Οι δυτικοί διανοούμενοι έχουν από καιρό μια αδυναμία στη Ρωσία. Ο Βολταίρος, ο Γάλλος δάσκαλος της ανεκτικότητας και μεγάλος φίλος της Μεγάλης Αικατερίνης, είπε ότι θα μετακόμιζε ευχαρίστως στη Ρωσία, αν και μόνον αν η πρωτεύουσά της ήταν το Κίεβο και όχι η παγωμένη Αγία Πετρούπολη. Ο Γιόχαν Γκότφριντ φον Χέρντερ, ο Γερμανός φιλόσοφος του πεφωτισμένου εθνικισμού, ονειρευόταν ότι θα αποκτούσε επίγεια δόξα ως “νέος Λούθηρος και Σόλων” για μια ακόμη παρθένα Ουκρανία, την οποία θα μετέτρεπε σε “νέα Ελλάδα” εντός της ρωσικής αυτοκρατορίας.
Και τον περασμένο αιώνα διανοούμενοι όπως ο André Gide, ο Pablo Neruda και ο Jean-Paul Sartre υποστήριξαν τη Σοβιετική Ένωση ως αυτό που ο Λένιν φέρεται να αποκάλεσε “χρήσιμους ηλίθιους”, ζητώντας συγγνώμη για τα τερατουργήματά της πολύ καιρό αφότου ο υπόλοιπος κόσμος τα αναγνώρισε.
Για όσους στην αριστερά της Ανατολικής Ευρώπης – συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού μου – γνωρίζουν τη Ρωσία καλύτερα από τους περισσότερους, αυτή η αφέλεια αποτελεί εδώ και καιρό πηγή απογοήτευσης. Και όμως συνεχίζεται, ακόμη και σήμερα, καθώς πολλοί Αμερικανοί και Δυτικοευρωπαίοι διανοούμενοι κάνουν ό,τι μπορούν για να υποβαθμίσουν την επικίνδυνη επιθετικότητα του Βλαντιμίρ Β. Πούτιν.
Γράφοντας στην εφημερίδα The Nation, ο Ρώσος μελετητής Stephen F. Cohen υποστήριξε ότι ο κ. Πούτιν ήταν σε μεγάλο βαθμό άμοιρος ευθυνών για τη σύγκρουση στην Ουκρανία, ότι είχε προσπαθήσει να την αποφύγει, αλλά ότι η Δύση τον ανάγκασε. Στα μάτια του κ. Κοέν, η Δύση ταπείνωσε άσκοπα τη Ρωσία προσκαλώντας χώρες όπως η Πολωνία, η Τσεχία και η Ουγγαρία να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ.
Η Ουκρανία, έγραψε, είναι μέρος της σφαίρας επιρροής της Ρωσίας, οπότε γιατί δεν μπορούμε απλά να δεχτούμε την πρόταση του κ. Πούτιν να ομοσπονδιοποιηθεί η Ουκρανία, με εγγυημένη την ουδετερότητα σε ένα νέο σύνταγμα;
Η υπεράσπιση της σφαίρας επιρροής της Ρωσίας από τον κ. Κοέν παραβλέπει το ερώτημα αν οι χώρες που εμπίπτουν σε αυτήν βρίσκονται εκεί από επιλογή ή από εξαναγκασμό. Η Ουκρανία είναι πρόθυμη να βρίσκεται στη δυτική σφαίρα επιρροής επειδή λαμβάνει υποστήριξη για την κοινωνία των πολιτών, την οικονομία και την εθνική άμυνα – και η Ρωσία δεν κάνει τίποτα τέτοιο.
Ο κ. Κοέν και άλλοι δεν υπερασπίζονται απλώς τη Ρωσία- επιτίθενται στους ακτιβιστές υπέρ της δημοκρατίας στην Ουκρανία. Ένας άλλος Αμερικανός ειδήμων, ο Max Blumenthal, περιέγραψε το κίνημα Euromaidan ως “γεμάτο με ακροδεξιούς που μάχονται στους δρόμους και δεσμεύονται να υπερασπιστούν την εθνική καθαρότητα της χώρας τους”.
Είναι αλήθεια ότι τέτοιοι άνθρωποι ήταν παρόντες στην πλατεία, αλλά ήταν περιθωριακές φιγούρες και τα συνθήματα περί εθνικής καθαρότητας δεν απέκτησαν ποτέ δημοτικότητα. Ναι, γενικά μιλώντας, η Ουκρανία έχει τους σκίνχεντ της και τους αντισημίτες της, ακόμη και τους κατά συρροή δολοφόνους, τους παιδόφιλους και τους σατανιστές. Δεν υπάρχουν σε μικρότερους ή μεγαλύτερους αριθμούς από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, ακόμη και στο πιο ώριμο ευρωπαϊκό κράτος.
Σε ένα ιδιαίτερα πρωτοφανές απόσπασμα, ο κ. Blumenthal γράφει για το πώς η “ανοιχτά φιλοναζιστική πολιτική” του ουκρανικού πολιτικού κόμματος Svoboda και του ηγέτη του, Oleg Tyagnibok, “δεν απέτρεψε τον γερουσιαστή John McCain από το να μιλήσει σε μια διαδήλωση του Euromaidan”, ούτε “εμπόδισε τη βοηθό υπουργό Εξωτερικών Victoria Nuland να απολαύσει μια φιλική συνάντηση με τον ηγέτη του Svoboda αυτόν τον Φεβρουάριο”.
Αυτό διαστρεβλώνει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν αυτά τα πράγματα. Μια ολόκληρη σειρά από δυτικούς πολιτικούς ηγέτες ταξίδεψαν στο Euromaidan, και σχεδόν όλοι τους φωτογραφήθηκαν με τον κ. Tyagnibok. Καλώς ή κακώς, το Σβόμποντα ήταν μέρος του συνασπισμού των κομμάτων πίσω από το κίνημα Euromaidan, και είχαν συμφωνήσει να υποστηρίξουν το ένα το άλλο. Οι Αμερικανοί θα συμπεριφέρονταν ακριβώς με τον ίδιο τρόπο σε μια παρόμοια κατάσταση.
Παραδόξως, οι δυτικοί διανοούμενοι δεν φαίνεται να ενοχλούνται από κανέναν που σημειώνει την ομοιότητα μεταξύ των διακηρύξεών τους και της ρωσικής προπαγάνδας. Πράγματι, απορρίπτουν τέτοιες κατηγορίες εκ προοιμίου. Ο Ζόλταν Γκρόσμαν, ο οποίος διδάσκει στο Evergreen State στην Ολυμπία της Ουάσινγκτον, γράφει ότι είναι “λάθος και ανεύθυνο να ισχυρίζεται κανείς ότι η παρουσία φασιστών και ναζί στη νέα κυβέρνηση είναι απλώς ρωσική προπαγάνδα”.
Για τον Δρ Γκρόσμαν, οι άβολες λεπτομέρειες είναι λιγότερο σημαντικές από το γεγονός ότι ο Dmytro Yarosh, ο ηγέτης της ακροδεξιάς οργάνωσης Δεξιός Τομέας, είχε διοριστεί αναπληρωτής γραμματέας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας.
Αυτό ακούγεται δυσοίωνο, μέχρι να συνειδητοποιήσει κανείς ότι ο κ. Yarosh δεν είναι επίσημα μέλος της κυβέρνησης και ότι τον Φεβρουάριο συναντήθηκε με τον πρεσβευτή του Ισραήλ στην Ουκρανία και έδωσε δημόσιες διαβεβαιώσεις ότι ο Δεξιός Τομέας σκόπευε να καταπολεμήσει όλες τις περιπτώσεις αντισημιτισμού, ξενοφοβίας και σοβινισμού.
Ό,τι λένε δωρεάν οι αφελείς Αμερικανοί διανοούμενοι, το λέει ο πονηρός Gerhard Schröder, ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, για 250.000 ευρώ τον χρόνο ως μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Gazprom, του ρωσικού πετρελαϊκού κολοσσού. Ο κ. Σρέντερ, ο Γερμανός πατέρας του “σοσιαλισμού της Gazprom” -ένα νέο υποείδος του φιλελευθερισμού της λιμουζίνας- έχει φέρει επανειλημμένα σε δύσκολη θέση το Βερολίνο υποστηρίζοντας την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία.
Δεν είναι ο μόνος – ένας άλλος πρώην καγκελάριος, ο Χέλμουτ Σμιτ, έχει ομοίως υμνήσει τη Ρωσία τελευταία, όπως και ο Γκίντερ Βερχόιγκεν, ένας εξέχων πρώην επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τι οδηγεί αυτούς τους άνδρες; Πρόκειται για κακώς εννοούμενο ειρηνισμό; Ένα ξέσπασμα μεταμέλειας για τα εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν κατά των Ρώσων, πριν από τόσα χρόνια; Ή το σύνδρομο της Στοκχόλμης ενός θύματος που γοητεύεται από τον δήμιό του;
Προφανώς, έχουν δικαίωμα στις απόψεις τους. Αλλά με το να μιλούν με αυτόν τον τρόπο κάνουν μεγάλη ζημιά στη μεταπολεμική κυβέρνηση της Γερμανίας, που χτίστηκε πάνω στη δέσμευση για δημοκρατία και εθνική αυτοδιάθεση, όλα όσα σήμερα δέχονται επίθεση από τον κ. Πούτιν.
Η ειρωνεία είναι ότι, στέκοντας δίπλα στη Ρωσία και δείχνοντας με το δάχτυλο φασιστικά φαντάσματα στην Ουκρανία, οι δυτικοί διανοούμενοι ευθυγραμμίζονται όχι μόνο με τον αυτοκράτορα στο Κρεμλίνο, αλλά και με τις λεγεώνες των ακροδεξιών κομμάτων σε όλη την Ευρώπη που έχουν έρθει προς υπεράσπιση της Ρωσίας, μεταξύ των οποίων το Jobbik της Ουγγαρίας, το Vlaams Belang στο Βέλγιο, το Κόμμα της Ελευθερίας της Αυστρίας, η Lega Nord της Ιταλίας και το Εθνικό Μέτωπο της Γαλλίας. Ποιος λέει ότι η Ρωσία χρειάζεται προπαγάνδα; Έχει ήδη τους χρήσιμους ηλίθιους της.
Ο Sławomir Witold Sierakowski, είναι Πολωνός δημοσιογράφος, κριτικός λογοτεχνίας και κοινωνιολόγος, καθώς και επικεφαλής της Krytyka Polityczna (Πολιτική Κριτική), ενός κινήματος αριστερών διανοουμένων, καλλιτεχνών και ακτιβιστών με έδρα την Πολωνία και διευθυντής του Ινστιτούτου Προηγμένων Μελετών στη Βαρσοβία. Εγραψε το συγκεριμένο σχόλιο στους New York Times τον Απρίλιο του 2014, δηλαδή ένα μήνα περίπου μετά την βίαιη προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία.