιο πρόσφατων αριθμών. Οι αριθμοί της Τζέινς για το 2015 είναι διαφορετικοί από εκείνους της Παγκόσμιας Βάσης Δεδομένων για την Τρομοκρατία, επομένως μια άμεση σύγκριση είναι αδύνατη. Αλλά το Κέντρο κατέγραψε ένα σύνολο 204 θανάτων λόγω τρομοκρατίας το περασμένο έτος στη Βόρεια Αμερική και στη Δυτική Ευρώπη, συγκριτικά με τους 219 μέχρι την 3η Αυγούστου του τρέχοντος έτους, γεγονός που σημαίνει ότι το σύνολο του φετινού έτους πρόκειται να είναι υψηλότερο από εκείνο του προηγούμενου, σύμφωνα με αυτήν την καταμέτρηση.
Όλες οι μέθοδοι καταμέτρησης της τρομοκρατίας χρησιμοποιούν ατελή δεδομένα και βασίζονται σε αποφάσεις κρίσης. Οι αναλυτές πρέπει να σταχυολογήσουν ειδήσεις προερχόμενες από τα ΜΜΕ και άλλες αξιόπιστες αναφορές βίαιων περιστατικών, και στη συνέχεια να αποφασίσουν τι είναι τρομοκρατική ενέργεια και τι μοιάζει περισσότερο με μια πιο τυπική εγκληματική πράξη. Οι καταμετρητές σε γενικές γραμμές αναζητούν περιστατικά που διαπράττονται από μη κυβερνητικούς φορείς και διεξάγεται για έναν πολιτικό στόχο.
Αλλά δεν συμφωνούν πάντοτε. Το Κέντρο συμπεριέλαβε την επίθεση στη Νίκαια στον απολογισμό της για το 2016. Αλλά η Έριν Μίλερ, η διευθύντρια του προγράμματος της Παγκόσμιας Βάσης Δεδομένων για την Τρομοκρατία, δήλωσε ότι οι αναλυτές περιμένουν ακόμα περισσότερες πληροφορίες που θα προκύψουν από τις σχετικές έρευνες, προτού λάβουν μια οριστική απόφαση για το εάν η επίθεση είχε το πολιτικό κίνητρο που απαιτείται για να καταγραφεί ως τρομοκρατική.
Επειδή ο αριθμός των θανάτων από τρομοκρατικές επιθέσεις στη Δύση είναι μικρός, οι μεμονωμένες αποφάσεις μπορούν να δημιουργήσουν αισθητή απόκλιση . Αν δεν υπολογιστεί η επίθεση της Νίκαιας, η οποία σκότωσε 86 ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένου και του δράστη, ο αριθμός του Κέντρου για το 2015 θα ήταν αρκετά μικρότερος.
Οι τακτικές που σχετίζονται με το Ισλαμικό Κράτος έχουν καταστήσει αυτές τις αποφάσεις ιδιαίτερα δύσκολες. Η ομάδα, που διαπράττει πράξεις άμεσης βίας κυρίως στο Ιράκ και στη Συρία, έχει ενθαρρύνει φίλα προσκείμενα άτομα να διεξάγουν υπερπόντιες επιθέσεις στο όνομά της. Ενώ το Ισλαμικό Κράτος διαθέτει εκπαιδευμένους τρομοκράτες που διεξήγαν επιθέσεις στη Δύση, όπως εκείνοι που ενεπλάκησαν στις επιθέσεις στο Παρίσι το περασμένο έτος, οι περισσότερες Δυτικές επιθέσεις πραγματοποιήθηκαν από ανθρώπους που περιέγραψαν την επίθεσή τους ως «εμπνευσμένη» από την ομάδα. Το αποτέλεσμα είναι πως κάποιες πράξεις βίας είναι πολύ πιθανόν τώρα πια να θεωρηθούν ως τρομοκρατία.
«Διαρκώς αυξανόμενη αυτήν την περίοδο είναι η επιχειρησιακή θεώρηση ότι είναι πιθανόν να είναι τρομοκρατία», δήλωσε ο Μάθιου Χένμαν, ο κορυφαίος αναλυτής της Τζέινς. «Ιδιαίτερα αν ο δράστης ταιριάζει σε ένα συγκεκριμένο προφίλ».
Για αρκετά εγκλήματα που έγιναν προσφάτως στην Ευρώπη, που αρχικά χαρακτηρίστηκαν ως τρομοκρατία, αποφασίστηκε τελικά ότι δεν ήταν. Σε μια παρελθοντική εποχή, τέτοια εγκλήματα ίσως να μην αναφέρονταν ποτέ ως τρομοκρατικά ή οι αναλυτές να μην τα λάμβαναν ποτέ υπόψη ως τέτοια.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες η τρομοκρατική απειλή είναι ακόμη μικρότερη από ό,τι στην Ευρώπη. Εξαιρώντας τις τεράστιες επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και της Οκλαχόμα Σίτι, καμία χρονιά από το 1970 και εξής δεν σκοτώθηκαν περισσότεροι από 50 άνθρωποι από τρομοκρατικά χτυπήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το περασμένο έτος ο αριθμός ήταν 44 σύμφωνα με την Παγκόσμια Βάση Δεδομένων για την Τρομοκρατία. Αυτό σημαίνει ότι η τρομοκρατία συνήθως σκοτώνει περίπου τόσους Αμερικανούς, όσους σκοτώνουν και οι κεραυνοί.
Η συντριπτική πλειοψηφία των τρομοκρατικών γεγονότων παγκοσμίως συμβαίνει σε πολύ συγκεκριμένες χώρες που αντιμετωπίζουν πολιτικές αναταραχές. Περισσότερα από τα τρία τέταρτα όλων των θανάτων από τρομοκρατία κατά τα τελευταία πέντε χρόνια πραγματοποιήθηκαν σε έξι χώρες: Αφγανιστάν, Ιράκ, Νιγηρία, Πακιστάν, Συρία και Υεμένη.
Λόγω του τρόπου με τον οποίο η Παγκόσμια Βάση Δεδομένων για την Τρομοκρατία μετράει την τρομοκρατία με την πάροδο του χρόνου, οι αριθμοί της δεν είναι καθόλου ισοδύναμοι, αλλά τα δεδομένα των τελευταίων ετών δείχνουν μια μεγάλη αύξηση το 2014, εν μέρει λόγω της συνεχιζόμενης σύρραξης στο Ιράκ και στη Συρία και του απόηχου της Αραβικής Άνοιξης.
Το προηγούμενο έτος, οι θάνατοι από τρομοκρατία παγκοσμίως μειώθηκαν κατά 12%. Τα δεδομένα αυτής της χρονιάς θα είναι διαθέσιμα, αφότου ολοκληρωθεί το έτος.
Το Κέντρο παρείχε αριθμούς σχετικά με τους θανάτους από τρομοκρατία στον κόσμο μέχρι την 8η Αυγούστου. Δείχνουν μια μείωση συγκριτικά με την ίδια περίοδο του περασμένου και το προπερασμένου έτους. Οι αναλυτές του Κέντρου αντλούν στοιχεία σχετικά με τις αναφορές τρομοκρατικών ενεργειών από μια ευρύτερη σειρά πηγών από την Παγκόσμια Βάση Δεδομένων για την Τρομοκρατία, το οποίο σημαίνει πως καταγράφουν περισσότερους θανάτους κάθε έτος.
Ο εντοπισμός της τρομοκρατίας σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ακόμη πιο δύσκολος από τον εντοπισμό της στη Δύση. Οι μεγάλες διαφορές στην καταμέτρηση μεταξύ του Κέντρου και της Παγκόσμιας Βάσης Δεδομένων για την Τρομοκρατία – και οι δυο ευρέως σεβαστές πηγές –καταδεικνύουν τις προκλήσεις. Για να συμπεριληφθούν και να προσμετρηθούν στις βάσεις δεδομένων οι επιθέσεις πρέπει να αναφερθούν και να επαληθευτούν από αξιόπιστες πηγές.
Αυτό σημαίνει ότι οι επιθέσεις σε χώρες, όπου η ελευθερία του τύπου δεν υφίσταται ή σε χώρες είναι πολύ επικίνδυνες για δημοσιογράφους (βλέπε Συρία και Σομαλία), μπορεί να μην καταγραφούν. Εγκυμονούν επίσης κίνδυνοι υπέρμετρης καταγραφής. Επειδή οι περισσότεροι θάνατοι από τρομοκρατία συμβαίνουν σε περιοχές όπου εκτυλίσσονται εμφύλιοι πόλεμοι, είναι πολύ δύσκολο να διασαφηνιστεί τι είναι τρομοκρατία και τι παραδοσιακή ένοπλη σύρραξη.
«Σε ένα πόλεμο, όπως εκείνο της Συρίας και του Ιράκ, πρόκειται να υπάρξουν πολλές τρομοκρατικές επιθέσεις που είναι απλώς κομμάτι της μάχης», δήλωσε ο Σεθ Τζόουνς, ο διευθυντής του Κέντρου Διεθνούς Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας της RAND Corporation, που είχε συντάξει τη δική του βάση δεδομένων για την τρομοκρατία μέχρι το 2009.
