Για την κρίση του ΔΟΛ έχουν γραφτεί πολλά. Για την κρίση του Τύπου περισσότερα. Λίγα όμως, έχουν γραφτεί για το τί θα μπορούσε να αλλάξει. Όχι στο ΔΟΛ, εκεί μακάρι η κατάσταση να ομαλοποιηθεί, κυρίως για τους εργαζόμενους που αντέχουν μήνες απλήρωτοι, αλλά εν γένει απέναντι στην κουλτούρα της ανάγνωσης εφημερίδων, καλλιέργειας εμπιστοσύνης στα ΜΜΕ, παραγωγής πλούτου ιδεών και απόψεων, προάσπισης τους. Τα παραδοσιακά και με ιστορική πορεία ΜΜΕ θα μπορούσαν να είναι το ανοσοποιητικό σύστημα σε έναν δημόσιο διάλογο που πολλές φορές μέσα στην κρίση, το δηλητήριο και η προπαγάνδα θερίζουν.
Ο Τύπος δεν μπορεί να μείνει όπως τον συνηθίσαμε. Είτε υπήρχε η κρίση είτε όχι, οι τεχνολογικές εξελίξεις (Διαδίκτυο κλπ) είναι πολύ πιθανό ότι θα άλλαζαν την μορφή και τη φυσιογνωμία των ΜΜΕ. Η κρίση απλώς το επίσπευσε. Δεν είναι τωρινή η κρίση στη βιομηχανία της ενημέρωσης. Από το 1989 οι εφημερίδες έχασαν το 80% της κυκλοφορίας τους. Τότε δεν ίδρωσε το αυτί κανενός. Δεν ανησύχησαν οι εκδότες. Αντί να βελτιώσουν το προϊόν, να του προσθέσουν γνώση κι εγκυρότητα, προσέθεσαν προσφορές και κουπόνια.
Τα ΜΜΕ φέρουν μεγάλη ευθύνη. Κι όχι μόνο σε επίπεδο ιδιοκτησίας-διοίκησης. Υπήρχαν ΜΜΕ που καλλιέργησαν την εικόνα της κρίσης (επί μήνες σε ορισμένες τηλεοπτικές εκπομπές προβάλλονταν μηνύματα όπως “φέρτε πίσω τα κλεμμένα”). Έτσι, απλά. Πέτα ένα σύνθημα στην αρένα, σώσε εσύ δημοσιογράφε τον εαυτό σου, οχυρώσου πίσω από τον εύκολο και ανέξοδο λαϊκισμό σου χωρίς άμεσο κόστος και άσε τους άλλους να βγάλουν το φίδι από την τρύπα και να τρώνε τις πέτρες.
Αλήστου μνήμης οι αναγγελίες των καναλιών “απόψε ζωντανά στις 8 η νέα μεγάλη συγκέντρωση των αγανακτισμένων στο Σύνταγμα”. Θέαμα σε ζωντανή σύνδεση. Συζήτηση επί της ουσίας γιατί φτάσαμε ως εδώ, γιατί η χώρα χρεοκόπησε: Μηδέν. Υπήρξαν περιπτώσεις ΜΜΕ που αφέθηκαν στην ευκολία του «πλασιέ» επικοινωνιακών πολιτικών και οικονομικών ντιλ. Η κριτική στην εξουσία ταυτίστηκε είτε με την εύκολη δημαγωγία είτε με την υποταγή στις εκάστοτε κομματικές πεποιθήσεις και ανάγκες.
Χωρίς να αποσείονται βέβαια οι ευθύνες του πολιτικού συστήματος σε μια σχέση άλλωστε εν προκειμένω «δούναι και λαβείν».
Στην εποχή του post truth politics, της ανωνυμίας, του χύδην υβρεολόγιου κατά παντός και πάσης, τα ΜΜΕ έχουν τώρα τη δική τους ευθύνη. Να ανεβάσουν τις πωλήσεις τους με γνώμονα την αξιοπιστία, την real truth politics. Και εμείς ως αναγνώστες έχουμε την ευθύνη να επιβραβεύουμε το αξιόπιστο, να ψάχνουμε πέρα από το πολιτικό ρεπορτάζ και το πρωτοσέλιδο και τις μέσα σελίδες, τα πολιτιστικά, το ελεύθερο ρεπορτάζ κλπ. Να ακούμε το ραδιόφωνο όχι για να ντοπαριζόμαστε με τη “γραμμή”, αλλά για να φτιάχνουμε τη μέρα μας. Μην ξεχνάμε ότι ακόμα και η τεχνολογία (wikileaks) όταν θέλησε να κάνει τη δουλειά της πιο σοβαρή και γνωστή, τα παραδοσιακά ΜΜΕ χρησιμοποίησε…
Ζούμε την κρίση του Τύπου γιατί αφήσαμε μία τερατογέννεση να γίνει. Ένα τρικέφαλο τέρας. Ιδιοκτήτες ΜΜΕ, τράπεζες, εκάστοτε Κυβέρνηση. Και ανάμεσα να πασχίζουν για επαγγελματισμό και δεοντολογία οι δημοσιογράφοι. Η Πολιτεία οφείλει να βοηθά τον Τύπο, όχι τις επιχειρήσεις, αλλά τον Τύπο. Τύπος είναι η κουλτούρα ανάγνωσης, ο σεβασμός στην άποψη του άλλου που γράφεται και λέγεται. Βοήθεια στον Τύπο δεν είναι να κλείσεις σήμερα το ΔΟΛ και να φουσκώσεις την ΑΥΓΗ για να έρθει αύριο μία άλλη Κυβέρνηση που θα σώσει το ΔΟΛ και θα κλείσει την ΑΥΓΗ. Βοήθεια στον Τύπο είναι κινήσεις όπως αυτή στη Γαλλία πριν από χρόνια που είχαν στόχο όχι μόνο την οικονομική ενίσχυση αλλά και την αύξηση της κυκλοφορίας των εφημερίδων, ιδίως μεταξύ των νέων.
Με ΤΑ ΝΕΑ και το ΒΗΜΑ έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές Ελλήνων που πρόσκεινται στην λεγόμενη και ευρύτερη “Δημοκρατική Παράταξη”. Το κλείσιμο έστω και για μια μέρα προκάλεσε θλίψη ανησυχία αλλά και οργή. Σπουδαίοι δημοσιογράφοι, διανοούμενοι, λογοτέχνες, σκιτσογράφοι, έχουν βάλει τη σφραγίδα τους στα έντυπα αυτά ενώ ο Βήμα FM αποτελεί καθημερινή συντροφιά χιλιάδων ανθρώπων. Τα επιχειρηματικά λάθη; Τα πολιτικά παιγνίδια; Πολλά! Αλλά αν μιλήσουμε για κανόνες ή θα ισχύσουν για ΟΛΟΥΣ οι ίδιοι κανόνες οικονομικής και τραπεζικής εξυγίανσης ή αλλιώς μιλάμε για μεροληψία με σκοπό τη φίμωση μιας συγκεκριμένης μερίδας του τύπου, η οποία τυγχάνει αυτή την εποχή να είναι αντιπολιτευόμενη. Δεν μπορεί να κλείνει ένας ολόκληρος οργανισμός, να μένουν άνεργοι εκατοντάδες άνθρωποι, προμηθευτές απλήρωτοι, δάνεια εντελώς στον αέρα και μια σειρά από άλλες επιπτώσεις και την ίδια στιγμή, φιλοκυβερνητικά Μέσα να σωρεύουν χρέη και να συντηρούνται, μέσα στην κρίση, με ελάχιστες κυκλοφορίες, προετοιμάζοντας στην ουσία ένα νέο μιντιακό τοπίο που μπροστά του το προηγούμενο θα είναι ο χορός των …αγγέλων!
Ίδιοι και Ίσοι κανόνες για όλους, για πλουραλισμό, πολυφωνία και υγιή επιχειρηματική δραστηριότητα στο χώρο του Τύπου και της ενημέρωσης, σε μια εποχή που οι πολίτες και το πολίτευμα το έχουμε μεγάλη ανάγκη.
Η φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο του Κώστα Μεγαλοοικονόμου.Ο Κώστας Μεγαλοοικονόμου, Ο «Καθηγητής» όπως τον αποκαλούσαν οι συνάδελφοι του, γεννήθηκε στη Σμύρνη και ήρθε στην Ελλάδα το 1922. Εγκαθίσταται στην Αθήνα και ασχολείται με το φωτορεπορτάζ. Για 60 χρόνια κατέγραφε την Ιστορία αυτού του τόπου.
