Here the norwegian text/ εδώ το κείμενο στα νορβηγικά.

“Είμαστε σε πτώχευση”λέει ο Τάκης Ε. Σπηλιόπουλος. Όχι κυριολεκτικά, αν και το “φάντασμα” έχει χτυπήσει κάποια Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Ο έμπειρος δημοσιογράφος, αρθρογράφος και τηλεοπτική προσωπικότητα μιλάει για ένα είδος δημοκρατικής κατάρρευσης. Για δύο ώρες, κάθεται μπροστά μου σε ένα καφέ της Αθήνας και περιγράφει μια πραγματικότητα στα ελληνικά ΜΜΕ τόσο μαύρη που κάνει το χειρότερο σενάριο να μοιάζει με διακοπές στην Κω και με όλα πληρωμένα.

Η δυναμική είναι όπως στη Νορβηγία: πτώση της κυκλοφορίας, μείωση των εσόδων διαφήμισης, αβέβαια ψηφιακά έσοδα. Αλλά βάλε μια οικονομική κρίση στην κορυφή και η οθόνη μαυρίζει. Από το 2009 έως το 2012 οι εφημερίδες έχασαν το 50% των αναγνωστών, από το 2012 μέχρι σήμερα ένα επιπλέον 60%. Η πτώση των διαφημιστικών εσόδων ήταν ακόμη μεγαλύτερη. Οι κυριακάτικες εφημερίδες οι οποίες,παραδοσιακά, είχαν ισχυρή θέση στην Ελλάδα, από μιά συνολική κυκλοφορία 1,3 εκατομμυρίων φύλλων το 2009 σήμερα βρίσκονται στις 320.000. Σοβαρές εφημερίδες έχουν τώρα μια συνολική κυκλοφορία των 70.000 φύλλων. Σε ολόκληρη τη χώρα.

Είναι λιγότερο από το 1% του ενήλικου πληθυσμού. Έλεγξα όλες τις κυκλοφορίες μια τυχαία Δευτέρα στις αρχές Σεπτεμβρίου. Τα Νέα, η μεγαλύτερη εφημερίδα της χώρας, η οποία είχε κυκλοφορία μερικών εκατοντάδων χιλιάδων στη δεκαετία ΄90 πούλησε, εκείνη τη Δευτέρα, ακριβώς 13.730 αντίτυπα.

“Κοιτάξτε γύρω σας”, λέει ο Τάκης, δείχνοντας τους άλλους επισκέπτες στο καφέ.

“Αν υπάρχουν 100 άτομα, είναι μόνο ένας αυτός που θα μπεί στον κόπο να δώσει ένα ευρώ την ημέρα για να διαβάσει μια πραγματική εφημερίδα. Καταλαβαίνεις; Κάτι είναι θεμελιωδώς λάθος”!

Ο Τάκης Ε. Σπηλιόπουλος είχε το δικό του ειδησεογραφικό πρόγραμμα στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο, αρθρογραφούσε σε μεγάλες εφημερίδες και περιοδικά. Πήδηξε από το τρένο των ΜΜΕ ένα-δύο χρόνια πριν, όταν είδε προς τα πού πήγαινε. Τώρα ασχολείται με την ενοικίαση πολυτελών κατοικιών σε πλούσιους Ρώσους. Αλλά το πιό σημαντικό: Συμμετέχει σε μια πρωτοβουλία που δημιουργήθηκε με στόχο μια νέα άνοιξη στα ελληνικά ΜΜΕ. Η ομάδα “Ανοιχτά ΜΜΕ” αποτελείται από 600 δημοσιογράφους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο ίδιος ζήτησε να με δει. Η Νορβηγία, φαίνεται από την Αθήνα, σαν ένας άλλος κόσμος.

Του μιλάω για την υποστήριξη στον Τύπο.

“Εννοείς ότι οι εφημερίδες υποστηρίζονται οικονομικά από την κυβέρνηση, χωρίς να χρειάζεται να δώσουν κάτι πίσω; Είναι αδιανόητο εδώ. Αν μια εφημερίδα εδώ πάρει χρήματα, είναι για να γράψει καθ’υπαγόρευσιν της εκάστοτε κυβέρνησης”.

Συμβούλιο Τύπου;

“Τέτοιου είδους ανεξάρτητο όργανο δεν υπάρχει εδώ. Έχουμε μια ένωση δημοσιογράφων, αλλά τα μέλη προστατεύουν τα προνόμιά τους. Δεν αφήνουν τους δημοσιογράφους που εργάζονται στα ψηφιακά μέσα να ενταχθούν, επειδή δεν θεωρούνται δημοσιογράφοι”.

-Απαλλαγή από τον ΦΠΑ;

Λοιπόν, στην Ελλάδα, όλες οι εκδόσεις πληρώνουν 7%.

Συνδρομητικές Εφημερίδες;

Όχι, στην Ελλάδα, θα πρέπει να πάτε στο περίπτερο για να διαβάσετε τα σημερινά νέα.

Ανεξάρτητη Αρχή για τα ΜΜΕ; Χμ.

Η Συμπαιγνία μεταξύ πολιτικών, επιχειρηματιών και ιδιοκτητών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης έχει επιδεινωθεί τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα.

Οι μελέτες δείχνουν ότι οι αναγνώστες σκέφτονται ότι οι εφημερίδες βρίσκονται…στην τσέπη των επιχειρηματικών συμφερόντων και των πολιτικών κομμάτων. Το σύστημα είναι «μεσαιωνικό», σύμφωνα με τον Τάκη. Οι λίγοι εναπομείναντες δημοσιογράφοι παίρνουν εξαιρετικά μειωμένες αποδοχές οι οποίες, συχνά, καταβάλλονται και με έξι μήνες καθυστέρηση.”Ερευνητική δημοσιογραφία” δεν υπάρχει πια. Τα online περιοδικά δεν παράγουν ειδήσεις, αλλά αναπαράγουν από ελληνικές και ξένες εφημερίδες και την τηλεόραση.

Μια έρευνα τον περασμένο Απρίλιο έδειξε ότι το ήμισυ των ερωτηθέντων συμφώνησε με τη δήλωση «έχουμε δημοκρατία στη θεωρία, αλλά όχι στην πράξη.” Η Freedom House στην έκθεσή της πέρυσι, δήλωσε ότι καμία χώρα στον κόσμο δεν έχει βιώσει μια τέτοια δραματική μείωση στην ελευθερία του Τύπου όπως η Ελλάδα τα τελευταία πέντε χρόνια. Την ίδια ώρα οι “Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα” έχουν κατατάξει την Ελλάδα πενήντα θέσεις πιο κάτω στη λίστα τους. Τώρα η Ελλάδα είναι στην 89η θέση – μακράν τη χειρότερη της Ευρώπης. Η Νορβηγία είναι στην κορυφή μαζί με τις άλλες σκανδιναβικές χώρες.

“Αν αυτό δεν είναι κρίση, τότε δεν ξέρω τι είναι», είπε ο Νορβηγός ηγέτης της ομοσπονδίας δημοσιογράφων, Thomas Spence, στα τέλη Αυγούστου. Και έχει δίκιο, φυσικά, αν συγκρίνουμε  με το παρελθόν. Και είναι μια άθλια κατάσταση για τους εργαζόμενους που χάνουν τις θέσεις τους. Αλλά αν συγκρίνει κανείς τη Βόρεια Ευρώπη με τη Νότια Ευρώπη, ζούμε σε έναν παράδεισο ΜΜΕ. Χρησιμοποιούμε τη λέξη “κρίση” όταν χάνονται κάποιες εισφορές. Στην καλύτερη περίπτωση αντιδρούμε μυωπικά και στη χειρότερη εντελώς ως τυφλοί.

Το μάθημα από την Ελλάδα είναι ότι δεν είναι κατ ‘ανάγκην η πτώση κυκλοφορίας μεμονωμένων εφημερίδων που απειλεί την πολυμορφία των μέσων ενημέρωσης. Είναι η έλλειψη των ανεξάρτητων θεσμών, των κυβερνητικές επιχορηγήσεων, της συλλογικής επιθυμίας για ανανέωση στον Τύπο, της ποιοτικής δημοσιογραφίας και της εμπιστοσύνης του κοινού. Όλα αυτά που έχουμε, στην πραγματικότητα, είναι και ότι πρέπει να υπερασπιστούμε. Ναι, πιθανόν κάποια πράγματα δεν πηγαίνουν καλά στη Νορβηγία. Αλλά θα μπορούσε να ήταν πολύ χειρότερα. Ρωτήστε τον Τάκη.

Δημοσίευμα για την κρίση του τύπου στην Ελλάδα, σε υψηλής επισκεψιμότητας Νορβηγικό site και εβδομαδιαία εφημερίδα.

Ο Stian Bromark έχει εργαστεί ως δημοσιογράφος στα Ny Tid, Dagbladet and Dagsavisen και είναι συγγραφέας πολυάριθμων βιβλίων nonfiction. Τώρα εργάζεται ως αρχισυντάκτης στο Agenda magazine.

πηγή κεντρικής φωτό και εδώ το κείμενο στα νορβηγικά/Here the norwegian text.