Ο Can Dundar απεικονίζει, δυστυχώς, την πραγματικότητα της σύγχρονης Τουρκίας εκ των έσω.
Τον Σεπτέμβριο ξεκίνησε η δίκη μιας από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες των ΜΜΕ της Τουρκίας, του Can Dundar και του συναδέλφου του στην εφημερίδα Cumhuriyet, Erdem Gul. Το έγκλημά τους; Δημοσίευσαν φωτογραφίες με φορτία όπλων που είχαν φτάσει στο έδαφος της Συρίας χωρίς την έγκριση του κοινοβουλίου και τα οποία πιθανώς θα έπεφταν στα χέρια του ISIS.
Για αυτήν την έρευνα τιμήθηκαν με το βραβείο Ελευθερίας του Τύπου 2015 από την οργάνωση “Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα”.
Βεβαίως και στις ΗΠΑ αλλά και σε άλλες πολιτισμένες χώρες, οι Αρχές μπορεί να φυλακίσουν ανθρώπους επειδή πρόδωσαν κρατικά μυστικά. Ο Edward Snowden, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ανθρώπου που κινδυνεύει με φυλάκιση γι΄αυτόν το λόγο. Δεν κυνηγούν όμως τον…αγγελιοφόρο, ρεπόρτερς και αρχισυντάκτες. Ωστόσο αυτό συμβαίνει προς το παρόν στην Τουρκία.
“ΕΧΟΥΜΕ ΣΥΛΛΗΦΘΕΙ”… “ΕΠΕΤΑΙ ΣΥΝΕΧΕΙΑ”
Ο Πρόεδρος Ερντογάν φαίνεται να υιοθετεί την υψηλού βαθμού προσωπική εκδίκηση ως μια γενική κατευθυντήρια γραμμή κυβερνητικών πολιτικών: “ Ο Can Dündar και ο Erdem Gül” πρέπει να τιμωρηθούν, έτσι που να πονέσει[…] Αυτοί που έγραψαν και δημοσίευσαν αυτό το άρθρο θα πληρώσουν ακριβά. Δεν θα τους αφήσω να γλυτώσουν έτσι” δήλωσε ο Ερντογάν.
Οταν ξεκίνησε η δίκη οι εισαγγελείς απαίτησαν να φυλακιστούν οι δημοσιογράφοι για δέκα χρόνια. Επειδή παρουσίασαν φωτογραφίες που ουσιαστικά οι Τουρκικές αρχές παραδέχθηκαν ότι απεικόνιζαν πραγματικά γεγονότα. Αλλοιώς δεν θα υπήρχε λόγος να κατηγορηθούν ότι διέρρευσαν κρατικά μυστικά!
“Στην εποχή της παγκόσμιας εξαπάτησης το να λες την αλήθεια συνιστά επαναστατική πράξη” όπως το έθεσε ο Τζορτζ Οργουελ.
Τώρα κυκλοφόρησε ένα βιβλίο του Can Dündar, χρονικό της παρανοικής ιστορίας εν μέρει κυριολεκτικά…εκ των έσω. Στο “Εχουμε συλληφθεί” όπως είναι ο τίτλος του, περιγράφονται τα γεγονότα από τη στιγμή δημοσίευσης των φωτογραφιών την άνοιξη του 2015 μέχρι τη σύλληψή του στις 15 Νοεμβρίου και την τρίμηνη παραμονή του στη φυλακή. Υπάρχει ένας καλός λόγος για τον οποίο ο Dündar ξεκινά με μια φράση από τη “Δίκη” του Κάφκα: “ Κάποιος ίσως είχε συκοφαντήσει τον Josef K., διότι ένα πρωί, συνελήφθη χωρίς να έχει κάνει τίποτα κακό”.
Το “κακό” που ο Can Dündar είχε κάνει, σύμφωνα με τους Ερντογάν & Σία, ήταν- επιπροσθέτως της διαρροής των κρατικών μυστικών- ότι ανήκε σε τρομοκρατική οργάνωση και ήταν κατάσκοπος. Εάν πήγαινε σε δίκη με αυτήν την κατηγορία διακινδύνευε ισόβια κάθειρξη. Μετά από πολλά πέρα-δώθε όλη την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2016, το έγκλημά του μετράπηκε σε “απλή υποστήριξη” του Φετουλάχ Γκιουλέν, του αρχηγού της κίνησης πίσω από το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου. Σύμφωνα με τον Ερντογάν, άνθρωποι της τρομοκρατικής οργάνωσης του Γκιουλέν σταμάτησαν τα φορτηγά στο δρόμο τους προς τη Συρία τον Ιανουάριο του 2014 προκειμένου να εκθέσουν τον ίδιο τον Ερντογάν και το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ.
Το βιβλίο “Εχουμε συλληφθεί” τελειώνει με το “έπεται συνέχεια”. Ο Can Dündar καταλήγει με αυτήν τη φράση πριν την ολοκλήρωση της ιστορίας. Ενώ ο Erdem Gul επέλεξε να μείνει στην Τουρκία, ο Dündar επέλεξε να φύγει και τώρα ζεί προφανώς εξόριστος στη Γερμανία. Αυτό δεν αλλάζει σε κάτι την αξία του βιβλίου και το γεγονός ότι αποτελεί ένα σημαντικό ντοκουμέντο αυτής της περιόδου.
Το μεγαλύτερο μέρος του αφορά τους τρείς μήνες που πέρασε στην απομόνωση της φυλακής Silivri, ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης για τους αντιφρονούντες οι οποίοι το αποκαλούν «Μοσχονήσι». Κλειδωμένος, έχει τόσο χρόνο να διαβάσει και να γράψει όσο δεν είχε ποτέ στη ζωή του. Σκέφτεται για το ρόλο της δημοσιογραφίας στην ανάπτυξη της Δημοκρατίας και αποκαλύπτει μικρά μυστικά για το πώς κάποιος μπορεί να χαρεί με μικρά πράγματα όπως είναι η τοποθέτηση ψωμιού και τυριού πίσω από το καλοριφέρ όλη νύχτα προκειμένου να γίνουν σάντουιτς την επόμενη μέρα! Η, να προσπαθείς να βγάλεις χρώμα πράσινο από ένα μήλο, καφέ από ένα φακελάκι τσάι και τελικά να φτιάχνεις κάτι χρησιμοποιώντας για πινέλο την οδοντόβουρτσα.
Το βιβλίο γράφτηκε με μολύβια σε μικρά σημειωματάρια αφού υπολογιστές και γραφομηχανές απαγορεύονται στη φυλακή Silivri. Το ίδιο οι κουβέρτες και οι τσαγιέρες. Οπως έγραψε «Είναι δύσκολο να είσαι στις κατασκοπικές μπίζνες αλλά είναι καλύτερα από το να κλέβεις».
Από το βιβλίο δεν λείπουν το χιούμορ και ο σαρκασμός το οποίο είναι πράγματι εκτιμητέο αν σκεφτεί κανείς ότι ο Dündar μπορεί και να καταδικαζόταν σε θάνατο εξαιτίας αυτής της υπόθεσης και ότι το βιβλίο γράφτηκε κυρίως σε κλειστοφοβικό και παγωμένο περιβάλλον. Είναι αυτό το χιούμορ που διακρίνεται όταν περιγράφει το γραφείο της Cumhuriyet που έχει δύο παράθυρα: « Το ένα βλέπει προς το δικαστικό μέγαρο και το άλλο προς το νεκροταφείο. Αυτά είναι τα μέρη που κυρίως επισκέπτονται οι δημοσιογράφοι».
Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί ωστόσο προσπαθούν να έρθουν σε επαφή μαζί του. Ο Dündar φαίνεται σε όλους ότι αντιμετωπίζει τα γεγονότα στωικά. Ισως επειδή δεν είναι τόσο μόνος στο κελί του όσο νομίζουν οι δεσμοφύλακες. Περίπου 350 συνάδελφοι δημοσιογράφοι, πολιτικοί, ακτιβιστές υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τον επισκέπτονται στη διάρκεια αυτής της τρίμηνης φυλάκισης. Με τις διαδικασίες που ακολούθησε ο Ερντογάν φαίνεται πως η υπόθεση των όπλων και αυτή καθαυτή του Dündar προκάλεσε ιδιαίτερα μεγαλύτερη προσοχή απ΄όση θα είχε εάν δεν είχε μπεί κανείς φυλακή.
Δημιουργείται το παράδοξο της φυλακής όπως το ονομάζει ο Dündar: “Νομίζουν ότι σ΄έχουν φυλακίσει ενώ στην πραγματικότητα νοιώθεις απελευθερωμένος. Νομίζουν ότι σε τυφλώνουν ενώ εσύ βλέπεις τα πάντα πιό φωτεινά και νηφάλια”. Ο Dündar μεταμόρφωσε το κελί σε προσωπικό πρακτορείο ειδήσεων και ξεκίνησε να δημοσιεύει σε εφημερίδες και περιοδικά σε όλον τον κόσμο. Στο Der Spiegel στη Γερμανία, στh Guardian στην Αγγλία, στη Le Monde στη Γαλλία, στην Washington Post στην Αμερική. Ο Can Dündar επελέγη και ως συγγραφέας της χρονιάς στην Τουρκία αν και έχει εκδόσει ένα βιβλίο αυτή τη χρονιά. Οπως λέει ο ίδιος με ένα στίχο των Σούφι « Κόλαση δεν είναι ο τόπος που υποφέρεις αλλά ο τόπος όπου κανείς δεν ακούει ότι υποφέρεις».
Ο Can Dündar καταλήγει στην εισαγωγή του βιβλίου στην ευχή να αντιληφθεί η Ευρώπη ότι πρέπει να ενισχύσει τις δημοκρατικές δυνάμεις της χώρας. Πιστεύει πως μια Τουρκία χωρίς Ευρώπη θα μετατραπεί σε ολοκληρωτική, εσωστρεφή χώρα ενώ η ίδια η Ευρώπη χωρίς την Τουρκία θα αποδυναμωθεί. Ετσι, η Ευρώπη θα πείσει την Τουρκία ότι δεν αποτελεί ένα χριστιανικό κλαμπ και ότι παίρνει την αυξανόμενη ισλαμοφοβία στα σοβαρά προσκαλώντας την πιό κοσμική χώρα στον μουσουλμανικό κόσμο: “Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να σταματήσει ο βρώμικος πόλεμος που ταυτίζει το Ισλάμ με την τρομοκρατία και η ενίσχυση του υπερεθνικισμού στην Ευρώπη” γράφει.
Η δίκη δεν ολοκληρώθηκε το Σεπτέμβριο και αναβλήθηκε για τις 16 Νοεμβρίου. Υπάρχει κάθε λόγος να ελπίζουμε ότι η κοινή λογική θα έχει επιστρέψει στην Τουρκία μέχρι τότε.
“Αν έπρεπε να διαλέξω ανάμεσα στο να έχω μιά κυβέρνηση χωρίς εφημερίδες ή εφημερίδες χωρίς κυβέρνηση, εγώ δεν θα δίσταζα ούτε στιγμή να επιλέξω το δεύτερο” είχε πεί ο τρίτος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Τόμας Τζέφερσον. Το βιβλίο “Εχουμε συλληφθεί” δείχνει ότι η επιλογή του Τζέφερσον έχει αντέξει στη φθορά του χρόνου.
