Στο samizdat project υπάρχει δημοσιευμένη η ανάκριση του Ρώσου ποιητή και συγγραφέα Μπορίς Πάστερνακ (γνωστού σε όλους για το έργο του Δόκτωρ Ζιβάγκο) προκειμένου να απολογηθεί επειδή του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ (1958). Η ανάκριση αυτή αποτελεί ένα μικρό μόνο μέρος της ταλαιπωρίας που υπέστη ο συγγραφέας αλλά και της προπαγάνδας στην οποία επιδόθηκαν από κοινού, αν και με διαφορετικούς στόχους, η CIA και η KGB.
Ενημερωτικό Σημείωμα του Γενικού Εισαγγελέα της Ε.Σ.Σ.Δ. Ρ. Α. Ρουντένκο για την ανάκριση του Μπ. Λ. Πάστερνακ
Απόρρητο Προς την Κ.Ε του Κ.Κ.Σ.Ε
Αποστέλλω αντίγραφο του πρωτοκόλλου ανάκρισης του Πάστερνακ Μπ. Λ. Κατά την διάρκεια της ανάκρισης ο Πάστερνακ φέρθηκε με δειλία. Νομίζω πως θα βγάλει τα αναγκαία συμπεράσματα από τις προειδοποιήσεις περί ποινικής ευθύνης.
Ο Γενικός Εισαγγελέας Ρ. Ρουντένκο (Φυλάσσεται στο Κρατικό Ρωσικό Αρχείο, φάκελος 269 φύλλο 110 .Πρωτότυπο).
Πρακτικά της ανάκρισης του Μπ. Λ. Πάστερνακ
Στις 14 Μαρτίου 1959 ο Γενικός Εισαγγελάς της Ε.Σ.Σ.Δ ανώτατος κρατικός σύμβουλος δικαιοσύνης, Ρουντένκο Ρ. Α. ανέκρινε τον κάτωθι αναφερόμενο πολίτη, ο οποίος αναφερόμενος εις εαυτόν δήλωσε:
Πάστερνακ Μπορίς Λεονίντοβιτς, γεννηθής το 1890, Εβραίος την καταγωγή, έγγαμος, μη μέλος του κόμματος. Στον πολίτη Πάστερνακ εξηγήθηκε ότι κλήθηκε για ανάκριση σε σχέση με τις πράξεις του, οι οποίες παραβιάζουν τους νόμους του Σοβιετικού Κράτους.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Είναι γνωστό σε όλους ότι το έργο σας «Δόκτωρ Ζιβάγκο», το οποίο περιέχει συκοφαντικές απόψεις, οι οποίες θίγουν το κοινωνικό και κρατικό σύστημα της Ε.Σ.Σ.Δ, έχει χρησιμοποιηθεί από την διεθνή αντίδραση για την υλοποίηση εχθρικής δραστηριότητας κατά της Ε.Σ.Σ.Δ. Οι πράξεις σας συνιστούν ιδιαίτερα επικίνδυνο έγκλημα κατά του κράτους και βάση του νόμου (άρθρο 1 του νόμου περί εγκλημάτων κατά του κράτους) επισύρουν ποινική ευθύνη. Είναι επίσης γνωστό σε όλους η ομόφωνη καταδίκη από την σοβιετική κοινή γνώμη των πράξεών σας, οι οποίες δεν συνάδουν με τους κανόνες συμπεριφοράς του σοβιετικού πολίτη. Σας ερωτώ πριν απ’ όλα αν είστε ειλικρινής στην δήλωσή σας, όπως αυτή δημοσιεύτηκε το Νοέμβριο του 1958, όπου διαβεβαιώνατε για τον πατριωτισμό σας και καταδικάζατε τα λάθη και τις πλάνες σας.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ναι, η δήλωση αυτή από την πλευρά μου ήταν απολύτως ειλιρινής.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Η Εισαγγελία της Ε.Σ.Σ.Δ διαθέτει στοιχεία ότι εσείς, κάνοντας κατάχρηση της ανθρωπιστικής στάσης, που επέδειξε στο πρόσωπό σας η Σοβιετική Κυβέρνηση και ανεξάρτητα από την δημόσια διαβεβαίωση για τον πατριωτισμό σας και την καταδίκη των λαθών και των πλανών σας, την οποία εσείς τώρα επιβεβαιώνετε ότι ήταν ειλικρινής, επιλέξατε τον δρόμο της απάτης και της υποκρισίας, συνεχίσατε μυστικά την δράση σας, η οποία συνειδητά και σκόπιμα στρέφεται κατά της σοβιετικής κοινωνίας. Απαντήστε, δώσατε ή όχι εσείς μετά από αυτές τις δημόσιες δηλώσεις σε οποιονδήποτε από τους ξένους ανταποκριτές τα αντισοβιετικά σας έργα;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Πραγματικά, στις αρχές Φεβρουαρίου αυτού του χρόνο είχα την ευκαιρία από απροσεξία να δώσω ορισμένα ποιήματα μου, μεταξύ αυτών και το ποίημα «Βραβείο Νόμπελ» στον ανταποκριτή της αγγλικής εφημερίδας «Ντέιλι Μέιλ», ο οποίος με είχε επισκεφτεί στην εξοχική μου κατοικία. Δίνοντας τα ποιήματα αυτά στον Μπράουν του είπα ότι δεν τα προορίζω για δημοσίευση, αλλά του τα δίνω ως αυτόγραφο, επειδή ως τέτοια μου είχαν ζητηθεί. Δίνοντας το ποίημα «Βραβείο Νόμπελ» με τέτοιο περιεχόμενο, το οποίο εύκολα μπορεί να ερμηνευτεί ως συκοφαντία στην όντως ανθρώπινη απέναντι σε μένα στάση της Σοβιετικής εξουσίας, είναι μοιραία έλλειψη προσοχής, η οποία δικαίως μπορεί να εκτιμηθεί ως υποκρισία.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Σας επιδεικνύεται η εφημερίδα «Ντέιλι Μέιλ» από 11ης Φεβρουαρίου τρέχοντος έτους με την δημοσίευση του ποιήματός σας «Βραβείο Νόμπελ» και την αναπαραγωγή της αφιέρωσής σας, όπου ο ανταποκριτής Μπράουν ισχυρίζεται ότι το ποίημα αυτό του το δώσατε προς δημοσίευση. Τι έχετε να πείτε για τους ισχυρισμούς του;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Εάν δεν με απατά η μνήμη μου, τα ποιήματα δεν του τα έδωσα για να τα δημοσιεύσει. Βλέποντας όμως την επιδεικνυόμενη εφημερίδα, πείθομαι πραγματικά ότι τα λόγια μου και τα γραπτά μου χρησιμοποιούνται με στόχο τη συκοφαντία και την δυσφήμιση της σοβιετικής κοινωνίας. Αυτό το νέο περιστατικό είναι ιδιαίτερα θλιβερό για μένα γιατί θέτει υπό αμφισβήτηση την ειλικρίνεια των αποφάσεών μου να υπηρετήσω την πατρίδα μου. Καταδικάζω αυτές τις πράξεις και αντιλαμβάνομαι πλήρως ότι θα επιφέρουν την άσκηση εναντίον μου ποινικής δίωξης ως σοβιετικού πολίτη.
Κλείνοντας την ανάκριση ο Γενικός Εισαγγελέας της Ε.Σ.Σ.Δ επεξήγησε: Στο παρόν στάδιο της έρευνας είμαι υποχρεωμένος να σας εξηγήσω ότι εάν οι πράξεις αυτές, οι οποίες, όπως ειπώθηκε παραπάνω, συνιστούν εγκληματική συμπεριφορά, δεν σταματήσουν, τότε σύμφωνα με το νόμο θα σας ασκηθεί ποινική δίωξη. Έτσι πρέπει να σας προειδοποιήσω σύμφωνα με το άρθρο 96 του Ποινικού Κώδικα της Ρωσικής Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Σοβιετικής Δημοκρατίας για την ευθύνη που φέρεται για το απόρρητο της ανάκρισης. Σας έγινε κατανοητό;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Απολύτως κατανοητό και θα το τηρήσω ανεπιφύλακτα.
Η ανάκριση διεξήχθη στην Εισαγγελία της Ε.Σ.Σ.Δ., άρχισε στις 12.00 και ολοκληρώθηκε στις 14.00.
Έλαβα γνώση του πρακτικού, οι απαντήσεις μου καταγράφηκαν σωστά. Υπογραφή (Μπ. Πάστερνακ).
Την ανάκριση διεξήγαγε ο Γενικός Εισαγγελέας της Ε.Σ.Σ.Δ Ρ. Ρουντένκο. Τα πρακτικά της ανάκρισης έκανε ο ανακριτής για ιδιαίτερα σημαντικές υποθέσεις της Γενικής Εισαγγελίας της Ε.Σ.Σ.Δ Ν. Πρεομπραζένσκι.
Στο έγγραφο έχει επισυναφτεί σημείωμα: «Να διανεμηθεί στα μέλη του Προεδρείου της Κ.Ε. του Κ.Κ.Σ.Ε. και στα αναπληρωματικά μέλη του Προεδρείου της Κ.Ε. του Κ.Κ.Σ.Ε. συν στο σύντροφο Σουίσκι. 18/ΙΙΙ/59 Β. Μάλιν» Φυλάσσεται στο Κρατικό Ρωσικό Αρχείο, φάκελος 269 φύλλο 111 – 113 .Πρωτότυπο.
Η αιτία της ανάκρισης
Σύμφωνα με τον Yevgeni Borisovich Pasternak “Οι φήμες ότι ο Πάστερνακ θα έπαιρνε το βραβείο Νόμπελ ξεκίνησαν αμέσως μετά το τέλος του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου”. Σύμφωνα με τον πρώην επικεφαλής της Επιτροπής Νόμπελ Lars Gyllensten, η υποψηφιότητά του συζητείτο κάθε χρόνο από το 1946 έως το1950, στη συνέχεια και πάλι το 1957 (τελικά απονεμήθηκε το 1958). Ο Πάστερνακ το είχε καταλάβει από το αυξανόμενο κύμα της κριτικής στην ΕΣΣΔ. Μερικές φορές έπρεπε να δικαιολογήσει την ευρωπαϊκή φήμη του: «Σύμφωνα με την Ένωση Σοβιετικών Συγγραφέων, μερικοί λογοτεχνικοί κύκλοι της Δύσης διακρίνουν ασυνήθιστη σημασία στη δουλειά μου, που δεν ταιριάζει στην μετριότητά της και τη χαμηλή παραγωγικότητα”.
Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Ιβάν Τολστόι, η βρετανική MI6 και η αμερικανική CIA “βοήθησαν” για να εξασφαλίσουν ότι ο “Δόκτωρ Ζιβάγκο” έχει υποβληθεί στην επιτροπή Νόμπελ στα ρωσικά. Σύμφωνα με τον Τολστόι, αυτό έγινε έτσι ώστε ο Πάστερνακ, κερδίζοντας το βραβείο Νόμπελ, να βλάψει διεθνώς την αξιοπιστία της Σοβιετικής Ένωσης. Επαναλαμβάνει και επεξεργάζεται λεπτομερώς τις δηλώσεις του Feltrinelli σύμφωνα με τις οποίες οι πράκτορες της CIA είχαν φωτογραφήσει ένα χειρόγραφο του μυθιστορήματος και τύπωσαν κρυφά ένα μικρό αριθμό αντιτύπων στη ρωσική γλώσσα. Πιο πρόσφατα, η Άννα Sergeyeva-Klyatis έγραψε ότι η πρώτη ρωσική έκδοση του Δόκτωρ Ζιβάγκο, το οποίο ήταν μια πειρατική έκδοση με πολλά τυπογραφικά λάθη και παραλείψεις, ήταν στην πραγματικότητα πρωτοβουλία της Κεντρικής Μεταπολεμικής Ένωσης Émigrées, ως απάντηση στην αυξανόμενη ζήτηση ανάμεσα στους Ρώσους εμιγκρέδες.
Το ζήτημα του κατά πόσον ή όχι η CIA έβαλε ένα χεράκι στη δημιουργία της διεθνούς διαμάχης που οδήγησε τον Πάστερνακ στην απόκτηση του βραβείου Νόμπελ διευθετήθηκε οριστικά στις 11 Απριλίου 2014, όταν η αμερικανική Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών (CIA) κυκλοφόρησε “σχεδόν 100 αποχαρακτηρισμένα έγγραφα» επιβεβαιώνoντας ότι είχε, στην πραγματικότητα, αναλάβει μια τεράστια εκστρατεία προπαγάνδας προκειμένου να επηρεάσει την επιτροπή Νόμπελ στην εξέταση της υποψηφιότητας του Ζιβάγκο για την απονομή, αρχίζοντας από τις 12 Δεκεμβρίου του 1957: “Ο Δρ Ζιβάγκο θα πρέπει να δημοσιευθεί στο μέγιστο δυνατό αριθμό διεθνών εκδόσεων, έτσι ώστε να δημιουργηθεί στον ελεύθερο κόσμο τεράστια συζήτηση. Προκειμένου να γίνει το μυθιστόρημα Πάστερνακ διεθνές μπεστ σέλερ και άρα άξιο προσοχής για το βραβείο Νόμπελ, η CIA αγόρασε χιλιάδες αντίτυπα του μυθιστορήματος καθώς έβγαιναν από τα τυπογραφεία της Ευρώπης. Όταν το καλοκαίρι του 1958 ο ολλανδικός εκδοτικός οίκος του Mouton κυκλοφόρησε μια έκδοση του Ζιβάγκο, η CIA κανόνισε με μυστικές διαδικασίες να “αποκτήσει την πρώτη χιλιάδα αντιτύπων του βιβλίου και 500 από αυτά να τα στείλει στην Παγκόσμια Έκθεση Βιβλίου που γινόταν εκείνο το καλοκαίρι στις Βρυξέλλες”.
Στην ανακοίνωσή της η CIA αναφέρει ότι δημοσίευσε επίσης “χιλιάδες” αντίτυπα Ζιβάγκο τα οποία μοίραζε σε Σοβιετικούς τουρίστες που βρίσκονταν σε διακοπές στη Δυτική Ευρώπη προκειμένου αυτοί, με την επιστροφή τους, να τα εισάγουν λαθραία στη Σοβιετική Ένωση: “Μετά τις μυστικές εκτυπώσεις στη ρωσική γλώσσα που έγιναν στις Κάτω Χώρες, η CIA κινήθηκε γρήγορα για να εξασφαλίσει ότι αντίγραφα του Δόκτωρ Ζιβάγκο ήταν διαθέσιμα προς διανομή στους Σοβιετικούς επισκέπτες στην Παγκόσμια Έκθεση των Βρυξελλών του 1958. Μέχρι το τέλος της έκθεσης, 355 αντίτυπα του Δόκτωρ Ζιβάγκο είχαν μοιραστεί κρυφά, και τελικά χιλιάδες άλλα είχαν διανεμηθεί σε όλο το κομμουνιστικό μπλοκ. […]
Στη συνέχεια, η CIA χρηματοδότησε την έκδοση ενός μικροσκοπικού, ελαφρού χαρτόδετου βιβλίου του “Δόκτωρ Ζιβάγκο” που θα μπορούσε εύκολα να ταχυδρομηθεί ή να κρυφτεί σε μία τσέπη. Η διανομή της μικρογραφίας ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1959 ».
Εν τω μεταξύ, ο Πάστερνακ έγραψε στην Renate Schweitzer και στην αδελφή του, Λυδία Pasternak Slater. Και στις δύο επιστολές, ο συγγραφέας εξέφρασε την ελπίδα ότι θα κερδίσει το Νόμπελ ο Αλμπέρτο Μοράβια. Υπέφερε από στη σκέψη ότι θα βάλει τους αγαπημένους του σε κίνδυνο.
Στις 23 Οκτωβρίου 1958, ο Μπόρις Πάστερνακ είχε ανακοινωθεί ως ο νικητής του βραβείου Νόμπελ. Στις 25 Οκτωβρίου, ο Πάστερνακ έστειλε ένα τηλεγράφημα στην Σουηδική Ακαδημία: “. Απείρως ευγνώμων, συγκινημένος, περήφανος, έκπληκτος, συγκλονισμένος».Την ίδια ημέρα, το Λογοτεχνικό Ινστιτούτο Μόσχας απαίτησε από τα μέλη και τους μαθητές να υπογράψουν καταγγελία εναντίον του Πάστερνακ και του μυθιστορήματος. Τους διέτασσαν επίσης να συμμετάσχουν σε μια “αυθόρμητη” διαδήλωση απαιτώντας την εξορία του Πάστερνακ από τη Σοβιετική Ένωση. Στις 26 Οκτωβρίου, η Literary Gazette δημοσίευσε ένα άρθρο του David Zaslavski με τίτλο, “αντιδραστική προπαγάνδα δημιουργεί αναταραχή εξαιτίας ενός λογοτεχνικού παράσιτου”.
Σύμφωνα με τον Solomon Volkov: Η εκστρατεία αντι-Πάστερνακ οργανώθηκε σύμφωνα με τις χειρότερες παραδόσεις του Στάλιν: καταγγελίες στην Πράβντα και άλλες εφημερίδες, δημοσιεύσεις οργισμένων επιστολών από “απλούς Σοβιετικούς εργάτες», οι οποίοι δεν είχαν διαβάσει το βιβλίο. Εχθρικές συνεδριάσεις όπου καλούνταν φίλοι και συνάδελφοι του Πάστερνακ και στις οποίες ποιητές όπως ο Βλαντιμίρ Soloukin, Leonid Martynov και Boris Slutsky αναγκάζονταν να επικρίνουν έναν συγγραφέα που σέβονταν. Ο Slutsky, ο οποίος στα ποιήματά του είχε δημιουργήσει μια εικόνα για τον εαυτό του ως ένα θαρραλέο στρατιώτη και εραστή της αλήθειας, βασανίστηκε τόσο από την ομιλία του εναντίον του Πάστερνακ που αργότερα τρελάθηκε. Στις 29 Οκτωβρίου, του 1958, στην Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής της Ένωσης Νέων Κομμουνιστών, αφιερωμένη στην τεσσαρακοστή επέτειο της Κομσομόλ, ο επικεφαλής Βλαντιμίρ Semichastny, επιτέθηκε στον Πάστερνακ μποροστά σε ένα ακροατήριο 14.000 ανθρώπων συμπεριλαμβανομένων των Χρουστσόφ και άλλων ηγετικών στελεχών του Κόμματος. Ο Semishastny πρώτα αποκάλεσε τον Pasternak, “ένα ψωριάρικο πρόβατο», που ικανοποίησε τους εχθρούς της Σοβιετικής Ένωσης, “με τη συκοφαντική δήθεν “δουλειά του”.” Στη συνέχεια ο Semichastny (ο οποίος τέθηκε επικεφαλής της KGB το 1961) πρόσθεσε ότι, «αυτός ο άνθρωπος πήγε και έφτυσε στο πρόσωπο των απλών ανθρώπων.”
Και κατέληξε: “Αν συγκρίνετε τον Πάστερνακ με ένα γουρούνι, το γουρούνι είναι καλύτερο” γιατί ένα γουρούνι, «ποτέ δεν αφοδεύει εκεί όπου τρώει.” Ο Χρουστσόφ χειροκρότησε επιδεικτικά. Η είδηση της ομιλίας οδήγησε τον Πάστερνακ στο χείλος της αυτοκτονίας. Πρόσφατα αποκαλύφθηκε ότι ο πραγματικός συγγραφέας των προσβολών του Semichastny ήταν ο ίδιος ο Χρουστσόφ, ο οποίος είχε καλέσει τον ηγέτη της Κομσομόλ το προηγούμενο βράδυ για να υπαγορεύσει τα περί “ψωριάρικου πρόβατου και γουρουνιού”. Ο Semichastny τα περιέγραψε ως “τυπικά χρουστσοφικές, εσκεμμένα με καθυστέρηση, ανεπίσημες επιπλήξεις».
Επιπλέον, ο Πάστερνακ πληροφορήθηκε ότι, αν ταξιδέψει στη Στοκχόλμη για να παραλάβει το Νόμπελ θα του απαγορευθεί η επανείσοδος στην Σοβιετική Ένωση. Ετσι, έστειλε ένα δεύτερο τηλεγράφημα προς την Επιτροπή Νόμπελ: «Εν όψει της έννοιας που αποδίδεται στο βραβείο από την κοινωνία στην οποία ζω, θα πρέπει να παραιτηθώ από αυτήν την διάκριση που δεν αξίζω. Παρακαλώ μη με παρεξηγήσετε…”. Η Σουηδική Ακαδημία ανακοίνωσε πώς “Αυτή η άρνηση, φυσικά, ουδόλως μεταβάλλει το κύρος του βραβείου. Ανακοινώνει όμως με λύπη ότι η παρουσίαση του βραβείου δεν μπορεί να γίνει”.
Σύμφωνα με τον Yevgenii Pasternak: «Δεν μπορούσα να αναγνωρίσω τον πατέρα μου όταν τον είδα εκείνο το βράδυ. Ηταν ωχρός, με άψυχο πρόσωπο, κουρασμένος, με πονεμένα μάτια, και μιλούσε συνεχώς για το ίδιο πράγμα:.« Τώρα τίποτα δεν πειράζει, εγώ αρνήθηκα το βραβείο ».
Παρά την απόφασή του να αρνηθεί το βραβείο, η Σοβιετική Ένωση Συγγραφέων συνέχισε να δαιμονοποιεί τον Pasternak στον κρατικό Τύπο. Επιπλέον, τον είχε απειλήσει –τουλάχιστον- με επίσημη εξορία στη Δύση. Σε απάντηση, ο Πάστερνακ έγραψε απευθείας στον σοβιετικό Γ.Γ Νικίτα Χρουστσόφ:
“Απευθύνομαι σε σας προσωπικά, τον γενικό Γραμματέα του Κόμματος και της Σοβιετικής κυβέρνησης. Από την ομιλία του συντρόφου Semichastny έμαθα ότι η κυβέρνηση, «δεν θα θέσει εμπόδια στο δρόμο της αναχώρησης μου από την ΕΣΣΔ». Για μένα αυτό είναι αδύνατο. Είμαι συνδεδεμένος με τη Ρωσία από τη γέννησή μου, με τη ζωή και το έργο μου. Δεν μπορώ να συλλάβω το πεπρωμένο μου διαχωρισμένο από τη Ρωσία ή έξω από αυτήν. Όποια και αν είναι τα λάθη ή οι παραλείψεις μου, δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα έβρισκα τον εαυτό μου στο κέντρο μιας τέτοιας πολιτικής εκστρατείας όπως αυτή δημιουργήθηκε από το όνομά μου στη Δύση. Μόλις το κατάλαβα ενημέρωσα τη Σουηδική Ακαδημία για την εθελοντική μου παραίτηση από το βραβείο Νόμπελ. Αναχώρηση πέρα από τα σύνορα της χώρας μου θα ισοδυναμούσε για μένα με θάνατο και γι’ αυτό σας παρακαλώ να μην πάρετε αυτό το ακραίο μέτρο εναντίον μου. Με το χέρι στην καρδιά μου, μπορώ να πω ότι έχω κάνει κάτι για σοβιετική λογοτεχνία, και μπορεί ακόμα να είμαι χρήσιμος σε αυτό”.
Ο Αλεξάντερ Σολζενίτσιν επέκρινε έντονα τον Pasternak, τόσο για την απόρριψη του βραβείου Νόμπελ όσο και για την αποστολή μιας τέτοιας επιστολής προς τον Χρουστσόφ. Στα δικά της απομνημονεύματα, η Όλγα Ivinskaya κατηγορεί τον εαυτό της ότι πίεσε τον εραστή της προκειμένου να πάρει και τις δύο αποφάσεις.
Στις 31 Οκτωβρίου 1958, η Ένωση Σοβιετικών Συγγραφέων πραγματοποίησε μια δίκη κεκλεισμένων των θυρών. Σύμφωνα με τα πρακτικά της σύσκεψης, ο Πάστερνακ καταγγέλθηκε ως “εσωτερικός Λευκορώσος εμιγκρέ και φασίστας”. Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες ανακοίνωσαν ότι ο Πάστερνακ είχε αποπεμφθεί από την Ένωση. Υπέγραψαν επιπλέον αναφορά για το Πολιτικό Γραφείο, απαιτώντας να αφαιρεθεί από τον Πάστερνακ η σοβιετική υπηκοότητα και να εξοριστεί στον «καπιταλιστική παράδεισο του». Σύμφωνα και πάλι με τον Yevgenii Pasternak, ο συγγραφέας Konstantin Paustovsky αρνήθηκε να παραστεί στη συνεδρίαση ενώ ο Yevgeny Yevtushenko παρέστη, αλλά αποχώρησε με αηδία.
Σύμφωνα με τον Yevgenii, ο πατέρας του θα είχε εξοριστεί αν δεν ήταν ο πρωθυπουργός της Ινδίας Jawaharlal Nehru, ο οποίος τηλεφώνησε στον Χρουστσόφ απειλώντας τον ότι θα δημιουργήσει μια επιτροπή για την προστασία του Πάστερνακ.
Είναι πιθανόν το βραβείο Νόμπελ να εμπόδισε τη φυλάκιση του Πάστερνακ, λόγω του φόβου της διεθνούς κατακραυγής. Ο Yevgenii Pasternak πιστεύει, ωστόσο, ότι η απειλή των διώξεων αποδυνάμωσε θανάσιμα την υγεία του πατέρα του.
photo credits cartoon
Εν τω μεταξύ, ο Bill Mauldin παρήγαγε μια πολιτική γελοιογραφία που κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ το 1959. Η γελοιογραφία απεικονίζει τον Pasternak και έναν άλλο τρόφιμο σε γκουλάγκ να κόβουν δέντρα μέσα στο χιόνι με τη λεζάντα: “Έχω κερδίσει το βραβείο Νόμπελ για τη λογοτεχνία. Εσένα ποιο ήταν το έγκλημα σου;».
